Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Tətbiqetmə.
İmla mətni:
 
Ev tapşırığı:
– Yaxşılıq və pislik haqqında atalar sözləri tapıb yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Bir gün şir tələyə düşdü. Nə
qədər çalışdısa, torun iplərini qıra
bilmədi. Acıqlanmış şir var gücü
ilə nərildədi.
Şir oyanıb siçanı tutdu. Si çan
yalvarmağa başladı. O, şirə dedi:
– Əgər məni buraxsan, sə nə
yaxşılığım dəyər.
Şir siçanın sözlərinə güldü. An -
caq ona dəyməyib azadlığa bu -
rax dı.
Günlərin bir günü qoca şir
ağacın altında yatmışdı. Bir siçan
onun üstünə çıxıb oyana-buyana
qaçmağa başladı.
Nəhayət, şir canını tordan
qurtarıb siçana dedi:
– O vaxt mən sənin sözlə rinə
güldüm. Ancaq sən de mə, siça -
nın da şirə yaxşılığı də yərmiş.
Şirin nəriltisini eşidən siçan
özünü ona yetirdi. Torun iplərini
gəmirməyə başladı.
1
2
3
4
5
KİRPİ (35 söz)
Bir dəfə kirpi kaktusa rast gəldi. Onların tikanları bir-birinə çox oxşayırdı. Kirpi
fikirləşdi ki, yəqin, kaktusla qohumdur. Onu qucaq layıb öpmək istədi. Amma kaktu -
sun tikanları burnuna batdı. Kirpi indi başa düşdü ki, nə üçün dostu yoxdur.
ЫВ бюлмя
108
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

Dərs 41. DƏVƏLƏR (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim tapmaca deyir:
Uzun ayaqlı,
Yekə dodaqlı,
Belində var dağ,
Ayağında yağ.
Ona “səhra gəmisi” də deyirlər. Bu heyvanın adı nədir?
Tədqiqat sualı:
– Dəvə haqqında nə bilirik?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Dəvənin görünüşü haqqında bildiklərinizi yazın.
II qrup. İnsanlara faydası barədə bildiklərinizi yazın.
III qrup. Venn diaqramı verilir.
At olan yerdə dəvəyə ehtiyac varmı? Atla dəvənin oxşar və fərqli xüsusiyyətlərini
yazın.
IV qrup. Dəvə necə qidalanır?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. Dərsliklə iş.
Dərslikdən hər iki mətn oxunur. Şagirdlərə suallarla müraciət olunur:
– Birinci mətnə əsasən dəvənin xarici görünüşünü təsvir edin.
– Günlərlə ac qalan dəvənin dözümlülüyünə səbəb nədir?
– Yadınıza salın, dəvə düşmənlərindən necə qorunur?
– Dəvənin ayaqlarının qumda batmamasının səbəbi nədir?
– Dəvənin xeyri nədir?
Nəticə:
Dəvə çox güclü, dözümlü ev heyvanıdır.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 65-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Müəllimin nəzərinə: Dərsliyin 89-cu səhifəsindəki  “Yadda saxla!” rubrikası şagirdlərə izah
olunarkən müəllim əlavə olaraq qeyd etməlidir ki, hekayə kiçikhəcmli nəsr əsəridir.
Hekayədə hər yeni fikir yeni abzasdan verilir.
Növbəti mərhələdə şeirlə nəsr arasındakı fərq araşdırılır. 
Sual: – Dəvələrə həsr olunmuş bu iki mətnin ifadə formasında hansı fərqlər var?
Müəllim iki yazı nümayiş etdirir.
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında  danışır. 
Qazandığı bilikləri əvvəl bildikləri ilə müqa yi -
sə edərək araşdırdığı məlumatları nəql edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Eyni mövzu ilə bağlı iki mətndə verilmiş
məlumatları müqayisə edir. Məzmuna
uyğun fikri ifadə edərək mətni şüurlu
oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.2. Bədii mətnləri janrlara  görə (şeir,
hekayə, təmsil, nağıl) fərqləndirir.
Şeir və nəsri bir-birindən fərqləndirir.
