4 -21 Endositoz Hücre zarından geçemeyen büyük moleküllerin koful oluşturularak hücre içine
alınmasına endositoz denir. Endositoz olayında hücre zarının bir kısmı koful oluşumuna
katıldığı için hücrenin yüzey alanı azalır. Endositoz sırasında enerji kullanılır, ancak bu bir
aktif taşıma biçimi değildir. Pasif ve aktif taşıma ile hücre, fosfolipit katman ya da
porlardan geçebilen moleküllerin taşınımını sağar. Endositoz hayvan hücrelerinde
gerçekleşir. Alınan maddenin sıvı ya da katı olmasına göre endositoz iki şekilde
gerçekleşir.
Pinositoz ve fagositoz. Hücre zarından geçemeyen materyaller, pinositoz ve
fagositoz denilen işlemlerle hücre içine alınabilirler. Pinositoz ya da
hücrenin içmesi nde,
çevredeki ortamdan sıvı veya sıvı ile çok küçük tanecikler hücre içine alınır. Maddelerin
hücre zarının yüzeyi ile temas ettikleri yerde, zar bir iç cep ya da kesecik meydana
getirir. Hücre zarının dış yüzeyinin etrafını çevirdiği kesecik, boğumlanmak suretiyle bir
torba veya koful şeklinde hücre içine çekilir. Koful, hücre içinde, içeriğini bırakmak için
açılabilir.
Fagositozda büyük tanecikler ve hatta küçük organizmalar hücrenin içine yutulur. Bu
işlemde, yalancı ayak denilen hücre uzantıları, içeriye alınacak taneciğin etrafına akar.
Tanecik çevrildiğinde, zar, bir koful oluşturacak şekilde hücre içine sıkışır. Fag
ositoz ve
pinositoz her ikisi hücrenin enerji kullanmasını gerektirir.
Hücredeki makro moleküllerin hücre dışına atılması işlemine ekzositoz denir. Hücrenin
enerji kullanmasını gerektirir. Bu işlemde hücre dışına atılmak istenen makro moleküller
koful içinde hücre zarına taşnır. Koful zarı ile hücre zarı birleşir ve oluşan açıklıktan
makro moleküller hücre dışına gönderilir. Hücrede üretilen enzim ve hormon gibi salgı
maddeleri bu yolla hücre dışına gönderilir.
