I bob oziq-ovqat mahsulotlari oziq -ovqat haqida tushuncha oziq-ovqat mahsulotlarini asosiy guruhlari organoleptik tahlil oziq ovqat sanoati II bob oziq-ovqat kimyoviy tarkibi
EN 15593 oziq-ovqat qadoqlash standarti nima?
Yüklə 426,72 Kb.
|
|
EN 15593 oziq-ovqat qadoqlash standarti nima?
Bugungi kunda oziq-ovqat qadoqlash sog'lom va zamonaviy qadoqlash texnikasi bilan ishlab chiqarilmoqda. Garchi bu har bir mamlakatda turlicha bo'lsa ham, ma'lum standartlarning mavjudligini ta'minlash uchun tadqiqotlar olib borilmoqda. Ushbu standartlardan biri Evropa standartlar qo'mitasi (CEN) tomonidan ishlab chiqilgan EN 15593 Food Packaging standartidir. Bu gigiena qoidalariga va oziq-ovqat qadoqlash sanoatida xalqaro tan olinishga erishgan standartdir. Ushbu standart xavflarni tahlil qilish va xavflarni baholash tamoyillariga asoslanadi. Bu tegishli nazorat punktlarini aniqlashni va ishlab chiqarish jarayonida har bir darajada o'lchashni talab qiladi. Uni ISO 9001 sifat menejmenti tizimi va ISO 22000 oziq-ovqat xavfsizligini boshqarish tizimi kabi boshqaruv tizimining standartlari bilan osonlikcha birlashtirish mumkin. Biroq, ushbu tizimlarning korxonada o'rnatilishi shart emas. EN 15593 standarti asosan qadoqlash faoliyatiga qaratilgan. Biroq, u boshqa qadoqlash qismlariga va qadoqlash ishlab chiqaruvchilarining etkazib beruvchilariga ham qo'llanilishi mumkin. Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishning turli jarayonlarida ishtirok etadigan etkazib beruvchi kompaniyalar uchun oziq-ovqat xavfsizligi va oziq-ovqat salomatligi uchun xavf tug'dirmaydigan tarzda oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish, qadoqlash, tarqatish va sotish uchun zarurdir. Ushbu jarayonlarda oziq-ovqat mahsulotlari gigiena sharoitlari nuqtai nazaridan zamonaviy usullar bilan qadoqlangan va iste'molchilarga xavfsiz etkazib berilishi alohida ahamiyatga ega. EN 15593 Oziq-ovqat mahsulotlarini qadoqlash sertifikati - bu oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi kompaniyalar nomidan paketlar va qadoqlarni ishlab chiqaruvchi kompaniyalar zarur gigiena sharoitlariga muvofiq mahsulot ishlab chiqarganligini tasdiqlovchi hujjat. Boshqacha aytganda, EN 15593 sertifikati mahsulotlarni qadoqlash va qadoqlash faoliyati xavfsizligini ta'minlash uchun ishlatiladi. Ushbu standart mamlakatimizdagi Turk Standartlar Instituti tomonidan quyidagi nom bilan nashr etilgan: TS EN 15593 qadoqlash - Oziq-ovqat uchun qadoqlash ishlab chiqarishda gigienani boshqarish - Talablar. Ushbu standart oziq-ovqat mahsulotlarini qadoqlash korxonalari va ularni etkazib beruvchilarni ishlab chiqarish, saqlash va tashish uchun gigiena menejmenti tizimining talablarini qamrab oladi. EN 15593 standartining qamrovi quyidagicha: Qo'llanish doirasi, havolali standartlar va hujjatlar, atamalar va ta'riflar Gigiena menejmenti tizimi Boshqarish mas'uliyati Hujjatlarni tekshirish xususiyati Nomuvofiqliklar va intsidentlarni boshqarish İzlenebilirlik Ichki auditlar Shikoyatlarni boshqarish Ta'minlovchilarni tasdiqlash va monitoring qilish Tashqi manbalar Mahsulot monitoringi va o'lchovi Inson resurslari Xavflarni tahlil qilish va xavflarni baholash umumiy ilovalar Kontaminatsiya manbalari Fizikaviy ifloslantiruvchi moddalar (begona jismlar) Kimyoviy ifloslantiruvchi moddalar Biologik ifloslantiruvchi moddalar Saqlash va tarqatish tozalash g'amxo'rlik Axlat va chiqindilarni qayta ishlash Zavod talablari Tashqi maydonlar Binolar uskunalar inshootlari xodimlar Kirish joylari va aniq marshrutlar Ish kiyimlari Shaxsiy buyumlar Dush kabinetlari va shkaflar Ovqatlanish, ichimlik va tamaki iste'mol qilish va dori-darmonlar Jarohatlar va