I fəsil. İqtisadiyyat və cəmiyyətdə onun rolu. İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu

Mikroiqtisadiyyat, yəni iqtisadiyyat bazar və ev təsərrü­fatı, firma səviyyəsində öyrənilir; ev təsərrüfatı-bir və daha çox adamdanibarət olan, iqtisadiyyatın istehlak sferasında fəaliyyət göstərən əsas struktur vahidi.

Makroiqtisadiyyat, bütövlükdə götürülmüş milli iqti­sa­diyyat və dövlətin bu səviyyədə iştirakı məsələ­lərini öyrənir;

Mezoiqtisadiyyat bu ayrı-ayrı kompleksləri, inhisar birliklərini öyrənir;

Meqoiqtisadiyyat, yəni bütövlükdə götürülən dünya iqti­sa­diyyatı öyrənilir.

İqtisadiyyatın əsas funk­siyası məhdud resurslar şəraitində cəmiyyətin artmaqda olan sonsuz (hüdudsuz) tələbatlarını ödəyən nemətlər yarat­maqdır. Bu cür nemətləri yaratmadan isə insanın mövcud olması və fəa­liyyəti qeyri mümkündür.

Nemət – insanların müəyyən tələbatlarını ödəyən, mənafe və məqsədlərinə cavab verən təbiət maddəsi və əmək məhsullarıdır. Cürbə-cür olan bütün nemətləri iki qrupa ayırmaq olar:

• 
  təbiətin verdiyi təbii nemətlər (torpaq, meşə, bitki və ağacların meyvələri, çaylar, dənizlər və s.). Təbiət insan­ların həyatı üçün həmişə resurs və yaşayış mənbəyi olmuşdur;
  
• 
  iqtisadi nemətlər – insanların məq­sədəuyğun məhsul­dar fəaliyyəti nəticəsində yaranan iqtisadi nemətlər.
  

Mövcud ədəbiyyatda isə nemətlər aşağıdakı kimi təsnifləşdirilir:

1. 
   Maddi və qeyri-maddi nemətlər;
   

Maddi nemətlər – təbiətin verdiyi və insanın əməyilə yaradıl­mış bütün faqdalı şeylərdir.