Elmı redaktor: Rəyçilər: H.Ə.Əlizadə

İkinci ailə tipində aparıcı rol kişiyə məxsusdur. Onun şəxsiy- yət keyfiyyətləri, dünyagörüşü və həyata münasibəti bütün ailə üzv- ləri üçün həlledici təsir gücünə malikdir. Belə ailələrdə qadının rolu hiss olunacaq dərəcədə az əhəmiyyətlidir, əsasən, “qadın vəzifələri” ilə məhdudlaşır. Ailənin üçüncü tipində həlledici rolu qadın oy- nayır. Lakin kişinin əhəmiyyəti heç də azaldılmır, o, yalnız xalis “kişi öhdəliklərini” deyil, həm də bir çox hallarda qadın vəzifələrini də yerinə yetirir. P.Xerbstə görə, dördüncü ailə tipi “sinkretik ai- lə”dir. Belə ailələrdə rollar bərabər bölüşdürülür, qərarlar kompro- mis əsasında deyil, cütlüklərin hər biri tərəfindən müstəqil şəkildə qəbul edilir. Ailədə tərbiyə işinin kökündə ailə tipləri və burada for- malaşmış münasibətlərin xarakteri, tərbiyə üslubu durur.

Uşaq şəxsiyyətinin tam və ahəngdar inkişafi üçün onun ailədə xoşbəxt, qayğı və nəvaziş, mehribanlıq və təşviq mühitində bö- yüməsi uşağın şəxsi ləyaqət, qürur, qeyrət və şərəf hissi ilə tərbiyə- lənməsi, müdafıə olunması onun normal inkişafı üçün zəruri şərtdir. Ailə canlı sosial-psixoloji sistem, cəmiyyətin hüceyrəsi, tərbiyəedici qapalı kiçik qrupdur. İki nəfərin ailə qurması, evlənməsi hələ tam ailə demək deyil. Cütlüklərin tam ailə yaratması üçün ailədə uşaq- ların doğulması, onların valideynlik hissləri ilə yaşaması zəruri şərtdir.

1. 
   Cəmiyyətin ictimai münasibətləri sistemində ailənin rolu nədən ibarətdir?
   
2. 
   Aiə-nikah münasibətlərinə aid ilk əsərlər hansılardır?
   
3. 
   “Ailə” və “nikah” anlayışlannm oxşar və fərqli cəhətlərini izah
   

edin.

4. 
   Ailə psixologiyasmm predmeti nədən ibarətdir?
   
5. 
   Ailənin spesifık sosial-psixoloji sistem kimi tədqiqi mərhələləri hansılardır?
   
6. 
   Rusiyada ailə psixologiyasına aid əsas tədqiqatların mahiyyətini açıqlayın.
   
7. 
   Azərbaycanda ailə psixologiyasına aid tədqiqatlarda hansı mə- sələlərə önəm verilirdi?
   
8. 
   Ailə psixologiyasmın tədqiqat metodları hansılardır?
   
9. 
   Tarixən nikahın meydana gəlmiş formaları hansılardır?
   
10. 
    Azərbaycanda ailənilr hansı formaları mövcud olmuşdur?
    

ll.Spesifık sosial-psixoloji sistem kimi ailənin səciyyəvi xüsusiy-

yətlərini sadalayın.

12. 
    Nə üçün ailə həm xoşbəxtlik, həm də psixi travma mənbəyi he- sab olunur?
    
13. 
    Ailədə psixotravmatik vəziyyətlərin yaranmasına səbəb olan amillər hansılardır?
    
14. 
    Uşaq hüquqlarınm qorunmasına aid beynəlxalq hüquqi sənəd- lər hansılardır?
    
15. 
    Ailə tərbiyəsinin modelləri hansılardır?
    
16. 
    Ailə tərbiyəsi üslubları və metodları hansılardır?
    
17. 
    Uşaqların ailədə destruktiv davramşına səbəb olan amilləri sadalayın.