3.1.5. Əzbər bildiyi nəzm nümunələrinin
qısa məzmununu yazır.
Əzbər bildiyi şeirin məzmununu yazır.
ЩЕЙВАНЛАР ВЯ ГУШЛАР
109
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

1. Budur, yenə qış necə ki var, gəlir,
Şaxta gəlir, soyuq gəlir, qar gəlir.
Səpir qarı ağaclara, kollara,
Dərələrə, təpələrə, yollara.
2. Budur, artıq qış gəlib. Hər tərəf ağappaq don geyinib. Şaxta, soyuq adamın iliyinə işləyir.
Suallar: – Bu mətnlər bir-birindən nə ilə fərqlənir?
– Şeirlə yazılmış mətnin hansı xüsusiyyətləri var?
Dərslikdə verilmiş “Dəvələr” şeiri və elmi-kütləvi mətni əsasında şeirlə nəsr əsəri
arasındakı fərqli cəhətlər araşdırılır. 89-cu səhifədəki nəzəri hissə oxunur, şeir və  hekayə
arasındakı fərqlər müəyyənləşdirilir. 2-7 və 9-cu tapşırıqlar yerinə yetirilir. 
Tapşırıq 4. Şeirdə on misra, hər misrada yeddi heca var. Yəhər – fənər, gəzərlər –
dözərlər, uzunayaq – yekədodaq sözləri qafiyələnir. 
Tapşırıq 9. Dəvə – nəvə, ayıq – qayıq,  yovşan – dovşan, kol – qol (yol), çöl – göl.
Yazı. Dəvələr haqqında yazılmış şeir nəsrə çevrilib yazılır.
Nəticə:
Şeir misra-misra yazılır, misraların sonluqları qafiyələnir. Nəsr nağıl, hekayə və
bu kimi başqa əsərlərin ümumi adıdır. Nəsr əsərləri abzaslara bölünür.
Ev tapşırığı:
– 1. Dəvə haqqında əlavə məlumat toplayıb dəftərinizə yazın. 
2. Dər s  li yin 89-cu səhifəsindəki 8-ci tapşırığı yazılı şəkildə yerinə yetirin. 
3. Bir şeir öyrənin, həmin şeirdə bənd və misraların, hər misrada hecaların sayını, eləcə
də qafiyələnən sözləri müəyyən ləşdirin.
Qiymətləndirmə. 
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 42. QUŞLAR (4 saat)
Motivasiya.
Maqnitofonda quşların nəğmələri səsləndirilir.
Müəllim: – Bu səslər sizə tanışdırmı?
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında  danışır. 
Öyrəndiyi, araşdırdığı məlumatları nəql edir.
Qazandığı bilikləri əvvəl bildikləri ilə
müqayisə edir.
2.1.4. Yaxınmənalı və əksmənalı sözlərdən
nit qində istifadə edir.
Mətndə rast gəldiyi sözləri yaxınmənalı
sözlərlə əvəz edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətndəki məlumatları araşdıraraq mətni
şüurlu oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndə ifadə olunan əsas fikri müəyyən edir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“İ” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
Müəyyən olunmuş mövzu ətrafında topladığı
məlumatlar əsasında kiçik esse yazır. 
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Əlamət bildirən sözləri fərqləndirir.
ЫВ бюлмя
110
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

Şagirdlərin cavablarından sonra aşağıdakı şeir oxunur.
Köməkçi sual: – Sadaladıqlarımız nədir?
Tədqiqat sualı:
– Quşlar haqqında nə bilirik?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Ev quşlarını tanıyırsınızmı? Onların faydası nədir?
II qrup. Quşların adlarını xanalara yazın.
III qrup. Çöl quşları haqqında nə bilirik?
IV qrup. Çöl quşlarının təbiətə nə faydası var?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. Dərsliklə iş. Dərslikdən mətn oxunur.  
– Baba nə üçün kolluqda gizlənib bildirçin səsi çıxarırmış?
– Quşlar bir-birinə təhlükə barədə necə xəbər verirlər?
Dərsliyin 90-91-ci səhifələrindəki 1-5-ci tapşırıqlar yerinə yetirlir. 
