Ər psixologiya elminin sürə



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/50
tarix13.04.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#13830
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   50

VIII f
ə
sil 
Psixoloji korreksiya 
1.8.1.  Psixoloji korreksiyanın mahiyyə
ti, m
ə
qs
ə
di v
ə
 v
ə
zif
ə
l
ə
ri  
 
 
T
ə
hsil sistemind
ə
 praktik psixoloji xidm
ə
tin t
ə
tbiqi s
ə
ciyy
ə
 k
ə
sb ed
ə

ə

mürə
kk
ə
b  sah
ə
l
ə
rind
ə
n  biri 
psixokorreksiyadır.  Korreksiya  (latınca 
―correktio‖
-
düzə
ldilm
ə,  yaxşılaşdırma)  bu  və
  ya  dig
ər  qüsurun,  çatışmazlığın 
v
ə
 
ya pozulmanın bə
rpa edilm
əsi, düzə
ldilm
ə
sidir.  
 
Psixoloji  korreksiya  yalnız  o  halda  həyata  keçirilir  ki,  psixi  qüsur  və
  ya 
normadan  k
ənara çıxma halları mə
rk
əzi sinir sistemini üzvü zə
d
ə
l
ə
nm
ə
si  v
ə
 
ya    psixi  x
ə
st
ə
lik  m
ənşəli  olmasın.  Bu  istiqamə
td
ə
 
görülə
n  t
ə
dbirl
ə
r  inzibati-
t
ə
rbiy
ə
vi  xarakterd
ən  uzaq  olmalı,  diferensial  diaqnostikanın  nə
tic
ə
l
ə
rin
ə
  v
ə
 
yekun r
ə
y
ə
 
əsaslanmalıdır. Aşkar edilmiş qüsurlar patopsixoloji və
 defektoloji 
t
ə
bi
ə
t
ə
  malik  olduqda  v
ə
 
ya  açıq  şə
kild
ə
 
hüquqpozma  halları  ilə
 
müşahidə
 
olunduqda 
 
korreksiya 
t
ə
dbirl
ə
ri 
praktik 
psixoloqun 
s
ə
lahiyy
ə
tl
ə
ri 
çərçivə
sind
ən  çıxmış  olur.  Belə
  hallard
a  müvafiq  sahə
 
üzrə
 
mütə
x
ə
ssisl
ə

ekspert  v
ə
  ya  m
ə
sl
ə
h
ətçi  olaraq  və
ziyy
ə
t
ə
 
müdaxilə
  etm
ə
lidir.  Psixoloji 
korreksiya  psixoloji  t
ə
sirin  metod  v
ə
 
priyomları  vasitə
sil
ə
 
psixi  qüsurların, 
çatışmazlıqların  aradan  qaldırılmasına  yönəldilmiş  mə
qs
ədyönlü  və
 
planlı
 
f
ə
aliyy
ə
t  sah
əsidir. Şə
xsiyy
ə
tin  idrak  prosesl
ərinin, şə
xsiyy
ə
t  keyfiyy
ə
tl
ə
rinin, 
iradi-
emosional,  ünsiyyə
t  v
ə
  s.  sah
ə
l
ərinin  inkişaf  sə
viyy
əsinin  öyrə
nilm
ə
si 
m
ə
qs
ə
dil
ə
  h
əyata  keçirilmiş  psixodioqnostik  işlə
rin  n
ə
tic
ə
sind
ə
  h
ər  hansı 
potologiya-normadan  k
ənaraçıxma  halları  aşkara  çıxarıldıqda,  mövcud 
çatışmazlığın  aradan  qaldırılması  üçün  müvafiq  inkişafetdirici
-korreksiya 
proqramları  işlənib hazırlanır  və
  h
əyata  keçirilir.  Şə
xsiyy
ə
tin 
əqli  inkişafında, 
m
ə
s
ə
l
ə
n,  t
ə
f
əkkürün  inkişafında  müə
yy
ən  çatışmazlıqlar
 
aşkara  çıxarıldıqda 
(ümumiləşdirmə
,  analiz,  sintez  v
ə
 
s.)  onların  aradan  qaldırılmasına 
yönəldilmiş korreksion tə
sirl
ə
r h
əyata keçirilir.
 
