Eshonqulov O. E. va boshq. Genetika: Akad litseylar uchun darslik / A. E. Eshon e 99 qulov, K. N. Nishonboyev, M. Bosimov
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (45-rasm). Gen injeneriyasi
|
Hujayra injeneriyasi.
Hujayra injeneriyasi hujayralar va to ‘qimalarga sun’iy ozuqa muhitlarida o‘stirishga asoslangan. Bunday sun’iy o ‘stirilgan hujayralardan duragay hujayralar (gib- ridomalar) olishda, inson uchun foydali mahsulotlarni sintezlashda foydalaniladi. Har xil to ‘qimalar yoki har xil organizmlar hujayralarini max sus metodlar yordamida ishlov berib sun’iy o‘stirilganda yangi duragay hujayrani yaratish mumkin. Duragay hujayralarning xususiyatlari ota-onalar xususiyatlaridan farq qilishi, yoki ularning har ikkalasining xususiyatlarini o‘zida mufassamlantirishi mumkin. Masalan, rak hujayralari bilan limfotsitlarni sun’iy o‘stirish nati jasida olingan gibridomalar rak hujayralariga o‘xshab tinimsiz b o ‘linib ko‘payishi, limfotsitlarga o‘xshab antitelolarni sintezlash xususiyatiga ega bo‘ladi (45-rasm). Gen injeneriyasi — kerakli genlarni bir organizmdan ikkin- chisiga ko‘chirib o ‘tkazish usulidir. Bu usul bilan yangi genotipga ega organizmlar yaratiladi, organizmlar orasidagi irsiy farqga qara- masdan yangi genetik konstruksiyalar yaratishga imkon beradi. Bu usul olimlar bashoratiga ko‘ra juda istiqbolli usul bo‘lib, insonlarga 140 Genetika I duragay koloniya, II duragay koloniya, III duragay koloniya 45-r a s m. Somatik hujayralarni duragaylash sxemasi. kelajakda organizmlar irsiyatini yaxshilashga, foydali biologik faol moddalarini sintezlashga imkon beradi. Ammo bu usulning ham ayrim kamchiliklari mavjud, gen injeneriyasi usuli bilan insonlar uchun o‘ta xavfli organizmlar yaratilishi, bular esa insoniyat uchun juda katta xatar keltirib chiqarishi mumkin. Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 1. Seleksiya fani nima o‘rganadi? 2. Seleksiyaning asosiy vazifalarini sanab bering. 3. Metodik va ongsiz tanlashning farqi nimada? 4. Yalpi va individual tanlashning farqini tushuntiring. 5. Autbridingda geterozis hodisasining mohiyatini tushuntiring. 6. Inbridingning irsiy mohiyatini tushuntiring. 7. Nima uchun turlararo duragaylar bepusht bo‘ladi? 8. Biotexnologiyaning mohiyatini tushuntiring. 9. Hujayra injeneriyasi, gibridomalar haqida qanday tushuncha- larga egasiz? 141 10. Gen injeneriyasining mohiyatini, uning muammolari va istiq- bollarini tushuntiring. 29-§. O ‘simliklar seleksiyasi Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|