Dinləmə mətni.
Kamal meşəyə getmişdi. Meşədə “tak, tak, tak” səsləri eşidib ayaq saxladı.
Meşəyə səs salan quşun nazik, uzun, möhkəm dimdiyi var idi. Bu quş ağac
oyuqlarından ziyankar həşəratları çıxarıb yeməklə ağacı xəstəlikdən qoruyurdu.
O elə bil həkimlik edirdi. Sonra Kamal bərkdən “qarr, qarr” səsləri eşitdi. Bu, qara
bir quş idi. Kamal bu quşu da tanımırdı. O, evə qayıdanda  televizorda quşlar
haqqında veriliş göstərilirdi. Kamal verilişdə maraqlı bir quş gördü. O, çox böyük
idi, sanki dəvə boyda. Amma çox ağır olduğundan uça bilmirdi.
Suallar:
– Kamala kömək edin. Siz bu quşları tanıdınızmı? 
– Meşə həkimi kim idi?
– “Qarr, qarr” edən qara quş hansı quşdur? 
– Uça bilməyən böyük quşu tanıyırsınızmı?
– Bu quşlar haqqında daha nə öyrənə bilərik?
Müəllim dərsliyin 91-ci səhifəsində quşlar haqqında verilən mətnləri təyin olunmuş vaxt
müddətində sürətli, düzgün oxumağı tapşırır. Vaxt bitdikdən sonra suallar verilir: 
– Ağacdələn haqqında nə öyrəndiniz?
– Qarğa haqqında nə öyrəndiniz?
– Dəvəquşu haqqında nə öyrəndiniz?
Bülbül gözəl oxuyur,
Sərçə yurda bağlıdır.
Qaranquş yaz qoxuyur,
Göyərçin sülh məramlıdır.
Qartal yeldən sürətli,
Turac şirin ətlidir.
Dəvəquşu böyüksə,
Kolibri çox kiçikdir.
1
B
Ü
L
B
Ü
L
2
X
O
R
U
Z
3
Q
A
R
A
N
Q
U
Ş
4
G
Ö
Y
Ə
R
Ç
İ
N
5
T
U
T
U
Q
U
Ş
U
6
A
Ğ
A
C
D
Ə
L
Ə
N
1. Gözəl səsli quş
2. Ay pipiyi qan ...
3. Yazın elçisi
4. Sülh quşu
5. Danışan quş
6. Meşə həkimi
ЩЕЙВАНЛАР ВЯ ГУШЛАР
111
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

– Ağacdələn, dəvəquşu və qarğanı görünüşlərinə görə başqa quşlardan fərqləndirən
cəhətləri sadalayın. Bu quşları başqa quşların arasından necə tanıyaq?
1-ci tapşırıq. Mətndə işlənmiş siqnal sözü işarə sözü ilə əvəz oluna bilər.
2-ci tapşırıq. Şagirdlərin fərziyyələri dinlənilir.
3-cü tapşırıq. Ağacdələni “meşə həkimi” də adlandırırlar.
4-cü tapşırıq. Dəvəquşunun qidalanması haqqında mətndə heç bir məlumat yoxdur.
5-ci tapşırıq. Şagirdlər quşlar haqqında öyrəndikləri məlumatları bir neçə cümlə ilə ifadə
edib dəftərlərinə yazırlar.
Əlavə tapşırıq. Oxuduğunuz mətnlərdə adları çəkilən quş adlarına əlamət və hərəkət
bildirən sözləri əlavə edib yazın.
Nəticə:
Hər bir canlı kimi, quşların da təbiətə xeyri var. Quşlar təbiətdə tarazlıq yaradır,
ziyanverici həşəratları məhv edirlər.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 66-cı səhifəsində verilmiş 1-4-cü tapşırıqlardakı tapmacalar
oxunur. Açar sözlərə əsasən quşun adı deyilir, müvafiq şəkil rənglənir.
Yazı. “İ” hərfi. İş dəftəri, səh. 67.