 
Korreksiya yalnız iki əsas şərtin gözlənildiyi halda mümkün ola bilə
r: 

 
253 
 
 

  Fikri 
ə
m
əliyyatın  hansı  halda  düzgün,  sə
m
ə
r
ə
l
i  olması,  normal  hesab 
edil
ə
 bilm
ə
sin
ə
 tam y
ə
qinlik olduqda; 

 
Psixi  inkişafda  qüsurun,  çatışmazlığın,  inkişafda  kənaraçıxmanın 
psixoloji  diaqnostika 
əsasında  ə
ld
ə
 
edilmiş  də
qiq  v
ə
 
etibarlı  nə
tic
ə
l
ə
ri 
olduqda. 
Psixoloji  korreksiyanın  zəruriliyi  o  halda  xüsus
il
ə
 
aktuallaşır  ki,  aşkar 
edilmiş  çatışmazlıq  fərdin  inkişafının  gedişinə
  mane  olur, 
ə
ng
ə
l
ə
 
çevrilir. 
M
ə
s
ə
l
ə
n, m
ə
kt
ə
blil
ə
rd
ə
 t
ə
lim motivl
ə
rinin v
ə
 ya t
ə
f
əkkür ə
m
əliyyatlarının

ixtiyari  diqq
ə
tin 
formalaşdırılması onların mə
kt
əb proqramları üzrə
  bilikl
ə
rin 
kifay
ə
t s
ə
viyy
ə
d
ə
 m
ə
nims
ə
nilm
ə
sind
ə
 
çə
tinlikl
ərin meydana çıx
ma
sına sə
b
ə

olur. Bel
ə
 
hallarda korreksiya işinə
 z
ə
rur
ət yaranmış olur.
 
Korreksiya 
xüsusi 
psixologiya 

 
pedaqogika 
elml
ə
rinin 
(defektologiyanın)  sahə
l
ə
rind
ən  biri  olub,  xüsusi  priyomlar  və
  metodlar 
vasit
ə
sil
ə
  anomal 
uşaqlarda  psixi  və
 
fiziki  qüsurların  tam  və
  ya  qism
ə

aradan  qaldırılmasını  nə
z
ə
rd
ə
 
tutur.  Korreksiya  metodlarının  geniş  sistemi 
xüsusi  treninqlə
r  v
ə
  m
əşqetdirici  tapşırıqlar 
vasit
ə
sil
ə
 
uşaqlarda  aşkar 
edilmiş inkişaf qüsurları və
 
çatışmazlığın  tə
lim v
ə
 t
ə
rbiy
ə
 vasit
ə
sil
ə
 
müə
yy
ə

s
ə
viyy
ə
d
ə
  
aradan qaldırılmasını elmi cə
h
ə
td
ə

əsaslandırır. Psixokorreksiya 
bel
ə
 
hesab  edir  ki,  uşaqda  inkişaf  qüsurlarının  aradan  qaldırılmasına 
yönəlmiş  mə
qs
ədyönlü  iş  nə
  q
ə
d
ə
r  erk
ən  yaş  dövrlə
rind
ə
    v
ə
  q
üsurun  ilkin  
m
ə
rh
ə
l
ə
l
ə
rind
ə
  
başlanarsa, onun nə
tic
ə
l
ə
ri bir o q
ə
d
ər uğurlu ola bilə
r.  
Psixoloji korreksiya işi olduqca çə
tin v
ə
 
mürə
kk
ə
b f
ə
aliyy
ə
t sah
ə
sidir. O, 
praktik  psixoloqdan  yüksək  ixtisas  hazırlığı  və
  s
əriştə
  t
ə
l
ə
b  edir.  Psixoloji 
korreksiyanın 
konkret  m
ə
qs
ə
dl
ə
ri  v
ə
  v
ə
zif
ə
l
ə
ri,  h
əmçinin  korreksiya  işinin 
metod  v
ə
 
priyomları  bütün  hallarda  inkişaf  qüsurunun  növü,  xarakteri  və
 
uşağın fərdi xüsusiyyə
tl
ə
ri n
ə
z
ə
r
ə
 
alınmaqla müə
yy
ə
nl
əşdirilir.
 
