GiRİŞ canliliğin tanimi

işkembe, börkenek, kırkbayır
ve 
şirden
olarak isimlendirilir. 
Geviş getiren memelilerde ağızdan alınan besinler, az çiğnenmiş olarak önce işkembe 
ve börkenekte geçici olarak depolanır. Bu bölümlerde simbiyotik yaşayan bazı bir hücreli 
mikro
organizmaların salgıladığı enzimlerle kısmen selülozun sindirimi gerçekleştirilir. 
Daha sonra ağıza geri getirilen besinler, dişler yardımıyla fiziksel sindirime uğrar. Geviş 
getirme denilen bu olayın sonucunda ikinci kez yutulan besinler doğrudan kırkbayı
r ve 
şirdene iletilerek kimyasal olarak sindirilir. Buradan ince bağırsağa geçen besinler daha 
sonra kana emilerek hücrelere taşınır.
Otçullarda, bağırsakların etçillere göre daha uzun olması ve geviş getirenlerde midenin 
dört bölmeli olması bitkisel besinlerdeki selülozun sindirimi ile ilgili özelliklerdir.

---

71 
 
Şekil 
7-2
. Memelilerde, besin çeşidine göre sindirim organlarındaki farklılıklar
 
 
TAŞINIM İŞLEMİ
 
8-1
Emilim ve Dolaşım
 
Her hücre canlılık işlemlerini yürütmek için çevresindeki maddelere gereksinim 
duyar. 
Bu maddeler, hücreye girmek için, 
emilim
 
denilen işlemle hücre zarından geçmek 
zorundadır. Hücre içinde, maddeler önce kullanılacakları veya depo edilecekleri yere 
hareket ettirilir. Çokhücreli organizmalarda, materyaller ayrıca organizmanın bir 
par
çasından diğerine taşınırlar. Bir hücre içinde veya bir organizmanın parçaları arasında 
materyallerin hareketine 
dolaşım
denir. Taşınım terimi, maddelerin hücreye girip
-
çıktığı 
ve organizma içinde hareket ettiği dolaşım ve diğer işlemleri ifade eder.
Basit 
organizmalarda, difüzyon, aktif taşıma ve sitoplazmik akıntı işlemleri, 
materyallerin hücre içinde ve hücreler arasındaki dolaşımı için yeterlidir. Bununla birlikte, 
büyük ya da karmaşık organizmalarda, pek çok hücre dış çevreden uzaktır. Bu tür 
organizma
ların, materyalleri organizmanın tüm kısımlarına hareket ettirecek özel bir 
dolaşım sistemine ihtiyacı vardır
. 
Dolaşım sistemi organizmanın hücrelerini çevresiyle 
birleştirir
. 
Bir dolaşım sisteminin üç bileşeni vardır. Bunlar: (1) taşınan materyallerin içi
nde 
çözündüğü bir sıvı, (2) bu sıvının, içinde aktığı borular ağı veya vücut boşluğu ve (3) bu 
sıvıyı bu borularda veya boşluklarda yürüten bir araçtır. Hayvanlarda, dolaşım sıvısı 

---

72 
çoğunlukla 
kan
adını alır. Bu sistem içinde kanı pompalayan organa 
kalp
denir.
Dolaşım, 
farklı şekilleri olan, açık ve kapalı dolaşım sistemleri ile sağlanır
(Şekil 7
-3 ve 4)
.