Ev tapşırığı:
– Dərsdə adı çəkilməyən quş adlarını yazın. Quşların xüsusiyyətləri haqqında
məlumat toplayın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 43. QAYĞIKEŞ VALİDEYNLƏR (4 saat)
Ad bildirən sözlər
Əlamət bildirən sözlər
Hərəkət bildirən sözlər
qarğa
qara
oğurlayır, yeyir, atır
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında  danışır.
Mətndə oxuduğu məlumatları
genişləndirərək izah edir.
1.2.4. Nitq situasiyalarından asılı olaraq
danışıq prosesində müvafiq jest və
mimikalardan istifadə edir.
Fikrini ifadə edərkən müəyyən jestlərdən
yerli-yerində istifadə edir. 
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətni sürətlə oxuyur.
Sualları cavablandırmaqla şüurlu oxuduğunu
nümayiş etdirir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar
verməklə məzmununa aid sadə plan  tutur.
Mətnin hissələrini adlandıraraq nəql edir.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
Heyvanların balalarına göstərdiyi qayğını
müşahidə edərək kiçikhəcmli esse yazır. 
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Hərəkət bildirən sözləri və onların zamanını
müəyyən edir.
ЫВ бюлмя
112
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

Motivasiya.
Dinləmə mətni:
Parkda uca bir çinar ağacı var idi. Burada sığırçın yuva qurmuş, bala
çıxarmışdı. Ana sığırçın bütün günü uçur, cücülər tapıb gətirir, balalarını yedirirdi.
Parkda bir pişik çinarın ətrafında dolanır, həsrətlə yuvaya sarı baxırdı. Bir gün
balalardan biri yuvadan yerə düşdü. Ana sığırçın həyəcanla vurnuxmağa başladı.
Pişiyin yaxınlaşdığını görüb onun üstünə şığıdı. Ana çırpınır, pişiyin üzünü-
gözünü dimdikləyirdi. Pişik tab gətirməyib oradan uzaqlaşdı. Parkda oynayan
uşaqlar isə balanı yuvaya qoydular.
Sual: – Ana sığırçının belə cəsarətli olmasına səbəb nə idi?
Tədqiqat sualı:
– Heyvanlar öz balalarına necə qayğı göstərirlər?
Tədqiqatın aparılması. 
Dərsliklə iş. Sinfin səviyyəsindən asılı olaraq mətnin (dərslik,
səh. 92) oxunması üçün vaxt təyin edilir. Şagirdlər həmin vaxt ərzində mətni oxuyub oradakı
məlumatları mənimsədiklərini nümayiş etdirirlər. Aşağıdakı suallar ətrafında müzakirələr
aparılır:
– Mətndə təsvir olunan heyvanlarla insanlar arasında hansı oxşar cəhətlər var?
– “Ölüm-dirim savaşı” ifadəsini necə başa düşürsünüz?
– Toyuq ilə ququ quşunun oxşar və fərqli cəhətlərini söyləyin.
– Ana toyuq öz balalarını necə qoruyur?
– Canavarlar öz balalarının necə qayğısına qalırlar?
– Pələnglər balalarına qayğılarını necə göstərirlər?
– Hansı heyvanlar balalarının qayğısına qalmır?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
1-3-cü tapşırıqlar yerinə yetirilir. 
1-ci tapşırıq. Cavab “C” variantıdır.
2-ci tapşırıq. 1. Balalarını sevən heyvanlar və quşlar
2. Cücələrini qoruyan  toyuq
3. Canavar qayğısı
4. Balalarına tərbiyə verən pələng
5. Balası ilə məşğul olmayan dələ və qu quşu
Mətn tutulmuş plana uyğun olaraq şagirdlər tərəfindən nəql olunur.
3-cü tapşırıq. Yumurta qoymaqla çoxalan heyvanlara tısbağanı, ilanı, timsahı misal
göstərmək olar. 
Nəticə:
Analıq hissi yalnız insanlarda deyil, heyvan və quşlarda da çox güclü olur.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 68-ci səhifəsindəki  “Tısbağa” mətni oxunur və təhlil olunur.
 Sual lar verilir:
– Tısbağa necə qorunur?
– Tısbağalar harada yaşayır?
– Ən böyük tısbağa təxminən hansı ölçüdədir?
– Tısbağalar necə çoxalır?
