Fənn: Azərbaycan tarixi Şöbə: “Tibb bacısı işi” 2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 17 MÖVZU 8 XIX əsrin II yarısında Şimali Azərbaycanda sosial, iqtisadi, siyasi vəziyyət. Burjua islahatları. XIX əsrin ikinci yarısında Rusiya imperiyasının tərkibində olan Şimali Azərbaycan Ümumrusiya
bazarına qoşulurdu. Burada kapitalist münasibətlərinin inkişafı 60-cı illərə təsadüf edir. Bəhs olunan
dövrdə neft istehsalına mənfi təsir edən əsas amillər bunlar idi: iltizam sistemi, kəndlilər məcburi
əməyindən istifadə, nefti və neft məhsulları tələbatın azlığı və. s . Hökümət 1864-cü ildə Balaxanı neft
mədənlərində quyulara təhkim edilmiş kəndlilərin (sonralar Naxçıvan duz mədənlərində, Zəylik zəy
zavodlarında və. s.) məcburi əməyin ləğv etdi. 1859-cu ildə Suraxanıda ağ neft emal edən iri zavod
tikildi. 1861-ci ildə Pirallahı adasında porofin zavodu işə salındı. 1863-cü ildə yerli iş adamı Cavad
Məlikov Bakıda ikinci ağ neft zavodu inşa etdirdi. 1865-ci ildə Gədəbəydə Simens qardaşları
Səhimdar cəmiyyətinin misəritmə zavodu istifadəyə verildi. 1865-ci ildə simens qardaşları
Daşkəsəndəki kobalt yataqlarının istismar etmək üçün zavod tikdilər. 1865-ci ildə ―kənd cəmiyətləri
haqqında qanun verən hökumət Şimali Azərbaycan kəndləriylə torpaq sahibləri arasında qarşılıqlı
münasibətləri qaydaya salmaq istəyirdi. Kənd cəmiyyətinin ali orqanı kəndlilərin yığıncağı idi. Qanuna
görə, bəylər kənddə inzibati məhkəmə işlərindən uzaqlaşdırıldılar.
1870-ci il 14 may islahatı Rusiyadan fərqli olaraq Şimali Azərbaycanda kəndlilər rəsmən təhkimli deyildilər.
1861-ci ildə Cənubi Qafqaz Mərkəzi İslahat Komitəsi yaradıldı. 1866-cı ildə Bakı, Şuşa, Tiflis
və İrəvan bəy komissiyalarının yaradılması isə bu istiqamətdə ikinci addım oldu. 1870-ci il mayın 14-
də imperator II Aleksandrın kəndli islahatını keçirmək üçün imzaladığı ―Əsasnamə‖də sahibkar
kəndlilərinin feodal asılılığının ləğv edilməsi, torpaq və vergi məsələlərinə toxunulurdu.
