Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci

Okklüziyanın 3 növü var. 

1. Mərkəzi 

2. Ön 

3. Yan 

 

Mərkəzi okklüziyanın əlamətləri 

1. Daha çox dişlərin kontaktda olması 

2. Hər dişin (aşağı mərkəzi kəsici və yuxarı III  molyarlardan (8) başqa) iki antoqanistinin olması 

3.  Yuxarı  I  molyarın  (6) ön-yanaq  qabarının  aşağı  I  molyarın  (6)  ön  və  arxa  yanaq  qabarları 

arasındakı fissurda yerləşməsi 

4. Yuxarı ön dişlərin aşağı ön dişləri örtməsi (1/3) 

5. Orta xəttin yuxarı və aşağı mərkəzi kəsicilər arasından keçməsi 

6. Aşağı çənəni qaldıran çeynəmə əzələlərinin yığılmış vəziyyətdə olması 

7. Aşağı çənə oynaq başının oynaq qabarı əsası qarşısında yerləşməsi 

 

Ön okklüziya aşağı çənənin yuxarı və aşağı kəsicilərin kəsici kənarının qapanmasına qədər irəli 

çıxması ilə xarakterizə olunur. Bu lateral qanadabənzər əzələlərin eyni zamanda ikitərəfli yığılması ilə 

əldə olunur. 

Aşağı çənənin ön-arxa istiqamətdə hərəkəti bir neçə fazada baş verir və dairəvi tsikl yaradır. Yan 

okklüziya xarici qanadabənzər əzələlərin birtərəfli yığılması nəticəsində yaranır. Bu zaman aşağı çənə 

yığılan əzələnin əksi istiqamətdə yerini dəyişir. 

Okklüziya səthinin düzlüyü protezin səmərəli hazırlanmasında mühüm rol oynayır. 

Okklüziya səthinin əyriliyi və dişlərin deformasiyası qismən dişlər olmadıqda qalan dişlərin ağız 

boşluğunda  öz  normal  vəziyyətini  dəyişməsi  nəticəsində  yaranır.  Nəticədə  ortopedik  müalicə 

aparılması  çətinləşir.  Buna  görə  də  mərkəzi  okklüziyadan  başqa,  ön,  sağ,  sol,  yan  okklüziyalar  da 

nəzərə alınmalıdır. 

Sagital okklüziya (ön)  aşağı çənənin önə və aşağı, sonra isə yuxarı və arxaya yerdəyişməsidir. 

Okklüzion  kontakt  zamanı  aşağı  çənənin  kəsiciləri  yanlara  əyilmədən sürüşür  -  kəsicilər  arasındakı 

orta  xətlər  uyğun  gəlir.  Aşağı  çənənin  kəsicilərinin  yerdəyişmə  yolu sagital  (önə)  kəsici  yol  adlanır. 

Onun ölçüsü yuxarı kəsicilərin aşağı kəsiciləri örtməsindən asılıdır. Sagital kəsici yol bucağı fərdi olur 

və yuxarı çənə kəsicilərinin uzununa oxundan  asılıdır. Düz dişləmdə bu yol və bucaq olmur. 

Çeynəmə  dişləri  nahiyəsində  kontakt  bu  okklüziya  zamanı  həmişə  və  bütün  dişlər  arasında 

yaranmır ki, bu da kəsici dişlərin yüklənməsinə səbəb olur. Ön dişlərin və ya bütün diş cərgələrinin 

süni dişlərlə əvəz olunması zamanı bu vəziyyət protezin düşməsilə nəticələnir. Oynaqlar da yüklənir və 

oynaq daxili disk oynaq qabarının zirvəsinə yerini dəyişir, oynaq başına düşən güclü təzyiqdən oynaq 

kapsulu  və  bağları  dartılır.  Əgər  süni  diş  cərgələrində  Bonvilin  3  nöqtəli  kontaktı  yaradılırsa  (ön  və 

çeynəmə diş nahiyyəsində sağ və sol tərəfdə), oynaq disklərinə təzyiq azalır, bağların dartılması aradan 

qalxır.