I bob asosiy qism

MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………………….....3
I BOB ASOSIY QISM

1. 
   Ekspressiya va proteomika bo’yicha ma’lumotlar bazalari ……………………………………….. ……………………….....………6
   
2. 
   Protiomika tarixi. ………………………………………...………………………..7
   
3. 
   Proteom xarita ……………………………………………………………………12
   
4. 
   Innovatsion prteomik texnalogiyalardan foydalanish ……………………………16
   
5. 
   Proteomika biologiya fani ………………………………………………………..19
   
6. 
   Strukturaviy proteomika………………………………………………………….21
   
7. 
   Zamonaviy bioinformasion ma'lumot bazalari turlari…………………………….22
   

XULOSA…………………………………………………………………………….25
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………………………..27


KIRISH
Taraqqiy etayotgan bugungi murakkab zamonda, chet el tajribalariga asoslangan bilimlarsiz hayotimizni tasavvur etib bo’lmaydi. Bugungi kunga kelib rivojlangan jamiyat orasida yashar ekanmiz, dunyo miqyosida rivojlanishni yanada rivojlantirish chora tadbirlarini ko’rishimiz kerak bo’ladi. Shuning uchun ham davlatimi rahbari tomonidan ko’plab ishlar amalga oshirilmoqda. Xususan biologiya, kimyo sohasida ayniqsa bioinformatika fanlariga doir zamonaviy tajribalar ustida ishlar amalga oshirilmoqda.
Rivojlangan davlatlar tajribalarini o’rgangan holda, uni mamlakatimiz aholisi hayotiga joriy qilish har bir fuqorining oldiga qo’yilgan vazifadir. Hususan rivojlangan mamlakatlar tajribasini o’rganib uni amalyotda tadbiq qilish bugungi kunning dolzarb vazifasidir. Mamlakat iqtisodiyotini tubdan takomillashtirish, chet el tajribalarini o’rgangan holda mamlakatimzga yangidan yangi loyihalar ilibb kelish, maqsadida nafaqat biologiya sohasini rivojlantirrish va kimyo sanoatini takomillashtirish maqsadida ilm fan sohasiga jiddiy e’tibor qaratlishi natijasida bugungi kunga kelib yurtimizda aholi yashash sharoiti yaxshilanayapti. ¹
Mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyev boshchililigida bugungi O’zbekistonimizni rivojlantirish uchun invistitsiyalar olib kelinmoqda. Shu munosabat bilan Bioinformatika fanining rivojlanishi uchun juda ham ko’p mablag’lar sarflanmoqda. Natijada bu fan rivoji uchun qilingan ilmiiy amaliy ishlar o’z zamarini bermoqda. Aynan Bioinformatika sohasida tub burilish yasagan ilmiy ishlar oqsillar ustida amalga oshirilgan.
Hozirgi vaqtda inson kasalliklarining etiologiyasi, patogenezi va terapiyasi haqidagi g'oyalarda inqilob mavjud bo'lib, bu molekulyar biologiya va genetika, molekulyar tibbiyot va farmakologiya sohasidagi yutuqlar bilan bog'liq. DNK, RNK, oqsillarning tuzilishi va funksiyasini, genomning replikatsiyasi va ishlashini, DNKning teskari transkripsiyasi, modifikatsiyasi, rekombinatsiyasi, rekombinatsiyasi, mRNKning pro- va eukaryotik hujayralardagi transkripsiyasi va translatsiyasini tushunishda sezilarli yutuqlarga erishildi. Yangi bioanalitik usullarga asoslangan ko'plab tadqiqotlar gen ekspressiyasini tartibga solishning asosiy yo'llarini yoritib berdi. Rekombinant DNK texnologiyalari batafsil o'rganilgan. Insonning irsiy va ijtimoiy ahamiyatga ega kasalliklari (ateroskleroz, onkopatologiya, qandli diabet, hujayra ichidagi infektsiyalar, neyrodegenerativ kasalliklar va boshqalar).
Genomikdan keyingi davrda molekulyar biologiya, tibbiyot va farmakologiya sohasidagi fundamental ishlanmalarni amaliyotda tatbiq etish masalasi dolzarbdir. Shu bilan birga, genomning ishlashi ko'plab oqsillarning sintezi bilan bog'liq bo'lgan postgenomik hodisalarda o'z aksini topadi, hozirgi vaqtda ularni o'rganishga e'tibor qaratilmoqda. Maxsus e'tibor alohida ilmiy yo'nalish doirasida - proteomika. Algoritmlar va tahlil usullarini yaratmasdan, biologik matnlarning ishlash mexanizmini aniqlashtirish va maqsadli farmakologik ta'sirlarni (biotransformatsiya) ishlab chiqish imkonini beradigan ma'lumotlar bazasini yaratmasdan proteomik tadqiqotlarni rivojlantirish mumkin emas.
Genomika va proteomika, farmakogenomika va biotransformatsiyaning tegishli muammolari noyob uslubiy yechimlar va texnologik platformalar asosida amalga oshiriladi. Hozirgi vaqtda Rossiya, MDH mamlakatlari, G'arbiy Evropa, AQSh va Kanadadagi akademik markazlar, turli ilmiy-tadqiqot institutlari darajasida biotibbiyot va farmatsevtika tadqiqotlari uchun ilmiy texnologik platformalar ishining natijalari ishlab chiqilib, klinikada joriy etilmoqda.
Amaliyotdan qilingan maqsad proteomika va proteomik xaritalash asoslarini o'rganishdir. Amaliyotning vazifasi - o'quv jarayonida olingan nazariy bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish; maxsus adabiyotlar bilan ishlash usullarini egallash; tavsiya etilgan savollarga muvofiq aniq materiallarni to'plash; amaliyot davomida olingan natijalarni hujjatlashtirish.