Hft fənninin vəzifələri və bölmələri. Təhlükəsizlik – həyat fəaliy­yətinin məqsədini təşkil edir və buna nail olmaq üçün «həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi»

İstehsalat təhlükəli və zərərli istehsalat amilləri haqqında məlumat

İşçilərə təsir edən təhlükəli və zəhərli istehsal amilləri aşağıdakı qruplara və yarımqruplara bölünür:

1. Fiziki:

- hərəkət edən maşın və mexanizmlər;

- havanın tozlanması və qazın miqdarının artması;

- havanın temperaturunun artması və ya azalması;

- səsin və silkələnmənin yüksəklik dərəcəsi;

- havanın nəmliyinin və hərəkətinin artması;

- radiasiyanın, elektromaqnit şüalanmanın miqdarının artması;

- işıqlanmanın kafi dərəcədə olmaması.

2. Kimyəvi:

- ümumi zəhərləyicilər;

- qıcıqlandırıcılar;

- kanserogenlər.

İnsan orqanizminə nəfəs yolları, yemək borusu və dəri örtüyü ilə daxil olur:

3. Bioloji:

- potogenetik mikroorqanizmlər;

- bakteriyalar, viruslar və s.;

- mikroorqanizmlər (bitgi və heyvanlar).

4. Psixofizioloji:

- fiziki ağırlılıq;

- əsəbi psixi yorğunluq.

Ağır və gərgin şəraitli iş yerlərini zəhərli və təhlükəli amillərin növlərinə görə aşağıdakı siniflərə bölünür:

I sinif – optimal (ən əlverişli) əmək şəraitləri – bu şəraitlər yalnız işçilərin sağlam­lığını saxlamır, eyni zamanda yüksək iş qabiliyyətinin saxlanılmasına şərait yaradır.

II sinif – mümkün olan əmək şərtləri. Bu onunla xarakterizə olunur ki, amillərin şəraitinin dərəcəsi və əmək prosesləri, qəbul olunan gigienik normativlər öz qiymətlərini artırmırlar.

III sinif – zərərli əmək şəraiti. Bu onunla xarakterizə olunur ki, istehsal amillərində zərərli maddələrin norması gigiyenik normalardan yüksəkdir.

Zərərli əmək şəraitində dərəcəsinə görə gigiyenik norma­lardan yüksək və işləyənlərin orqanizmdə yaranan dəyişiklik 4 dərəcəyə bölünür.

I dərəcə 3-cü sinif (3.1) – əməyin şərtləri gigiyenik norma­lardan xüsusiyyətinə əsasən fərqlənir ki, bu da funksional dəyişikliyin ilk vəziyyəitə qayıtmaq imkanı verir, ancaq xəstəliyin ilk inkişafına imkan yaratmır.

II dərəcə 3-cü sinif (3.2) – əmək şəraitlərində istehsal amil­lərin bu dərəcəsi davamlı funksional pozğunluğa gətirib çıxardır, əksər halda xəstəliyin artması müvəqqəti əmək qabiliyyətinin itirilməsi, peşə xəstəliyinin ilk siptomları əmələ gəlməyə başlayır.

III dərəcə 3-cü sifni (3.3) – iş müddəti ərzində peşə xəstəli­yi­nin patolo­gi­ya­sı özünü yüngül formada göstərir ki, bununla əla­qədar vaxt keçdikdə xəs­tə­liyin dərəcəsinin artması nəzərə çarpır.

IV dərəcə 3-cü sinif (4.3) – bu Halda peşə xəstəliyinin forması əmələ gələ bilər, nəzərə çarpacaq dərəcədə xroniki patologiyanın artımı, xəstəliyin artımı müşahidə olunur.

IV sinif – təhlükəli (ekstremal) – işçi növbəsi ərzində həyat üçün təhlükə yaranar, böyük risk edərək ağır formada kəskin zərbə ala bilər.