Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 12-moddasi
mazmunida jazo 
deganda, faqatgina davlat majburlov choralari emas, balki sodir etilgan 
jinoiy qilmish uchun xorijiy davlatlarning qonunlarida ko‘zda tutilgan 
barcha huquqiy oqibatlarni tushunish zarur. O‘zbekiston Respublikasi 
Jinoyat kodeksiga ko‘ra, sud hukmiga muvofiq shaxs javobgarlikdan ozod 
qilingan bo‘lsa yoki o‘z jinoiy xulqi uchun boshqa huquqiy ta’sir choralari 
qo‘llanilgan bo‘lsa (masalan, tibbiy yo‘sindagi majburlov choralari, 
jamoatchilik tanbehi, ruhiy ta’sir choralari va boshqalar), javobgarlikka 
tortish mumkin emas. Bu o‘rinda, davlatimiz qonunida bu masalaga oid 
jazo turi va me’yori, konkret ta’sir etish chora-tadbirlari ko‘zda tutilgani 
yoki tutilmagani ahamiyatsizdir. Bu shart-sharoitga va umuman fuqarolik 
tamoyilini qo‘llashga ta’sir etuvchi omillar quyidagilardan iborat: 
– jinoyat sodir etgan shaxsga davlat nomidan sud hukmi chiqarish; 
– aybdorga nisbatan hukmni ijro etish. 
80 

---

Mazkur shartlardan biri bajarilmasa, tergov va sud organlari 
tomonidan, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksiga ko‘ra, jinoyat 
sodir etgan shaxs javobgarlikka tortiladi (masalan, agar aybdor hukm 
qilinmagan, qochib ketgan yoki hukm ijro etilishidan qochgan holatlarda). 
Shuni alohida aytish kerakki, xorijiy davlatda sud hokimiyatini 
amalga oshiruvchi organlar yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan fuqarolik 
prinsipining rad etuvchi shartini qo‘llashga ta’sir etmaydi. 
JK 12-moddasi 2-qismida
fuqarolik tamoyillarining maxsus 
qoidalari, ya’ni sodir etgan jinoyati uchun O‘zbekiston Respublikasi 
fuqarosining xorijiy mamlakat oldidagi javobgarligi bayon qilingan. 
Bu qoida quyidagi hollarda, aybdor, ya’ni O‘zbekiston fuqarosi, 
boshqa davlat hududida jinoyat sodir etsa, lekin turli sabablar ta’siri ostida 
o‘z vaqtida ushbu davlat tomonidan javobgarlikka tortilmagan bo‘lsa 
qo‘llaniladi. 
Jinoyat huquqi nazariyasida JK 12-moddasi 2-qismida bayon qilingan 
qoida