Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik

Belgi
Gen
Genotip
Gen ta’siri
qon guruhi
Kodominantlik
II guruh
IA
IAIA; IAIO
III guruh
IB
IBIB; IBIO
O - IA IO
O - IB IO
F - ?
Masalaning yechilishi:
P:
O
IAIO
x
O
BIO
Gametalar:
IA
IO
IB
IO
F:
IAIB
IAIO
IBIO
IBIO
Genotip:
25% IAIB
(IV)
Fenotip:
25% IO(I)
25% IAI O
(II)
25% IA (II)
25% IBIO
(III)
25% IB (III)
25% IOIO
(I)
25% IAIB (IV)
2-m asala. II qon guruhi b o ‘yicha geterozigotali ayol qon
guruhi IV b o ‘lgan erkak bilan turm ush qurganda, ularning bolala-
rida qon guruhi qanday b o ‘lishi mumkin?
3-m asala. O ta-onalarning har ikkalasining qon guruhi II
b o ‘lsa, ularning bolalarida II guruhdan boshqa qon guruhi b o ‘lishi
mumkinmi?
4-m asala. Tug‘uruqxonada 2 ta chaqaloqni almashtirib
qo‘yishdi. Bitta bolaning ota-onasi qoni I va II guruhga, ikkin-
chisining ota-onasi esa II va IV qon guruhiga mansub. Bolalardan
birining qoni I guruh, ikkinchisiniki esa IV guruh. Qaysi bola
kimniki ekanligini aniqlang.
Quyidagi jadvalda genlarning kom plem entlar ta ’siri natijasida
paydo b o ‘luvchi b a ’zi belgilar keltirilgan (
2
-jadval).
Shuni alohida ta ’kidlash zarurki, kom plem entar genli orga­
nizmlar chatishtirishidan hosil b o ‘lgan duragaylarning ikkinchi
avlodida belgilarning ajralishi odatdagi diduragay chatishtirishdagi
kabi ajralish (9 : 3 : 3 : 1) nisbati bilan birgalikda, 9 : 7; 9 : 3 : 4;
9 :
6
: 1 kabi b o ‘ladi.

---

---

35
2

-j a d v a l
T/r
Belgilar
Organizmlar
1
Retinoblastoma kasalligi
Odamlarda
2
Nefroblastoma kasalligi
Odamlarda
3
Junning rangi (qora, oq, kulrang)
Sichqonlarda
4
Normal eshitish qobiliyati
Odamlarda
5
Patning rangi (yashil, sariq, havorang, oq)
Xoldor to‘tilarda
6
Interferon hosil bo‘lishi
Sutemizuvchilarda
7
Gemoglobin molekulasining hosil bo‘lishi
Voyaga yetgan odamlarda
8
Uzoqni ko‘rmaslik
Odamlarda
9
Tojning shakli (yong‘oqsimon, gulsimon,
no‘xotsimon, oddiy tojlik)
Tovuqlarda
10
Ko‘zning rangi (qizil, jigarrang, oq)
Drozofila pashshasida
Quyidagi jadvalda diduragaylarning ikkinchi avlodida genlar­
ning kom plem entar ta ’siri natijasida belgilarning ajralish nisbatlari
keltirilgan
(3-jadval).
3-j a d v a l