kasalliklar tashrif EN 15593 oziq-ovqat mahsulotlarini qadoqlash sertifikati quyidagi yutuqlardir: Ish majburiyatlari va operatsion xavflarni kamaytiradi Gigiena menejmenti tizimining samaradorligi tasdiqlangan Iste'molchilarning sog'lig'i himoya qilinadi Oziq-ovqat sektori umidlari qondiriladi Oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi kompaniyalarning qadoqlash materiallariga bo'lgan ishonchini oshiradi Firmaning samaradorligini oshiradi, raqobatchilaridan ustun turadi Muxtasar qilib aytganda, EN 15593 standarti oziq-ovqat mahsulotlarini qadoqlashda ishlatiladigan qadoqlash mahsulotlarini ishlab chiqarishda kompaniyaning gigienasini boshqarishni ta'minlaydi. Oziq-ovqat tarmog'idagi barcha ishlab chiqaruvchilar uchun oziq-ovqat xavfsizligi va salomatligi bugungi kunda eng muhim va majburiy mezondir. Iste'molchilarni xabardor qilish va ularning ehtiyojlarini rivojlantirish bilan oziq-ovqat xavfsizligi muhim ahamiyat kasb etdi. Shu ma'noda qadoqlash kompaniyalari oziq-ovqat xavfsizligi jarayoniga jalb etila boshladilar. Bugungi kunda EN 15593 standarti oziq-ovqat xavfsizligi nuqtai nazaridan qadoqlash materiallari gigienasini isbotlaydi. TÜRCERT
HALAL Islomiy muvofiqlik sertifikati Siz shu yerdamisiz: IlmiytasdiqlashOziq-ovqat sertifikatiHALAL Islomiy muvofiqlik sertifikati HALOL HAQIDA MAQOLALAR HALAL SERTIFIKATINI Sertifikatlash jarayoni QANDAY HALOLLIK SERTIFIKATI BO'LADI? HALAL sertifikati nima? XALQARO SERTIFIKAT STANDARTI Sertifikatlash uchun ariza HALAL Islomiy muvofiqlik sertifikati OZIQ-OVQAT SERTIFIKATI HALAL Islomiy muvofiqlik sertifikati HALAL Islomiy muvofiqlik sertifikati AVVALGI1 surat 2KEYINGI Halol oziq-ovqat – bu mamlakatimizda, barcha islomiy mamlakatlarda va hatto chet ellarda yashayotgan musulmon jamiyatlarida iste'molchilar juda sezgir bo'lgan masaladir. Dunyoda taxminan 2 milliard musulmon aholisi mavjud. Ushbu raqam butun dunyo bo'ylab halol oziq-ovqat mahsulotlarining tijorat hajmi 660 milliard dollarni tashkil etadi. Biroq, halol sertifikatlash haqida gap ketganda, muammo oziq-ovqat va ichimliklar bilan cheklanib qolmaydi. Halol sertifikatlash inson tanasiga qo'llaniladigan va organizmga o'tgan barcha kosmetik mahsulotlar va kremlarga ham tegishli. Aslida, bu borada hayvonning terisidan qanday to'qimachilik mahsulotlari ishlab chiqarilishi va xom ashyo to'qimachilik bo'yoqlaridan olinishi muhimdir. Suvni filtrlash uchun ishlatiladigan tizimlarda joylashgan glitserinning o'simlik yoki hayvonlardan olinishi juda muhimdir. Xizmat ko'rsatish sohasi bo'lgan turizm sohasida halol mehmonxonalar xizmatlari haqida gap ketganda, bu mehmonxonalarda taqdim etiladigan ovqatlanish va boshqa xizmatlar ma'lum Islom qoidalariga muvofiq taqdim etilishini anglatadi. Shuning uchun halol sertifikatlash ko'plab sohalarga murojaat qiladi. Ushbu tarmoqlar qo'shilganda, oziq-ovqat va bu xizmatlarning tijorat hajmi 2 trillion dollarga etadi. Ushbu raqamlarning barchasi 8-10 yillik o'sishiga olib kelganligini hisobga olsak, halol sertifikatlash doirasi qanchalik katta ekanligi aniq. Tadqiqotlarga ko'ra, bizning mamlakatimiz halol oziq-ovqat va turmush tarzi bo'yicha dunyoda ikkinchi o'rinda turadi. 