– Tısbağalar öz balalarına necə baxırlar?
Toyuq
Ququ quşu
ЩЕЙВАНЛАР ВЯ ГУШЛАР
113
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

ЫВ бюлмя
114
Дярслярин планлашдырылмасы
– “Qayğıkeş valideynlər” mətni ilə “Tısbağa” mətnini müqayisə edin. Tısbağa kimi daha
hansı heyvanlar öz balalarının qayğısına qalmır?
DİL QAYDALARI
Motivasiya. 
Dərsliyin 93-cü səhifəsindəki 4-cü tapşırıq yerinə yetirilir. Şəkil adlarını vur -
ğu nun yerini dəyişərək elə tələffüz edirlər ki, hərəkət bildirən söz alınır. Yaxşı olar ki, həmin
sözlər həm ad, həm də hərəkət bildirən sözlər kimi cümlədə işlənsin. 
“Mən nə edirəm?” oyunu.
Uşaqlar dairəvi formada düzülürlər. Hər kəs jestlərlə müəyyən bir hərəkəti təqlid edir. Bir-
bir soruşurlar: “Mən nə edirəm?”  Suala növbə ilə cavab verirlər. Cavab tapan şagird növbəti
jesti edir.
Tədqiqat sualı:
– Əşyanın hərəkətini bildirən sözləri necə tanıyaq? Hərəkətin hansı za-
mana aid olduğunu necə bilmək olar?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini işçi
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Mətndən hərəkət bildirən sözləri seçin. Onları cədvəl üzrə yazın və sual verin.
II qrup. Gün rejimini yazın. Hərəkət bildirən sözləri seçin. Onları elə dəyişin ki,  hərəkət
keçmişdə baş versin. Onlara sual verin.
III qrup. Peşə sahiblərinin hərəkətlərini (gördükləri işləri) yazın. 
Həkim –
Müəllim –              
Bağban –
Neftçi –
Bərbər –                   
Bənna –
Dərzi –
Yazdığınız sözləri elə dəyişin ki,  hərəkət gələcəkdə baş versin. Onlara sual verin. 
IV qrup. – Heyvanlar və quşlar nə edir? Uyğun olaraq xətlərlə birləşdirin. Hərəkət bildirən
sözlərə sual verin.
sərçə
hürdü
pişik
quruldadı
it    
qarıldadı
inək
cikkildədi
qurbağa
böyürdü
qarğa
miyovuldadı
Hərəkət bildirən sözləri elə dəyişin ki,  onlar hərəkətin indi baş verdiyini bildirsin.
Onlara sual verin.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. Dərsliklə iş. Dərsliyin 93-cü səhifəsindəki nəzəri hissə oxunur, izah olunur. 5-ci
tapşırıq yerinə yetirilir.
Nəticə:
Hərəkət bildirən sözlər nə etdi? nə edir? nə edəcək? suallarından birinə  cavab
verir. Hərəkət bildirən sözlər indiki, keçmiş və gələcək zamana aid ola bilər.
Tətbiqetmə. 
Dərsliyin 93-cü səhifəsindəki 6-cı tapşırıq yerinə yetirilir.
Ev tapşırığı:
– Balasının qayğısına qalan hansı heyvanı özünüz (həyatda, filmdə, tele-
viziya, internet vasitəsilə) müşahidə etmisiniz? Gördükləriniz haqqında kiçik esse yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Keçmişdə
İndi
Gələcəkdə
Çap üçün deyil

Dərs 44. QAZLAR (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim: – Hansı ev quşlarını tanıyırsınız?
– Onlardan hansı uça bilir?
– Sizcə, ev quşları niyə çöl quşları kimi yüksəkdən uça bilmir?
Tədqiqat sualı:
– Həyatda nəyəsə nail olmaq üçün nə etmək lazımdır?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Ev quşları, onların həyat tərzi.
II qrup. Çöl quşları, onların həyat tərzi.
III qrup. “Qaz” sözünü cümlələrdə müxtəlif mənalarda işlədin. Qaz (quş) haqqında bildiyi -
nizi yazın.