İnkişaf  qüsurunun  növündə

v
ə
 
xarakterind
ən  asılı  olaraq 
ps
ixokorreksiya  üzrə
 
iş  müxtə
lif  sah
ə
l
ə
ri 
ə
hat
ə
  ed
ə
  bil
ər:  anomal  uşağın 
şə
xsiyy
ətinin inkişaf etdirilməsi, onun orqanizminin möhkə
ml
ə
ndirilm
ə
si, hissi 

 
254 
 
 
t
əcrübə
nin  v
ə
  t
ə
f
əkkürün  inkişaf  etdirilməsi,  nitq  qüsurlarının  aradan 
qaldırılması və
 s. 
Psixokorreksiya 
daha çox korreksion pedaqogikada müxtə
lif sensor  v
ə
 
əqli qüsurları (eşitmə, görmə

əqli inkişaf, nitq)  olan uşaqlarla həyata keçirilə

xüsusi  fə
aliyy
ə
t  sah
ə
si  kimi  n
ə
z
ə
rd
ən  keçirilsə
  d
ə
,  h
ə
m  d
ə
 
ümumtə
hsil 
m
ə
kt
ə
bl
ə
rind
ə
 psixoloji xidm
ət sisteminin mühüm is
tiqam
ə
tl
ə
rind
ə
n biridir. 
Psixoloji  korreksiya  üzrə
 
işlə
rin  sistemind
ə
 
uşaqlarda  inkişaf 
qüsurlarının,  idrak  prosesləri,  ünsiyyə
t  f
ə
aliyy
ə
ti    v
ə
 
davranışla  bağlı 
qüsurların    aradan  qaldırılmasına  yönəlmiş  fə
aliyy
ət  üstün  yer  tutur.  Praktik 
psixoloq  sınaqdan
 
çıxarılmış  etibarlı  metodikalara,  inkişafetdirici
-korreksiya 
proqramlarına istinad etmə
kl
ə
 
mövcud qüsurun  tə
shih edilm
ə
si istiqam
ə
tind
ə
  
sistemli v
ə
 
ardıcıl  iş aparmalıdır. 
 
 
Son  bir  neçə
  onillik  
ə
rzind
ə
 
bütün  dünyada  fiziki  cə
h
ə
td
ən  sağlam,  
la
kin  psixoloji yardıma  ehtiyac  hiss  edə
n  insanlara  psixokorreksion t
ə
sir  
vasit
ə
l
ərinin  müxtə
lif    sisteml
ə
ri,  metod  v
ə
  vasit
ə
l
ə
ri    meydana    g
əlmişdir. 
Psixokorreksiya    fiziki    c
ə
h
ə
td
ən    sağlam  adamların    psixikası  və
  
davranışındakı  qüsur  və
 
çatışmazlıqların  aradan    qaldırılması    üçün 
psixoloqun    istifad
ə
    etdiyi  psixoloji  t
əsir    priyomlarının  mə
cmuyudur. 
Bu priyomların bir çoxu ə
vv
ə
ll
ə
r psixoterapiya t
əcrübə
sind
ə
  t
ətbiq  olunmuş, 
lakin    sonralar    onun    s
ə
rh
ə
dl
ərini  aşaraq,  praktik    cə
h
ə
td
ən  sağlam  
a
damların da   davranış  tə
rzin
ə
  psixoloji  t
ə
sirin vasit
ə
sin
ə
  
çevrilmişdir. 
 
 
Psixokorreksiyanın    tə
sir    vasit
ə
l
əri    insanların    yeni    həyat    şə
raitin
ə
 
daha  yaxşı  uyğunlaşması, gündə
lik  daxili  v
ə
  xarici  g
ə
rginlikl
ə
rin  aradan  
qaldırılması, müxtə
li
f  münaqişə
l
ə
rin  h
ə
ll  edilm
əsi, insanların  zə
r
ə
rli v
ərdiş  
v
ə
 meyll
ə
rd
ə
n  xilas  edilm
ə
sini  n
ə
z
ə
rd
ə
 tutur.  
 
