Har bir bola uchun O'zbekiston respublikasi maktabgacha ta'lim vazirligi

(Imzo) (Ism-sharif to'liq)

\\\\\
9-ILOVA Guruhlarda rivojlanish markazlarining taxminiy joylashuvi
Bolalarga yo'naltirilgan guruhda puxta o'ylangan va xavfsiz tashkil etilgan rivojlanish muhiti eng muhim rol o'ynaydi, bu pedagoglarga davlat o'quv dasturining maqsad va vazifalarini amalga oshirish va shaxsga yo'naltirilgan ta'lim texnologiyalarini qo'llash imkonini beradi. Guruh xonasini rivojlanish markazlari deb ataladigan kichik-kichik joylarga ajratish tavsiya etiladi. MTT pedagoglariga jadvalda guruhdagi rivojlanish markazlarining minimal soni ko'rsatilganligini tushunishlari tavsiya etiladi; hududning va MTTdagi ta'lim va tarbiya jarayoni mazmunining imkoniyatlari va xususiyatlarini inobatga olgan holda guruhdagi boshqa rivojlanish markazlari tashkil etilishi mumkin.
Turli guruhlarda markazlar to'plami har xil bo'lishi mumkin, ammo davlat o'quv dasturi guruhdagi beshta asosiy rivojlanish markazlarini tavsiya qiladi: fan va tabiat; til va nutq; syujetli-rolli o'yinlar va sahnalashtirish; san'at; qurish, konstruksiyalash va matematika. Guruhda boshqa rivojlanish markazlarini ham tashkil etish mumkin, ularni tashkil etish bolalarning manfaatlariga, guruhning bo'sh makoniga va maktabgacha ta'lim tashkilotining moddiy-texnik imkoniyatlariga bog'liq. Bunday markazlar vaqtinchalik yoki faqat bolalar faoliyatining maxsus turlari (qum va suv markazi; pazandachilik markazi; musiqa markazi) uchun tashkil etilishi mumkin. Ta'lim muhitini yaratishda pedagoglar bolalar faol bo'lishi mumkin bo'lgan joylar mavjudligini ta'minlashi kerak.
Rivojlanish uchun mos jismoniy faollik uchun joylar. Bolalar jismoniy faollik orqali yanada samaraliroq o'rganadilar va kun davomida yuqori darajadagi jismoniy faollik, turfa xillik va stimulning o'zgarishiga extiyoj sezadilar.
Bolalar faoliyatining muayyan amaliy turlari uchun imkoniyat. Yosh bolalar suvda o'ynash, loydan pirog yasash, yog'ochdan narsalar yasash, qo'g'irchoqlarni yotqizish va hokazo kabi amaliy mashg'ulotlarga muhtoj. Shuningdek, ularga syujetli-rolli o'yin, rasm chizish, rasmga olish, tildan foydalanish va qurilish bloklari kabi yangi tajribalarni mavjud aqliy tuzilmalarga integratsiya qilish va amalda qo'llash uchun turli usullar kerak.
O'zgarish va xilma-xillik. Bolalar doimo o'zlari qiziqqan narsalarni izlaydilar: manzara, tekstura, ranglar, ijtimoiy guruhlar, faoliyat, muhit, tovushlar va hidlar. Bolalar ta'lim jarayonida / MTTda qancha ko'p vaqt sarflasa, ularga ko'proq xilma-xillik va rag'batlantirish kerak bo'ladi.
O'quv muhiti xavfsiz bo'lishi kerak. Bolalar xavfsizligi pedagogning asosiy mas'uliyati bo'lib, ehtiyotkorlik bilan rejalashtirish va nazorat qilishni talab qiladi. Guruh xonasining maydoni qanday rejalashtirilganligi, rivojlanish markazlari qanday joylashganligi pedagogning bolalar salomatligi va xavfsizligini qanday ta'minlashi va ularning ta'limini yaxshilashiga ta'sir qiladi. Pedagog barcha bolalarni uyda ham, tashqarida ham ko'rishi va xona jihozlarining "ko'rinmas joylar" yaratadigan tarzda joylashtirilmasligini ta'minlashi kerak. Davlat o'quv dasturini amalga oshirish SanPiNda mustahkamlangan xavfsizlik qoidalariga muvofiq amalga oshirilishi kerak.