2018-da, bizning mamlakatimizdagi ushbu bozorning hajmi 240 milliard dollarga etadi. Ushbu sohadagi eng katta bozor Indoneziyadir. Saudiya Arabistoni uchinchi o'rinda. Hozirgi zamonaviy ishlab chiqarish tizimida har qanday musulmon mutaxassisning yordamisiz mahsulot halol yoki yo'qligini hal qilishi mumkin emas. To'g'ri qaror qabul qilish uchun oziq-ovqat, qishloq xo'jaligi, veterinariya meditsinasi, biologiya, kimyo va shunga o'xshash sohalar mutaxassislarini tahlil qilish va baholash talab etiladi. Oziq-ovqat mahsuloti halol bo'lishi uchun faqat oziq-ovqat mahsulotining o'zi yoki uni ishlab chiqarishda ishlatiladigan xom ashyo halol bo'lishi etarli emas. Bundan tashqari, oziq-ovqat mahsulotlarining kelib chiqishi, uni ishlab chiqarish yoki qayta ishlash jarayonlari va qayta ishlash usullari Islom qonunlariga muvofiq bo'lishi kerak. Shu bilan birga, ushbu jarayonlarning barchasida ishlatilgan materiallar islomiy diniy printsiplarga muvofiq ravishda to'g'ri tarzda olinishi kerak. Halol oziq-ovqat harom yoki shubhali oziq-ovqat va moddalardan xoli bo'lishi kerak. Islom qonunlari qoidalariga ko'ra halol so'zining ma'nosi nuqtai nazaridan diniy ma'noda ruxsat berilgan. Bu Xudo odamlarga eyish va ichish uchun bergan oziq-ovqat. Barcha musulmonlar taqiqlangan narsaga erishmasliklari kerak. U yashashiga yo'l qo'yganicha yashash kerak. Shu munosabat bilan halol oziq-ovqat degani, musulmon Islom diniga muvofiq iste'mol qilishi mumkin bo'lgan oziq-ovqatlarni anglatadi. Halol sertifikatlash juda murakkab jarayon. Bu murakkablik dinni sharhlashdan ham, texnik imkoniyatlardan ham kelib chiqadi. Shuning uchun halol sertifikatlash mavzusi juda yaxshi o'rganilishi va baholanishi kerak. Vakolati bo'lmagan va zarur infratuzilma mavjud bo'lmagan tashkilotlar tomonidan chiqarilgan halol hujjatlar, agar ular yaxshi niyatlarga ega bo'lsalar ham, xavf tug'diradilar. Dunyoda ba'zi mazhablar va din ulamolari tomonidan qabul qilinmaydigan, ammo islom din printsiplariga muvofiq halol sertifikat beradigan ba'zi tashkilotlar mavjud. Masalan, jelatin, qon zardobi, ferment va to'ng'izdan olingan shunga o'xshash moddalar halolmi yoki yo'qmi, eng munozarali masala. Ilmiy isbotlanmagan bo'lsa ham, ba'zi tashkilotlar halol so'yilmagan hayvonlardan ishlab chiqarilgan jelatin, kollagen va hayvonlarning xamirturushlari o'zgartirilganligini tan olishadi va ushbu mahsulotlarga halol sertifikat berishadi. Shu sababli, halol sertifikat olishda ushbu muassasalar juda yaxshi tekshirilishi kerak. Shu bilan birga, islom dinida mazhablararo tafovutlarga yoki mamlakatlarning diniy tashkilotlarining qarorlariga ko'ra ba'zi masalalarda turlicha yondoshuvlar mavjud. Masalan, sintetik vositalar yoki sharob bilan etil spirti taqiqlanganmi yoki yo'qligi haqida turli xil fikrlar va amaliyotlar mavjud. Ba'zi tashkilotlar mahsulotga turli narxlarda etil spirti qo'shilishini qabul qilishi mumkin. Ba'zi mamlakatlar tomonidan qabul qilingan halol me'yorlarga ko'ra, parrandalarni so'yish go'shtni so'yish maskanlarida gaz pechlari yordamida amalga oshiriladi va bu hayvonlar halol deb qabul qilinmaydi. Ba'zi mamlakatlarda shu tarzda so'yilgan parranda uchun halol sertifikat beriladi. Halol oziq-ovqat masalasi muhokama qilinadigan yana bir masala – bu g'ayriislom mamlakatlarda musulmon bo'lmagan tashkilotlar tomonidan tayyorlangan halol standartlar amal qiladimi yoki yo'qmi. Bunday standartlarni qo'llab-quvvatlaydigan va ushbu standartlarni qo'llash orqali audit o'tkazadigan va halol sertifikatlar beradigan tashkilotlar ham mavjud. Harom va halol nima? Oddiy qilib aytganda, islomiy diniy printsiplarga to'g'ri kelmaydigan xatti-harakatlar taqiqlangan va ularga mos keladigan harakatlar haloldir. Boshqa dinlarda bo'lgani kabi, Islomda ham odamlar uchun harom va halol tushunchalari joriy qilingan. Halol dinen taqiqlanmagan degan ma'noni anglatadi. O'z e'tiqodlari tufayli halolga murojaat qiladigan odamlar o'zlarining mukofotlarini olishadi. Biroq, taqiq taqiqlanganni anglatadi, va taqiqlangan gunohga murojaat qiladiganlar. Harom harom. Kontseptual jihatdan taqiqlangan xatti-harakatlar ba'zida xatti-harakatlarning o'zidan kelib