Guruh talabasi ning biorganik kimyo fanidan amaliy mashg’uloti namangan 2023

3-Mavzu: Oqsillarni tabiiy manbalar (sut, tuxum, qon zardobi)dan ajratib olish


3-ish
Qon zardobidan albuminni ajratish
Ishning umumiy izoshi. Hayvon (odam) qoni zardobidan 50% darajada tuz bilan to`yintirish yo`li bilan globulinlar (al’fa, beta, gamma) cho`ktiriladi, so`ngra cho`kma ustidagi suyuqlikdan tuz bilan to`yintirish darajasini 70 % ga yetkazib turib, zardob albumini cho`ktiriladi va dializ yo`li bilan tuzsizlantiriladi.
Jihozlar va reaktivlar. 50 ml o`lchagich silindr, 50 ml li stakan, sentrifuga (vakuum-filtrlagich qurilmasi), SF-26, 10 ml qon zardobi, ammoniy sulfat, dializ membranasi, shajmi 1 l bo`lgan dializ uchun kamera.
Ishning borishi. SHayvon yoki odam qoni zardobini tuz bilan to`yintirilganda tuzning kontsentratsiyasi asta-sekin oshirilishga qarab quyidagi fraktsiyalar (qismlar) cho`kishi mumkin:

Qon zardobi albuminini globulinlar yig`indisini ammoniy sulfat tuzi bilan 50 % gacha to`yintirilib oldindan cho`ktirilgandan so`ng ajratiladi. Buning uchun 10 ml qon zardobiga 3,13 g tuz qo`shiladi va globulinlar cho`kmasi filtrlanib yoki sentrifugalanib olib tashlanadi, filtrat (cho`kma ustidagi suyuqlik) yig`ib olinadi. Globulinlar cho`kmasi qayta cho`ktirilib fraktsiyalash uchun foydalaniladi. Zardob filtrati globulinlar olib tashlangandan so`ng o`lchagich silindrga solinib xajmi o`lchanadi va 60 % gacha to`yintirish uchun quruq tuz qo`shiladi. Ma`lum kontsentratsiyagacha kerak bo`lgan tuzning miqdori quyidagi formula bilan aniqlanadi:

;
Bu erda:

X – tuzning miqdori, g da;		V – eritma xajmi, ml da;
C1 – boshlangich to`yintirish darajasi (o`nli bo`laklarda 100%1,00);		C2 – berilgan to`yintirish darajasi.

Kerakli miqdordagi tuz erigandan so`ng, suspenziya 30-45 minutgacha cho`kma shosil qilishlik uchun qoldiriladi. Al’bumin cho`kmasi globulinga o`xshab yig`iladi. Cho`kma (agarda filtrlangan bo`lsa – cho`kma filtri bilan) oz miqdordagi suvda eritiladi va suvda dializlanadi (3 marotaba, suvning xajmi 1 l, shar bir navbati 1-2 soatdan). Dializatdagi albumin kontsentratsiyasi aniqlanadi, unumi yutilish bo`yicha (280 nm) nomogrammaga asosan topiladi.
Adabiyotlar: Xojiev K.K. Ximiya immunoglobulinov. Tashkent, Meditsina, 1971, s.20.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________