solunum yüzeylerini ıslak tutma sorunu ile karşılaşır. Havayla solunum yapan hayvanların pek çoğunda, organizmanın içerisine
doğru uzanan solunum sistemleri vardır. Bu, solunum yüzeyini korur ve solunum
yüzeyinden buharlaşma ile su kaybı oranını en aza indirir.
SU KURBAĞALARI 9-3 Solunum Pigmentleri Çok hücreli hayvanların pek çoğunun kanlarında, solunum yüzeyleri ile vücut hücreleri
arasında oksijen ve karbondioksit taşıyan protein pigmentleri vardır. Bu pigmentler kana,
suyun yalnız başına taşıyabileceğinden daha fazla oksijen ve karbondioksit taşıma
olanağını verirler. Örneğin, 100 mililitre su yaklaşık 0.2 mililitre oksijen ve 0.3 mililitre
karbondioksit taşıyabilir. En yaygın solunum pigmenti olan hemoglobin, solunum
gazlarının en etkili taşıyıcısıdır. İnsan kanının 100 mililitresi yaklaşık 20 mililitre oks
ijen
ve 30 ile 60 mililitre arasında karbondioksit taşıma yeteneğindedir. (Bu değerler, bu
gazların çözelti içindeki hacimleri değil, havadaki gazlar olarak eşdeğer hacimleridir.)
9-4 Solungaç Solunumu Solungaçlar, balık, midye, istiridye, ıstakoz 'u içeren pek çok sucul hayvanın solunum
organlarıdır. Solungaçlar çoğunlukla vücudun dışında gelişen ince, deri filamentleridir.
İnce bir hücre tabakası ile kaplıdırlar ve çok sayıdaki kan damarı ile desteklenirler. Gaz
değişimi için çok geniş bir yüzey alanı sağlarlar. Su, solungaçların arasından geçtikçe,
çözünmüş oksijen, suyun içinden ince zarın diğer tarafına ve vücudun bütün kısımlarına
taşınacağı kana difüze olur. Karbondioksit kandan, solungaçların dışına difüze olarak suya
geçer. Solungaçların üzerinden sürekli bir su akışı olması gerekir. Eğer su akışı durursa,
hayvan oksijen yokluğundan ölür. Solungaçlar, suyun dışında, gaz değişimi önlenecek
şekilde, kurur ve birbirine yapışır.
