GiRİŞ canliliğin tanimi

Şekil 4
-
2. Hücre Zarının Yapısı
 
Zar proteinlerinin, zardan madde geçişinin denetlenmesinde önemli oldukları
kabul 
edilmektedir. Bazı hücrelerde zar proteinleri, çeşitli iyonların hücre içine ve dışına 
pompalanmasına katılır. Sinir hücrelerinde, hücre zarları boyunca 
ileti 
ya da impulsların 
iletimine katılırlar.
Karbonhidratlar proteinlere bağlanarak glikoprotei
nleri, lipitlere 
bağlanarak glikolipitleri oluşturur. Glikoproteinler hücrelerin birbirini tanımaında, hücre 
zarının seçici geçirgenliğinde ve hormonların tanınmasında görev alır. 
Hücre zarındaki glikoprotein ve glikolipit moleküllerinin farklı dağılımı ve sayısı 
hücrenin özgünlüğünü sağlar. Bu nedenle farklı canlıların hücre zarları farklı yapıda 
olduğu gibi, aynı canlının farklı dokularında bulunan hücrelerin zarları da farklı yapıda 
olabilir. Örneğin hipofiz bezinin ürettiği tir
oi
t uyarıcı hormonu (TSH), kanla tüm vücud
a 
dağıldığı halde sadece, tiroksin hormonu salgılayan tiroit bezindeki hücrelerin zarlarındaki 
reseptörler tarafından tanınır.
4-
4 Çekirdek
 
Hücre çekirdeği, 
nükleus
(çoğul, nuclei) iki kat bir zarla çevrili, yuvarlak, yoğun bir 
yapıdır. Çekirdek, hücre metabolizması ve üremesinin idare merkezi olarak hizmet görür. 
Yerinden çıkarılırsa hücre ölür. 

---

40 
Çekirdek zarı, hücre zarı gibi, seçici geçirgendir. Hücre zarından farklı, çekirdek zarı iki 
kat bir zardır ve elektron mikroskopisinde görülebilecek iyice ayrılmış porları vardır. 
Porlar belirli maddelerin nükleus içine giriş ve çıkışını denetler. Çekirdek zarının seçici 
geçirgenliği çekirdek içeriği, nukleoplazmanın, hücrenin diğer kısmından kimyasal olarak 
farklı kalmasına izin verir. 
Çekirdek içinde bir veya daha fazla çekirdekçikler, 
nucleoli
(tekil, nucleolus) vardır. 
Bunlar hücre bölünmesinin başında kaybolan ve sonunda yeniden beliren yoğun, granüler 
yapılardır. DNA, RNA ve proteinden yapılırlar. Çekirdekçikler ribozomların üretilme 
yerleridirler. 
Hücre bölünmeleri arasındaki dönemler süresince, çekirdek plazmasının çoğu 
kromatin'den ibarettir. 
Kromatin
, uzun, çok ince lifler şekilde 
kromozom
materyalidir. 
Hücre bölünmesi sırasında, kromatin iplikçikleri sarılarak kısalır ve ayrı kromozoml
ar 
ol
arak açıkça görülebilecek kadar
kalınlaşır. Kromozomlar hücrenin kalıtsal materyalini 
içerirler. Çekirdekçikler çoğunlukla özel bir kromozomun belirli bir yerinde meydana 
gelirler. Bu alana 
nucleolar organizer 
denir.