Pedaqoji    f
ə
aliyy
ə
t  t
əcrübəsi    psixokorreksiya  metodikalarının  tə
tbiqi  
sah
ə
l
ə
rind
ən    biridir.  Pedaqoji    praktikada    psixokorreksiya  üzrə
    h
ə
yata  
keçirilən işlə
rin  
ə
sas  m
ə
qs
ə
dl
əri  aşağıdakılardır:
 

 
255 
 
 
1. 
Uşağın  yaş    normativinə
 
uyğun  olaraq  inkişafının 
davam  etdirilm
ə
si, 
t
ə
lim-t
ə
rbiy
ə
nin  f
ə
rdil
əşdirilməsi  işində
  pedaqoji  kollektiv
ə
 
kömə
yin 
göstə
rilm
ə
si; 
2. 
Uşaqlarda qabiliyyə
tl
ə
rin, maraq v
ə
 meyll
ə
rin 
inkişaf etdirilmə
si; 
3. 
Uşaqların  inkişafındakı  gerilə
m
ə
l
ə
rin,  t
ə
limd
ə
  v
ə
 
davranışdakı 
pozğunluqların aradan qaldırılması mə
qs
ə
di il
ə
 
inkişafetdirici
-korreksiya 
proqramlarının işlənib hazırlanması və
 h
əyata keçirilmə
si; 
4. 
Ayrı
-
ayrı  uşaqlar  və
 
onların  qrupları  i
l
ə,  xüsusilə
 
―risk  qrupu‖na  aid 
edil
ən uşaqlarla korreksiyaedici treninqlərin keçirilmə
si. 
 
Pedaqoji  t
əcrübə
d
ə
 
geniş  yayılmış çoxsaylı  psixokoreksiya metodları  
sırasında    şə
xsiyy
ə
t
ə
   
yönəlmiş    psixoterapiya
   
xüsusi    yer    tutur.  Onun  
t
ə
rkibind
ə
    psixoloji  t
ə
sirin    f
ə
rdi  v
ə
 
qrup    formaları  geniş    yayılmışdır. 
Pedaqoji    t
əcrübə
d
ə
    t
ə
tbiq    edil
ən    psixokorreksiyanın    ə
sas    v
ə
zif
ə
l
ə
ri  
bunlardır:
 
1. 
İnsanın  emosional  kölə
likd
ə
n  azad  edilm
ə
si; 
2. 
Adamlarda ünsiyyə
t
ə
 t
ə
l
əbat, ünsiyyətlilik  hissi  formalaşdırma
q; 
3. 
İnsanın  şə
xsiyy
ət  kimi özünüaktuallaşdırmasını tə
min  etm
ə
k; 
4. 
İnsanda şə
xsiyy
ə
tl
ərarası münasibə
t v
ə
 
davranışın sə
m
ə
r
əli  formalarını 
yaratmaq  v
ə
  
möhkə
ml
ə
ndirm
ə
k; 
5. 
İnsanın    ictimai    hə
yata    daha  f
ə
al    c
əlb    olunmasını  tə
min    etm
ə
k  v
ə
  
özünə
  
qarşı mə
suliyy
ə
tliliy
ə
 t
ə
hrik  etm
ə
k. 
6. 
Uşaqla 
inkişafetdirici–korreksiya 
işinin 
vasitə
 
v
ə
 
yolarını 
müə
yy
ə
nl
əşdirmək,  aşkar  edilmiş  fərdi  xüsusiyyə
tl
ə

ə
sa
sında  onun 
inkişafı və
  t
ə
limi 
imkanları haqqında  proqnozlar hazırlamaq.
 
7.  M
ə
kt
ə
bd
ə
  t
əhsil  dövründə
  v
ə
  d
ə
rsd
ə
nk
ə
n
ar  iş  prosesində
 
uşaqların 
inkişafı istiqamə
tind
ə
  
inkişafetdirici
-
korreksiya işlə
ri aparmaq.  
T
əhsil  müə
ssis
ə
l
ə
rind
ə
  psixokorreksiya    sah
ə
sind
ə
   
iş    aparan    praktik  
psixoloq  h
ər    bir    uşağın  fə
rdiyy
ətini    öyrə
nm
ə
kl
ə
,  onun    t
ə
limi,  t
ə
rbiy
ə
si  v
ə
  
inkişafı 
 
üçün  şə
xsi  m
ə
suliyy
ə

daşıdığını  də
rk etm
ə
lidir. 

 
256 
 
 
Psixokorreksiya sah
ə
sind
ə
  
iş  aparan  praktik  psixoloq 
psixoterapevt rolunda  
çıxış  edir. Bu mə
qs
ə
dl
ə
  
yaradılan qrupların  bir  sıra  tipləri  vardır:
 


  qruplar  (sosial-
psixoloji  treninq    qrupları)

görüş    qrupları,  geştalt  
qruplar, psixodram qrupları,  cismani  terapiya  qrupları, bacarıq  treninq  
qrupları.
 