IV qrup. Zəhmət haqda atalar sözlərini yazın və mənasını izah edin.
V qrup. Krossvord. Çöl quşlarının  (qaz, kəklik, şahin, sərçə, qartal) xüsusiyyətləri
sadalanır. 
Şagirdlər xüsusiyyətlərdən çıxış etməklə quşların adlarını krossvordun müvafiq
xanalarında yazırlar.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur.
Qazlar haqqında I mətn (dərslik, səh. 94) oxunur, təhlil edilir. Dərsliyin 94-cü səhifəsindəki
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında  danışır.
Müşahidə etdiklərini məntiqi ardıcıllıqla
nəql edir.
2.1.2. Öyrəndiyi yeni sözlərin mənasını
izah edir.
Kontekstdən çıxış edərək mətndə rast gəldiyi
yeni sözlərin mənasını izah edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətni təhlil edərək şüurlu oxuduğunu
nümayiş etdirir. 
Mətndə rast gəldiyi yeni
məlumatları qeyd edir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar
verməklə məzmununa aid sadə plan  tutur.
Mətnin hissələrinə məzmuna uyğun başlıqlar
verir.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri ifadə edir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Qeyri-ardıcıl verilmiş mətnin düzgün ardıcıl -
lığını müəyyənləşdirməklə üzündən köçürür.  
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Əlamət və hərəkət bildirən sözləri fərq 
-
ləndirir.
Z
Ə
H
M
Ə
T
ЩЕЙВАНЛАР ВЯ ГУШЛАР
115
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

1-ci tapşırıq yerinə yetirilir.  “B” variantındakı fikir mətnin məzmununa daha çox uyğun gəlir. 
Əlavə tapşırıq:
– 1-ci mətnin sonuncu cümləsində əlamət bildirən sözləri seç, onlara yaxınmənalı,
əksmənalı sözlər tapıb dəftərə yaz.
Güclü – qüvvətli – zəif
Ağıllı – bilikli – axmaq  
Çevik – cəld – ləng
2-ci mətni oxumazdan əvvəl müəllim şagirdlərə “Qaraca qız” filmindən fraqmentlər
nümayiş etdirir.  Bunu müəllim özü də şərh edə bilər.
Tutu ilə Ağcanın münasibəti, əsl dostun, yoldaşın necə olması haqqında fikirlər söylənilir.
Sual: – Əsl dost necə olmalıdır?
Dərsliklə iş. Qazlar haqqında 2-ci  mətn (dərslik, səh. 95) oxunur, təhlil edilir. Dərsliyin
96-cı səhifəsindəki 2-4-cü tapşırıqlar yerinə yetirilir.
2-ci tapşırıq. Cavab 3-cü cümlədir.
3-cü tapşırıq. Cavab “C” variantıdır.
Tapşırıq 4. Şagirdlər mətnləri adlandırdıqdan sonra (1-ci mətn “Ev quşları niyə uça bilmir”,
2-ci mətn “Köməyə gələn qaz”) mətnlərdə öyrəndikləri yeni məlumatları seçirlər.
Dərsliyin 96-cı səhifəsində əsərin ideyası  ilə bağlı nəzəri məlumat oxunur və izah edilir.
Müəllim keçilən mövzularla bağlı əsərlərin ideyasını soruşur. 
5-ci tapşırıq cavablandırılır (“B” variantı). 
Əlavə tapşırıq: “Qazlar” haqqındakı bu mətni əvvəlki mətnlə müqayisə edin (1-ci mətn
hekayə, 2-ci isə təmsildir).
Hər iki mətndən öyrəndiyiniz məlumatlar əsasında qazların xüsusiyyətlərini sadalayın.
Əlavə tapşırıq:  2-ci mətndə işlənmiş hərəkət bildirən sözləri seçin, onların nə zaman baş
verdiyini sualların köməyi ilə araşdırın. Həmin sözləri dəyişməklə digər zamanlarda da
işlədin. (Cədvəl çəkmək olar.)
Nəticə:
Həyatda nəyəsə nail olmaq üçün zəhmət çəkmək, çalışmaq lazımdır. Əsl dost öz
dostunu darda qoymaz.