Фирузя мяммядли
Yüklə 3,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Сечилмиш ясярляри lX
|
Фирузя Мяммядли
kimi tədqiq etmişdir. Elə buna görə də o, «Sözlərin leksik yolla əmələ gəlmə prosesi» başlığı altında lüğət tərkibini zənginləşlirən xarici və daxili mənbələrə eyni mövqedən yanaşmış və «Fonetik tərkibin dəyişməsi hesabına söz artımı» (qurt-qurd, tağ-dağ, tək-dək), «Düzəltmə sözlərin sadə sözə keçməsi hesabına söz artımı» (boy+la – böy+lə – böyü), «Mürəkkəb sözlərin sadələşməsi hesabına söz artımı» (bilək+üzük-bilərzik; ağı+elə-ağla) kimi bilavasitə etimaloji tədqiqatın obyekti olan məsələlərin də söz yaradıcılığının müasir problemi kimi öyrənilməsini vacib hesab etmişdir. O, söz yaradıcılığı prosesini aşağıdakı kimi qruplaşdır- mışdır: 1. Sözlərin leksik yolla əmələ gəlmə prosesi. 2. Sözlərin morfoloji yolla əmələ gəlmə prosesi. 3. Sözlərin sintaktik yolla əmələ gəlmə prosesi. Qeyd etməliyik ki, müəllif bu bölgüləri müəyyənləşdirərkən problemə eyni mövqedən yanaşır və «Sözlərin lekysik yolla əmələ gəlmə prosesi» bölməsində qoyulan problemləri də söz yaradıcılığı mövqeyindən təqdim edir. Halbuki bu qrupa daxil etdiyi «Şivə və dialektlər hesabına söz artımı», «Başqa dillərin hesabına söz artımı» başlıqları ilə qoyulan məsələlərin söz yaradıcılığına heç bir dəxli yoxdur. Daha doğrusu, bunlar söz yaradıcılığının «Söz+Söz», «kök+leksik şəkilçi» modelinə əsaslanan əmələ gəlmə üsul və vasitələrindən kənar 527 Сечилмиш ясярляри lX «Söz artımı» olmaqla, lüğət tərkibinin zənginləş- məsini təmin edən xarici və daxili mənbələr əsasında hazır sözlər hesabına ədəbi dilin lüğət tərkibini zənginləşdirən imkanlardandır. Professorun bu qrupa dixil etdiyi digər üç istiqamət yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, etimoloji tədqiqatın mövzusudur. Bu qrupda verilən «Yeni məna kəsb etmə hesabına söz artımı» bölməsi professor A.Qurbanov və professor B.Xəlilovun söz yaradıcılığı ilə bağlı tədqiqatlarında ayrıca söz ya- ratma yollarından biri kimi verilməklə, «Semantik yolla söz yaradılması» adlandırılmışdır. Əslində bu yolla söz yaratma prosesi daha çox ifadə yaradıcılığına və sözlərin əlavə mənalarda işlənə bilmə imkanlarına xidmət edir. Burada semantik genişlənmə ifadə yaradıcılığı ya sözlərin çoxmənalılığı əsasında yaranan Yüklə 3,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|