3-mashq. NAFS HAQIDA Tirik jon borki, nimaningdir ilinjida yashaydi. Ilinj odamlarni ne ko‘ylarga solmaydi! Chunki ilinj – nimanidir qo‘lga kiritish, olish degani, binobarin, insoniyat qavmining ko‘plab qayg‘u-sitamlari olish evaziga berish muvozanatining buzilishidan kelib chiqadi. Vaholanki, olish va berish dunyoni ostin-ustin bo‘lib ketishidan saqlab turgan posangi, bu ikki posangi teng saqlangan joyda farovonlik, xotirjamlik, aks holda..., kimdir atayin, kimdir ongsiz – ixtiyorsiz ravishda bu ikki posangi muvozanatini buzadi... Bu yorug‘ dunyoda ofat-u balolarning to‘xtamasligi inson zotining manglayiga ana shu o‘ta jo‘n va o‘ta mushkul hikmatni tushuna bilmaslik tamg‘asi urilganidan dalolat beradi. Bu tamg‘a “nafs” deb ataladi. Har qanday aql-idrokni aql idrok qiladigan ham, tinchlik – xotirjamlik kushandasiga aylantiradigan ham ana shu nafs (X.Do‘st.). Topshiriqlar. 1-topshiriq. Matnni kuzating, nutqiy birliklarni aniqlang va ularning lisoniy asoslarini toping.
2-topshiriq. Lisoniy birliklar qaysi paradigmaga kirishini aniqlang.
3-topshiriq. Lisoniy birliklarning paradigma hosil qiluvchi belgisini aniqlang.
4-topshiriq. Lisoniy birliklarning paradigmada hosil bo‘luvchi belgisini toping.
5-topshiriq.Lisoniy birliklarning paradigmaga betaraf belgisini aniqlang.
Adabiyotlar 5. Ne’matov H., Bozorov O. Til va nutq. −Toshkent: O‘qituvchi, 1993.
6. Ne’matov H., Rasulov R. O‘zbek tili sistem leksikologiyasi asoslari. -Toshkent: O‘qituvchi, 1995.
7. Tulenov J., G‘afurov Z. Falsafa. – Toshkent: O‘qituvchi, 1997.
8. Vohidov R., Ne’matov H., Mahmudov M. So‘z bag‘ridagi ma’rifat. – Toshkent: Yozuvchi, 2001.
161
3- AMALIY MASHG‘ULOT MUNOSABAT – TIL BIRLIKLARINING MAVJUDLIK VA VAZIFA BAJARISH OMILI Ishdan maqsad: Lisoniy munosabatlarning tilda aks etishi amaliy farqlay olish.
MUNOSABAT [a. مناصبت – munosiblik, muvofiqlik; joizlik; qarindoshlik; aloqadorlik].