    
Psixokorreksiya  qruplarının    bütün    tiplə
rind
ə
 
qrup  üzvləri    arasında    rol  
bölgüsü  aparılır  və
   
qarşılıqlı    münasibə
tl
ər  müə
yy
ə
n    edilmi
ş    qaydalar 
əsasında  qurulur.
 


 qruplar v
ə
 ya  sosial-
psixoloji treninq  qrupları praktik  psixoloq tə
r
ə
find
ə

ad
ə
t
ən  şə
xsiyy
ə
tl
ərarası  münasibə
tl
ərin müxtəlif  situasiyalarına uyğun  təşkil  
edilir  v
ə
   
düzgün    davranış    normalarının  formalaşdırılması
na    xidm
ə
t    edir.  
Bel
ə
   
qruplarda  iştirakçıların    gündə
lik    h
əyatda  qarşılaşdıqları    problemlə

müzakirə
  
edilir, onların  həlli  yolları  axtarılır. 
 
 T
qrupların    ə
sas    v
ə
zif
əsi  uşaqlar    arasında    şə
xsi    v
ə
   
işgüzar  qarşılıqlı 
münasibə
tl
ərin formalaşdırılmasından,  onların  birgə
  f
ə
aliyy
ə
tinin  t
əşkilində
n  
ibar
ə
tdir.  B
ə
z
ə
n    psixoloq    bel
ə
   
qrupları  uşaqların    fərdi    psixologiyasını 
d
əyişdirmə
k, psixoterapevtik  effekt  yaratmaq  m
ə
qs
ə
di  il
ə
  t
əşkil edir. 
 
T

qruplarda   
ə
sas      diqq
ət  birbaşa    iştirakçıların    daxili    və
ziyy
ə
tin
ə,  onların  
özünüdə
rketm
ə
sin
ə

ə
trafda  n
ə
l
ərin  baş  verdiyinə
  
yönə
ldilir.  
T
qrupların    konkret    mə
qs
ə
dl
ə
ri    is
ə
   
iştirakçıların    özlə
rind
ən,  onların  
f
ə
aliyy
ə
tind
ən    asılı    olaraq  müə
yy
ə
n    edilir.    Bel
ə
    qruplarda   
ə
m
əkdaşlıq 
m
ə
qs
ə
dl
əri  daim  ön  planda  olduğu  üçün  onun  iştirakçılarının  bu  mə
qs
ə
d  
əsasında    xüsusi    tə
limi      diqq
ə
t    m
ə
rk
ə
zind
ə
     
saxlanılır.  T–
qruplarda  
m
ə
qs
ə
d
ə
 
doğru    dəyişiklik
    v
ə
 
inkişaf
    m
ə
rh
ə
l
əli    şə
kild
ə
    davam    edir. 
Burada  işin  ə
sas  m
ə
rh
ə
l
ə
l
ə
rini   
aşağıdakı  kimi  qeyd  etmə
k  olar: 
1.  H
ər  bir  iştirakçının  müə
yy
ə
n    f
ə
aliyy
ət  növü  sahə
sind
ə
   
özü  haqqında  
t
ə
s
əvvürləri (―Mə
n  nec
ə
y
əm?‖).
 
2. H
ər  bir  iştirakçının  şəxsi  mülahizə
l
ə
rin
ə
 
başqa  adamların  reaksiyasının 
ə
ld
ə
  edilm
əsi (―Sə
n  nec
ə
s
ən?‖ , ―Biz  sə
ni  nec
ə
  
görürük?‖).
 

 
257 
 
 
3. Başqa  iştirakçıların  rə
y  v
ə
  
reaksiyalarını nə
z
ə
r
ə
  almaqla h
ər  bir  şə
xsin   
şə
xsiyy
ə
tl
ərarası  davanışın
  
yeni  formalarını  axtarması.
 
