Geologiyasi

Qatlam har xilligining statistik ko’rsatkichlari 
Grunt
Zarra
diametri
qiymatlari
soni
Zarra diametri
ning
ehtimoliy
qiymatlari
Zarra diametri
ning mumkin
bo’lgan qiymat-
lari


,%
 

H
I
2
2
1
2,10
4
67
0,69
III
4
4
1
2,5,7,10
2,91 48,5
1,39
III
6
6
1
2,4,5,6,7,8,10 2,64
44
1,78
Demak, statistik ko’rsatkichlar (

va

) qiymati jinsni tuzuvchi zarralar
xossalarining o’zgaruvchanlik me’yorini ko’rsatsada, jinsning har xilligini
bildiruvchi miqdor bo’laolmas ekan. Entropiya har xillik o’lchovi sifatida jinsni
miqdoriy baholash imkonini beradi va statistik tavsiflarga nisbatan haqqoniyroq
hisoblanadi.
Statistik tadqiqotlardan geologik izlanishlar chog’ida jinslarni geologik jism
sifatida o’rganish, konni ishlatishni tahlil qilish, uyum va kollektorlar parametrlarini
o’rganish va ularning maydon va chuqurlik bo’ylab o’zgarish qonuniyatlarini
aniqlashda va b. foydalanish mumkin.
6.3. QUDUQDA BAJARILADIGAN GIDRODINAMIK TADQIQOTLAR 
MA’LUMOTLARI ASOSIDA QATLAMNING FOYDALI 
O’TKAZUVCHANLIGINI ANIQLASH 

Bunday tadqiqot ishlari ikki usulda amalga oshiriladi:

a) quduqning mahsuldorlik koeffisienti bo’yicha aniqlash metodi;
b) bosimning tiklanishi bo’yicha aniqlash metodi.
a) Quduqning mahsuldorlik koeffisienti bo’yicha o’tkazuvchanlikni 
aniqlash
metodi amaliyotda keng qo’llanilib kelayotgan va quduqda bajariladigan tadqiqotlar
ma’lumotlaridan foydalanishga asoslangan.
Mahsuldorlik koeffisienti
deganda

---

---

142
bosimning 0,1 MPa pasayishiga to’g’ri keladigan quduqning solishtirma sutkalik

debiti (t yoki m
3
da) tushuniladi.
Gaz qatlamdagi neftda erigan holatda harakatlanganda va filtratsiya to’g’ri
chiziqli qonun asosida sodir bo’lganda o’tkazuvchanlik quyidagi tenglik orqali
aniqlanadi:
23,6h
C)
r
R
(I
b
K


g
μ
η
,
bunda K

o’tkazuvchanlik, m
2
;


quduqning mahsuldorlik koeffisienti,
m
3
/sutka; b

qatlam neftining hajmiy koeffisienti;


neft qovushqoqligi, mPa

s; R

quduq o’qidan ta’minlanish chegarasigacha bo’lgan masofa, m; h

qatlamning
foydali qalinligi, m; S

quduqning nomukammaligiga tuzatish koeffisienti; r

quduq radiusi, m.
Tuzatish koeffisienti ikki koeffisientlar yig’indisidan iborat.
S=S
1
+S
2
bunda S
1

qatlamni quduq bilan ochish sifatiga kiritiladigan tuzatish
koeffisienti; S
2

qatlamni quduq bilan ochish darajasiga kiritiladigan koeffisient.
S
1
va S
2
koeffisientlarni V.I. Shurov grafiklaridan aniqlash usuli 6.12 va 6.13-
rasmlarda ko’rsatilgan.
Misol.
Aytaylik, bosim 0,1 MPa ga pasayganda quduqning mahsuldorlik
koeffisienti
2


m
3
/sutka. Qatlam neftining hajmiy koeffisienti b=1,2. Neft
qovushqoqligi

=2,5 santipuaz. Eng yaqin quduqqacha bo’lgan masofaning yarmi
R=300 m. Quduq radiusi r=0,124 m, ya’ni quduq diametri D=0,248 m. Qatlam
qalinligi h=15 m, quvurning teshilgan qismi uzunligi h
1
=10 m. Bir metr quvurdagi
teshiklar soni n=7,5. Perforator o’qi diametri d=1,1 sm.
S
1
tuzatish koeffisientini aniqlash quyidagicha amalga oshiriladi:
nD=7,5x0,248=1,86 va a=
0,04
0,248
0,011
D
d


6.12-rasmdagi egri chiziqdan nD=1,86 va a=0,04 bo’lganda S
1
=12,9 ga to’g’ri
kelishi aniqlanadi. S
2
tuzatish koeffisientini aniqlash quyidagicha amalga oshiriladi
66,6%
100
15
10
100
h
1
h
δ



;
60,5
0,248
15
D
h
a



.

---

---

143
%

6
,
66


va a=60,5 ga tengligini hisobga olib, 6.13-rasmdan foydalanib,
S
2
=1,6 ekanligini aniqlaymiz.
S=S
1
+S
2
=12,9+1,6=14,5
Demak, o’tkazuvchanlik
0,3
23,6x15
14,5)
0,124
300
I
2x1,2x2,5(
K



g
darsi
Amaliyotda jins namunalaridan aniqlangan o’tkazuvchanlik koeffisienti qiymati
odatda konda aniqlanganlari miqdoriga nisbatan doimo kam bo’ladi. Buning asosiy
sababi quduqning nomukammalligini aniqlashning murakkabligi bilan bog’liq.
V.I. SHurov grafiklari bo’yicha aniqlangan quduqning nomukammallik darajasi
amaldagisidan past bo’ladi. Bu jarayon quduqdagi mustahkamlash quvurlari