Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

To‘q yashil bargli sabzavotlar, sariq va to‘q sariq rangli 
meva, sabzavotlar, bolani ko‘r bo‘lib qolishdan saqlaydi.
KO‘Z OLDIDAGI KICHIK DOG’LAR YOKI KO‘Z JIMIRLASHI
Ba’zi yoshi katta odamlar yorug‘ va oq narsaga (devor, osmon) 
qaraganlarida ko‘z oldilarida kichkina dog‘lar jimirlab turishidan shi-
koyat qiladilar. Dog‘lar u yoq bu yoqqa harakatlanadi yoki ko‘zga kichik 
pashshalardek ko‘rinadi. Ushbu dog‘lar xatarli emas va ularni davolash-
ning keragi yo‘q. Lekin ular birdan ko‘p bo‘lib ko‘rinsa va ko‘rish may-
donining bir tarafiga tusha boshlasa, tibbiy yordam kerak bo‘lishi mumkin 
(ko‘z to‘r pardasining ko‘chishi). 
Tez tibbiy yordamga murojaat qiling.

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
422
• Kichik kul rang pufakchasimon dog‘lar 
ham paydo bo’lishi mumkin.
• Kasallik zo‘raygan sari muguz parda 
quruqshab, xiralashib boradi va kichik chuqur-
chalar paydo bo‘lishi mumkin.
• So‘ng muguz parda ko‘p o‘tmay yumshab 
qolishi; shishib chiqishi va hatto yorilib ketishi ham 
mumkin. Odatda hech qanday og‘riq sezilmaydi. 
Infeksiya tushishi, chandiq yoki boshqa shikastla-
nishlardan bola ko‘r bo‘lib qolishi mumkin.
• Kseroftalmiya ko‘pincha bola boshqa 
bir ich ketish, ko‘k yo‘tal, sil yoki qizamiq kabi 
kasaliklar bilan og‘riganda boshlanadi va og‘ir-
lashadi. Kasal va ozg‘in bolalarning ko‘zlarini 
tekshirib turing 
va A vitamini yetishmasligi 
belgilariga e’tiboringizni qarating.
Oldini olish va davolash:
A vitaminga boy ovqatlarni iste’mol qilish yo‘li bilan, shabko‘rlikning oldini 
olish oson.
Quyidagilarni qiling:
• Iloji bo‘lsa, bolani 2 yoshga to‘lgunga qa-
dar emizing.
• Bola 6 oylik bo‘lgandan so‘ng, A vitamin-
iga boy to‘q yashil bargli sabzavotlar, oshqovoq, 
sabzi kabi sariq yoki to‘q sariq rangli meva va 
sabzavotlardan berib turing. Sut, tuxum va jigarlar 
ham A vitaminiga boy.
• Agar bola yuqoridagilarni iste’mol qila ol-
masa va shabko‘rlik yoki kseroftalmiya boshlangan 
bo‘lsa, har 6 oyda 200.000 ED. miqdorida A vitamin 
(Retinolning kapsula yoki suyuq shaklidan 60 mg.) 
(705-bet) berib turing. 1 yoshga to‘lmagan bolalar 
100.000 ED. miqdorida vitamin olishlari kerak.
Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
423
• Agar ahvol og‘irlashib ketgan bo‘lsa, birinchi kuni bolaga 200.000, 
ikkinchi kuni yana 200.000 ED. miqdorida, keyin oradan 14 kun o‘tkazib, 
200000 ED. miqdorida vitaminni takroran berasiz. 1 yoshga to‘lmagan 
bolalar, bu miqdorning yarimini ichishlari kerak (100.000 ED.).
• Kseroftalmiya ko‘p uchraydigan joylarda homiladorlikning 
2-yarimida hamda emizikli ayollarga har 6 oyda A vitamidan 200.000 ED. 
miqdorida berib turing.
OGOH BO‘LING: A vitamini ko‘p iste’mol qilinsa, zaharli ta’sir ko‘rsatadi.. 
Yuqorida aytilgan miqdordan ortiq bermang.
Agar bolaning muammolari kuchaysa, muguz pardasi xiralashsa 
va unda shishgan joy yoki chuqurchalar paydo bo‘la boshlagan bo‘lsa, 
tibbiy yordamga murojaat qiling. Bola ko‘ziga bog‘lam qo‘yilib, o‘sha za-
hoti unga 100 000 ED. miqdorida A vitamin ukol qilinishi kerak.