/////

№ Rivojlanish markazlari	Joylashtirish bo'yicha tavsiyalar
1 Qurish, konstruksiya- . lash va matematika	Bu markazni zonalash muhim, shunda uning yonidan o'tayotganlar quri- lmalarni buzib yubormaydi. Bo'sh joy yetishmagan taqdirda bu markazni yotoqxonada ham joylashtirish mumkin

2.


Syujetli-rolli o'yinlar va sahnalashtirish

3. 
   Til va nutq
   
4. 
   Fan va tabiat
   
5. 
   San'at
   

Ushbu markaz yonma-yon joylashtirilishi yoki birlashtirilishi mumkin. Agar markazda yumshoq modulli mebel, shuningdek, oshxona mebellari mavjud bo'lsa, markaz dam olish joyi sifatida ham xizmat qilishi mumkin.
Ushbu markaz guruhning eng tinch qismida, bolalar faol faoliyati zonasi- dan uzoqroqda joylashgan bo'lishi mumkin. Ushbu markazda bolalar uchun kichik kutubxona ham bo'lishi mumkin. Agar bolalar modulli yumshoq mebellari mavjud bo'lsa, kitoblarni o'qish va ko'rish uchun kichikroq joy ajratish mumkin.
Bu markazni tabiiy yorug'lik yetarli bo'lgan joyga joylashtirish yaxshiroq, chunki bu yerda xona o'simliklari (gullar), shuningdek, akvarium, qushlar joylashishi mumkin. Bundan tashqari, turli tajribalar uchun mustahkam, barqaror yuzali stol bo'lishi tavsiya etiladi.
Bolalar suv olishlariga qulay bo'lishi uchun uni rakovina yaqiniga joylashtirish ma'qul bo'ladi.

№ Joyni tashkil etish	Joylashtirish bo'yicha tavsiyalar
Guruh yig'ilishi va katta 1. guruhda tadbirlar uchun joy _ Ovqatlanish uchun joy ("Kafe", "Oshxona")	Har bir MTTda ushbu zonalarni tashkil qilish uchun yetarli joy yo'q, shun­ing uchun, qoida tariqasida, bu zonalar ko'pfunktsiyali markazga bir- lashtirilgan. Shu sababli, bu yerda atrof-muhitning ko'chirilishi muhim ahamiyatga ega - bu bolalar ishtirokida bo'sh joyni tezda o'zgartirish va guruh yig'ilishlari (ertalabki va kechki davra), mashg'ulotlar o'tkazish, ovqatlanish uchun joy ajratish va qayta tartibga solish imkonini beradigan yengil yig'iladigan stol va stullarning mavjudligi.
Odatda bu burchak kirish xonasida joylashgan bo'lib, u yerda turli xil bo- 3. Sport burchagi lalar sport anjomlari va harakatli o'yinlar uchun atributlar joylashtirilgan, agar kerak bo'lsa, ularni tashqariga ham olib chiqish mumkin.

4. Dam olish joyi
Guruhda bolalarning dam olishlari uchun yumshoq modulli bolalar me­bellari bilan jihozlangan joylarni tashkil qilishi mumkin, ular (divan, kreslo- lar, banketkalar); ularning imkon qadar qulay va shinam bo'lishi maqsad- ga muvofiqdir. Bunday joyni "Til va nutq" markazida tashkil qilish mumkin, bu yerda bola yolg'iz bo'lishi mumkin; bu joy juda katta bo'lmasligi ker­ak, u yerda 2 ta bola sig'adigan joy bolsa etarli bo'ladi. Bu yerda bolalarn­ing tinchligini buzadiga va dam olishiga xalaqit beradigan faol o'yinlar o'tkazilmaydi

5. Xilvat burchak
Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun doimo katta guruhning bir qis- mi bo'lish katta yukdir. Shuning uchun, guruhga bolalar uchun xilvatn- joy ajratish tavsiya etiladi. Y yerga stol va ikkita stul qo'yib, bolalar o'zlari xohlagan o'yinni o'ynashlari, kitoblarni ko'rib chiqishlari va shunchaki o'tirishlari mumkin