chiqadi. Masalan, sharob ichish taqiqlangan; Ba'zan harom deb hisoblanadigan xatti-harakatlar tashqi sabablarga ko'ra harom deb hisoblanadi. Masalan, o'g'irlangan pullardan foydalanish taqiqlanadi. Quyidagilarni iste'mol qilish taqiqlanadi: Iste'mol qilish uchun so'yilmagan hayvonlarning go'shtini eyish taqiqlanadi. Iste'mol qilish uchun so'yilgan hayvonlarning qoni diniy qoidalarga muvofiq to'kilishi kerak. Qon ichish yoki undan foydalanish taqiqlanadi. Cho'chqa go'shti va cho'chqa go'shti mahsulotlari harom deb hisoblanadi, chunki cho'chqalar iflos sharoitda oziqlanadi va shuning uchun mushaklaridagi ko'plab kasalliklarni o'z ichiga oladi. Bugungi kunda, cho'chqalar toza muhitda o'stirilsa ham, kasallik tarqalishi uchun juda mos keladi. Islom aqidasiga ko'ra, so'yilgan hayvonlar faqat Alloh nomi bilan boqish va so'yish uchun so'yilishi kerak. Ushbu shartlarga rioya qilmasdan so'yilgan barcha hayvonlar harom hisoblanadi. Shuningdek, odamlarda mastlik hissi tug'diradigan alkogol va shunga o'xshash moddalarni ishlatish taqiqlanadi. Va nihoyat, yuqorida sanab o'tilgan har qanday mahsulot bilan aloqa qiladigan mahsulotlar ham harom deb hisoblanadi. Islom dinshunoslari orasida barcha quruqlikdagi hayvonlarning go'shtini harom yoki halol deb qabul qilish borasida ixtiloflar mavjud. Toshbaqalar, qurbaqalar va qisqichbaqalar kabi hayvonlarning go'shti odatda harom hisoblanadi. Bundan tashqari, ko'pgina ruhoniylar xachir, ot, eshak va it tishli yirtqichlar va yirtqichlarning yirtqich qushlarini ham harom deb bilishadi. Natijada, diniy e'tiqodlariga ko'ra taqiqlangan ovqat eyishni istamaydigan, gunohdan qochadigan va faqat halol oziq-ovqat iste'mol qilmoqchi bo'lgan odamlar tabiiy ravishda bu vaziyatga ishonch hosil qilishni va oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi tashkilotlarning faoliyatiga ishonishni xohlashadi. Shu sababli halol oziq-ovqat standartlari paydo bo'ladi. Iste'molchilar oziq-ovqat mahsulotlaridagi halol Islomiy muvofiqlik to'g'risidagi hujjatni ushbu mahsulotlarning halol oziq-ovqat ekanligini ko'rsatishni istaydilar. Halol Islomga muvofiqlik standartining asosiy xususiyati ishlab chiqarishni xom ashyoni korxonaga kiritishdan tortib iste'molchilarga etkazib berishgacha ishlab chiqarishning barcha bosqichlarida islom diniga mos kelishini ta'minlashdan iborat. Bundan tashqari, nafaqat oziq-ovqat mahsulotlarining o'zi mos keladi, balki mahsulot tarkibida ishlatiladigan barcha ingredientlar va qo'shimchalar ham manba sifatida, ham ishlab chiqarish usuli sifatida Islom mezonlariga javob berishi kerak. Amalda, Halol Islomga muvofiqlik tizimi quyidagi standartlarning talablariga javob berishi kutilmoqda: GMP Yaxshi ishlab chiqarish amaliyoti tizimi GHP gigiena qoidalari HACCP xavfi tahlili va tanqidiy nazorat nuqtalari tizimi Halol Islomga muvofiqlik standarti barcha ishlab chiqarish jarayonlari, qadoqlash materiallari va oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash sharoitlari islom diniga muvofiq bo'lishini talab qiladi. Xulosa
1―Oziq-ovqat mahsulotining xavfsizligi tushunchasi ―Oziq-ovqat mahsuloti Va homashyosining xavfsizligi‖ tarzida ozgartirish; 2.Oziq-ovqat xomashyosi sifati uchun alohida talablarni belgilash; 3.Tarkibida modifitsiyalashtirilgan organizmlar bor bolgan oziq-ovqat Mahsulotlarini chetdan olib kelish va iste‘mol qilishni cheklashga, shuningdek bolalar Ovqatida genetik modifitsiyalashtirilgan organizmlarni qollashga taqiq joriy etishga 4.Sertifikatsiyalsh va nazorat qilish tizimini takomillashtirish, bu suhoga Malakali kadrlarni tayyorlash, va qayta tayyorlashni tizimini joriy etish. Yüklə 426,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|