I. M. Mustafayev O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti katta

Xavfsizlik qoidalari: 
1. Atrof–muhitda o‘sib turgan har qanday o‘simlik gulini ushlab yoki hidlab ko‘rmang. Ular 
zaharli bo‘lishi ham mumkin.
2. Ish jarayonida elektr lampasidan ehtiyot bo‘lib foydalaning.
Ishni bajarish tartibi:
1. Lola yoki qoqio‘t o‘simliklarining gullarini kunduzi va kun botganda kuzating. 
2. Namozshomgul o‘simligining gullarini kun botganda va tongda kuzating. 
3. Bu ikki hodisaning o‘zaro o‘xshash jihatlari nimalardan iborat ekanini tushuntiring.
a
b
d

---

127
4. Nazariy bilimlaringiz asosida 1- va 2-ishdagi rasmlarni sinchiklab o‘rganing, fototropizm 
va fotonastiya hodisalarining o‘xshash hamda farqli tomonlarini bayon eting.
5. Tajriba davomida o‘simliklarda sodir bo‘ladigan o‘zgarishlarni quyidagi jadvalga mos 
qilib yozib boring.
 
O‘simliklarda fotonastiya
Muhokama qiling va xulosa chiqaring.
1. Barcha o‘simliklarda fotanastiya hodisasi bir xil kechganmi? Fikringizni izohlang.
2. Fototropizm bilan fotonastiyani umumlashtiruvchi qanday jihatlarini bilib oldingiz?
3. Fotonastiya hodisasi asosida o‘simlik organlarida ro‘y beradigan jarayonlarni misollar 
asosida izohlang, so‘ng xulosa chiqaring.
O‘simlik turlari nomi
Kuzatiladigan vaqt oralig‘i
Ertalabki soat 5:00 dan 
8:00 gacha
Tushki 12:00 dan 
14:00 gacha
Kechki soat 17:00 dan 
21:00 gacha
Lola yoki qoqio‘t
Namozshomgul 
3. O‘simlik ildizidagi geotropizm harakatini o‘rganish
O‘simliklarning tortishish kuchiga javoban o‘sishi 
geotropizm
deb ataladi. Geotropizm 
o‘simliklar hayoti uchun juda muhimdir, chunki u ildiz o‘sishini tortishish kuchiga yo‘naltiradi 
va qarama-qarshi yo‘nalishda o‘sishni ta’minlaydi. O‘simlikning ildizi va kurtaklari tizimining 
tortishish kuchiga yo‘nalishini ko‘chatdagi unib chiqish bosqichlarida kuzatish mumkin.
Bizga kerak:
g‘o‘za chigiti, loviya yoki boshqa o‘simlikning urug‘li maysasi, shisha plastin
-
ka, karton qog‘oz, ip, chizg‘ich, to‘g‘nag‘ich, 1–2 l li banka, suv, termostat.