Ibob. O‘zbek va yapon tillarida hisob so‘zlar

Dona son 
Dona son narsa buyumni donalab sanaladigan miqdorini bildiradi. Dona son 
miqdor songa -ta qo‘shimchasini qo‘shish orqali yasaladi. Yoki dona, nafar, bosh, 
tup so‘zlarini keltirish orqali hosil qilinadi. Masalan: beshta qush, uch dona non, 
o‘n nafar odam, yuz bosh qo‘y va hokozo.
Dona sonlar ko‘p hollarda hisob so‘zlar bilan ham qo‘llanadi. Bunday holda -
ta qo‘shimchasi o‘rnida hisob so‘z keladi. Quyidagilar nutqda hisob so‘z vazifasini 
bajarishi mumkin: dona, nafar, bosh, tup, nusxa, juft, bet, pud, metr, so‘m, kilo, 
daqiqa, soniya, gektar, bog‘ va hokazo.
Yapon tilida ushbu xususiyat mavjud 
emas, va ulaming dona son uchun alohida sanoq sistemsi mavjud bo‘lib ular 
quyidagicha: ひとつ（hitotsu) - bitta,ふたつ（futatsu)- ikkita,みつ（mitsu)- 
uchta, よつ (yotsu) - to‘rtta,いつつ(itsutsu) – beshta, むつ（mutsu) - oltita , な
の つ -yetita, や つ つ -sakkista va hokozo. Ushbu sanoq sestemasi mevalar 
qandolat mahsulotlari: yashiklar, qutilarga nisbatan qo‘llaniladi. O‘zbek tilida dona 
songa to‘g‘ri keladi yoki bitta ikkita deb tarjima qilinadi. Savol berishda いくつで
すか deb savol beriladi. Va o‘zbek tilida nechta deb tarjima qilinadi. Yapon tilida 
esa bir qator predmet va obyektga ta’aluqli bo‘lgan sanoq so‘z yasovchi 
qo‘shimchalar quyidagilardan iborat. ( ま い ， ほ ん ， さ つ ， い え ん ） va 
hokazolardir. まい - yupqa narsalar uchun sanoq sondir. Masalan: ko‘ylak, varaq 
va hokazo. ま ん - tuzulishi jihatidan uzunchoq bo‘lgan narsalarga nisbatan 
sanashda qo‘llaniladi. Masalan: Qalam, ruchka, zontik, stakan va hokozolar. さ
つ
 
- kitob va boshqa narsalarga nisbatan ishlatiladi. えん - pul chaqaga nisbatan 
qo‘llaniladi. U yaponiyaning milliy valyutasi hisoblanadi. つ - narsa buyumlarga 
nisbatna ushbu sanoq sistemasi ishlatiladi. Masalan: meva, shirinliklar, kabilardir. 
1.みせでケーキをみっつかいます。(misede keiki o mitsu kaimasu) -
Magazindan uchta shirinlik sotib olaman. 2ボールがいくつかいましたか. - 
(boruga ikutsu kaimashtaka) - Nechta koptok sotib olding?
O‘zbek tilida bir 
sanoq sistemasi ikkinchi predmetni ham bemalol sanay oladi ammo yapon tilida 

---

19 
esa bunday xususiyat yo‘q bo‘lib har bir predmet uchun alohida sanoq sistemasi 
mavjud. Ushbu sanoq sestemasidan tashqari ko‘plab predmetlar uchun dona son 
sanoq sistemasi mavjud bo‘lib ular quyidagicha: Agar kishilarni sanash lozim 
bo'lsa, xitoy tilidagi o' zlashgan so'zlarga “
に
ん ” dan tashqari “ め
い ” sanoq so'z yasovchi qo'shimcha qo'shiladi. Katta hayvonlar uchun “とつ” 
sanoq qo'shimchasi, harbiy kemalar uchun “ せ き ” sanoq qo'shimchasi: san'at 
asarlari, eksponatlar uchun “てん ” sanoq qo' shimchasi, artileriya, qurol-aslaha 
uchun“も ん ” sanoq qo'shimchasi; “なんかい”necha marta? maxsus so'roq so'zi, 
ko'p qavatli binolaning qavatlari uchunesa “なんがい ’’ nechanchi qavat? maxsus 
so'roq so'zi qo'llaniladi. 
1 
Kishilar uchun 
Sanoq 
ひとり 
ふたり 
さんにん 
四人 
bir kishi 
ikki kishi 
uch kishi 
to rt kishi 
2 
Mushuk, it, baliq, 
mayda hayvonlar 
いっぴき 
にひき 
さんびき 
四ひき 
Bitta 
Ikkta 
Uchta 
to‘rtta 
3 
Uy, bino, 
inshootlar 
いっけん 
にけん 
さんけん 
よんけん 
bitta bino 
ikkita bino 
uchta bino 
to‘rtta bino 
4 
Tuxum, mandarin, 
olma va hk. 
いっこ 
にこ 
さんこ 
よんこ 
bitta ... 
Ikkita 
Uchta 
to‘rtta 
5 
Texnika va boshqa 
Katta predmetlar 
いちだい 
にだい 
さんだい 
よんだい 
Bitta,.. 
ikkita.. 
ucnta.. 
to‘rtta" 
6 
Choyli, qahvali, 
aroqlar u.n 
いっぱい 
にぱい 
さんばい 
よんはい 
Bir payola 
ikki payola ucn payola 
to
，
rt 
l
7 
Juft narsalar uchun 
Oyoq kiyim, 
paypoq 
いっそく 
につそく 
さんぞく 
よんそく 
Bitta 
Ikkita 
Uchta 
to‘rtta 
8 
Kitob, daftar, pul, 
jurnal,
kupyuralar 
いっさつ 
にさつ 
さんさつ 
よんさつ 
bitta.. 
ikkita.. 
uchta... 
to‘rtta.. 
9 
Qaytarilish, 
takrorlash 
いっかい 
にかい 
さんかい 
よんかい 
Dir martta 
ikki martta 
ucn martta 
to‘rt ... 
10 
Harbiy kemalar 
いっせ き にせき 
さんぜき 
よんせき 

---

20 
uchun 
bitta.. 
ikkita.. 
uchta.. 
to，rtta.. 
11 
Silindirik narsalami 
hisoblash uchun 
一本 
ニ 本 
三本 
四本 
12 
Kichik narsalarni 
hisoblash
s
uchun 
ひとつ 
ふたつ 
みっつ 
よっつ 
13 
Qush va musicha 
kabilarni hisobi 
いちわ 
にわ 
さんば 
よんわ 
14 
Kichik predmetlar 
uchun 
一個 
ニ個 
三 個 
四個