\\\\\
10-ILOVA Guruhlardagi rivojlanish markazlari va rivojlantiruvchi muhit uchun materiallarning namunaviy ro'yxati
Ushbu jadvalda bolalarning yoshi bo'yicha taqsimlanmagan, MTT guruhlaridagi rivojlanish markazlari va tashkil etilgan joy uchun uskunalar va materiallarning namunaviy ro'yxati keltirilgan. Shuni esda tutish kerakki, ushbu ro'yxat taxminiydir va uni to'liq to'ldirish shart emas. Ushbu jadval maksimal ro'yxatni ko'rsatadi va MTT da joy va mablag' yetishmasligi tufayli uni har doim ham amalga oshirish mumkin emas. Boshqa tomondan, har bir mintaqa va MTT mintaqaviy komponentning o'ziga xos xususiyat- lariga ega, rivojlanish markazlarini jihozlashda aynan shularni e'tiborga olish tavsiya etiladi.

Rivojlanish
markazlari
Mazkur jadvalda keltirilgan ma'lumotlar MTT jihozlashda uning real imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda MTT pedagoglarining aniq tushunishlariga, shuningdek, ularni ta'lim va tarbiya jarayonida bolalar bilan birgalikdagi faoliyat bilan to'ldirishga xizmat qiladi. Shu bilan birga, barcha materiallar bolalarning yosh imkoniyatlariga mos kelishi kerakligini esga tutish kerak.

1. Qurish,
konstruksiyalash va matematika
Jihoz va materiallar
Jihozlar:

• 
  materiallarni saqlash uchun ochiq javonlar;
  
• 
  polga gilam yoki palas;
  
• 
  stol (1), stullar (2-4).
  

Materiallar:

• 
  yog'och, plastikdan yasalgan katta o'lchamli pol konstruktorlari;
  
• 
  katta yumshoq modullar to'plami;
  
• 
  transport o'yinchoqlari;
  
• 
  turli yoshdagi, millat, kasb vakillarini ifodalovchi haykalchalar;
  
• 
  hayvonlarning haykalchalari;
  
• 
  "Lego" konstruktori to'plami (odam figuralari bilan);
  
• 
  asosiy detallarga ega o'rta va kichik konstruktorlar to'plami: kubiklar, g'ishtchalar, prizmalar, konuslar;
  
• 
  boshqa stol konstruktorlari (metall, magnit va boshqalar); matematika uchun:
  
• 
  o'lchash, tortish, hajmi, shakli bo'yicha solishtirish uchun ochiq qutilarda turli xil materiallar. Qutilarni tizimlashtirilgan, yozuvlar va belgilar bilan ta'minlangan bo'lishi kerak;
  
• 
  hisoblash uchun material va saralash uchun rangli stakanlar;
  
• 
  boshqotirmalar (geometrik, naqshni yasa va boshqalar);
  
• 
  katta o'lchamdagi raqamlar va arifmetik belgilar (namoyish materiali);
  
• 
  cho'tlar;
  
• 
  tortish va taqqoslash ob'ektlar bilan tarozilar;
  
• 
  turli uzunlikdagi lineykalar;
  
• 
  har xil turdagi o'lchov ruletkalari;
  

/////

1. 
   • qum soati;
   

• 
  sekundomer;
  

raqamli muvozanatlashtgich;
modellar to'plami: 2 dan 16 gacha bo'lgan qismlarga bo'lish uchun; raqamli kartochkalar to'plami va boshqalar; shashka, shaxmat.

2. 
   Syujetli-rolli o'yinlar "ona" o'yinini o'ynash uchun: va sahnalashtirish
   

• 
  chaqaloq qo'g'irchoqlar va ular uchun aksessuarlar (ko'rpa, so'rg'ich, shisha idish va boshqalar);
  
• 
  kiyimli qo'g'irchoqlar (o'g'il bola va qiz bola);
  
• 
  bolaning bo'yiga mos bo'lgan qo'g'irchoq mebellari: stol stullari bi­lan, o'yinchoq plita, muzlatgich, qo'g'irchoq uchun karavot, javon; qo'shimcha ravishda: qo'g'irchoqlar uchun yumshoq mebel (divan yoki kreslo);
  
• 
  aravachalar;
  
• 
  qo'g'irchoqlar uchun kiyimlar (qish va yoz uchun);
  
• 
  qo'g'irchoq idishlari (kastryulka va tovalar, likopchalar, piyolalar, qoshiq- lar va boshqalar), o'yinchoq ovqatlar.