4.  Qrup    izvl
ərinin    böyük    ə
ks
ə
riyy
ə
ti    t
ə
r
ə
find
ə
n    b
ə
y
ənilmiş    sə
m
ə
r
ə
li  
davranış  formalarının yenidən  işlə
nilm
ə
si  v
ə
  
möhkə
ml
ə
ndirilm
ə
si. 
T
–qrupları    adə
t
ən    özünə
m
ə
xsus    sosial-psixoloji    laboratoriya    da  
adlandırırlar.  Bu  qruplar  ünsiyyət  çə
tinlikl
ərinin  aradan  qaldırılmasında  
iştirakçılar  arasında    şə
xsiyy
ə
tl
ərarası
 
ünsiyyət    bacarıqlarının  formalaşdırıl
-
masında tə
sirli  psixokorreksiya  metodudur. 
        
Görüş  qrupları
    v
ə
   
geştalt  qruplarda
   
ə
sas    diqq
ə
t    h
ər  bir  uşağın 
f
ə
rdiyy
ə
tinin  
müə
yy
ə
nl
əşdirilmə
sin
ə
  v
ə
  
inkişafına  yönəldilir.  ―Görüş  qrupu‖  
adlandırılan  şərti  qruplarda  uşaqlar  arasında  açıq,  birbaşa  ünsiyyət  mühiti  
yaradılır,  qrup  üzvlə
rinin    h
ər  biri  özlərini  başqaları  ilə
   
müqayisə
    etm
ə
k  
z
ə
minind
ə
   
adekvat    özünüdə
rketm
ə
    v
ə
    qiym
ə
tl
ə
ndirm
ə
d
ə
    m
ə
suliyy
ə
t  
hissin
ə
    sahib    olurlar.  Bel
ə
   
qrupların    yaradılmasından    mə
qs
ə
d    h
ə
r    bir  
uşağın  
refleksiya  yolu  il
ə
  
özünün  şə
xsi  v
ə
  
intellektual  potensialını  də
rk  
etm
ə
sin
ə
     
şə
rait    yaratmaqdan    ibar
ətdir.    Görüş    qruplarına    cəlb    edilmiş  
uşaqlar  bir
-birl
ərinin  real  imkanlarını 
 obyektiv  qiym
ə
tl
ə
ndirm
ək  imkanı  ə
ld
ə
  
etm
ə
kl
ə
,  real  h
əyatda  olduqları  və
ziyy
ə
tl
ərini qarşılıqlı  inam əsasında  də
rk  
edirl
ər.  Görüş  qruplarında  açıq  ünsiyyət  mühiti  iştirakçılar  arasında  yaxın,  
etibarlı  münasibə
tl
ərin  formalaşmasının  əlverişli  vasitəsidir. Onun  kömə
yi il
ə
  
t
ə
dric
ən  uşaqlar  arasında  müsbət  şə
xsiyy
ə
tl
ərarası  münasibə
tl
ər   yaranır, 
müə
yy
ən    qarşılıqlı    fə
aliyy
ə
t    v
ə
   
ə
m
əkdaşlıq    təcrübə
si    t
əşəkkül  tapır.  
Qarşılıqlı  inam  və
  
etibarlılığın  tə
min  edilm
ə
si  z
ə
minind
ə
 
uşaqlar  mövcud  
h
ə
yati    probleml
əri,  keçmişdə
    h
əyatlarında    baş    vermiş    hadisə
l
ə
ri,    gizli  
hissl
ə
ri    bar
ə
d
ə
    bir-birl
ə
ri    il
ə
 
müstə
qil    t
ə
r
əfdaş    kimi    fikir    mübadilə
si  
aparırlar. Bu  isə
 
şə
xsiyy
ə
tl
ərarası  mə
nfi  emosiya  v
ə
  hissl
ərin  açıq  təzahür  
formalarını  aradan  qaldırmış  olur. 
 
        
Görüş    qruplarında    özünüdə
rketm
ə
nin    s
ə
viyy
əsinin    yüksə
ldilm
ə
si  
yollarından  biri   qarşılıqlı  inmasızlıq və
  
çəkişmə
l
ə
rin,  ziddiyy
ə
tl
ə
rin  aradan  

 
258 
 
 
qaldırılmasıdır. 
Bel
ə
  qruplara    c
əlb    edilmiş    uşaqlar    arasında  formalaşmış  
inam  v
ə
  
etibar  onlar  arasında  bir
-birin
ə
  
hörmə
t  v
ə
  m
ə
suliyy
ə
t  hissl
ə
rinin 
inkişafına    tə
kan    verir,   
Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin