Ibragimova nafosat shuhrat qizi bitiruv malakaviy ishi mavzu: dilafgor adabiy merosi

Muallif asarlarida uchraydigan ma'lumotlar.
Shoir yoki adibning tarjimai 
holini to‘ldiruvchi manbalardan biri o‘sha muallifning avtobiografik asarlari ham 
hisoblanadi. Shoirning muosirlari og‘zidan yozib olingan ma'lumotlar shoir yoki 
adib tarjimai holini to‘ldiruvchi muhim manba sanaladi. Shunga ko‘ra “Gulshani 
Dilafgor” to‘plami noshirlari ham (Mamatqulov A., Jo‘raev J. Dilafgor va uning 
adabiy merosi haqida. // Gulshani Dilafgor. – Toshkent: MUMTOZ SO‘Z. 2011) 
shoirning zamondoshlari, yaqinlari, birodarlaridan so‘rab-surishtirib, “Duoi salom” 
she'rida uchragan kishilar haqidagi ma'lumotlarni mazkur to‘plamga ilova qilib, 
xayrli bir ishni amalga oshirganlar. 
Biz ham shoir Dilafgorning “Duoi salom” she'rida qayd qilingan kishilar 
ismi asosida noshirlar ilova qilgan ma'lumotlarni qiyoslab ma'lum ma'noda 
shoirning tarjimai holiga doir ma'lumotlarni aniqlashga harakat qildik. Shuningdek, 
shoirning adabiy davrasida kimlar bo‘lganligi haqida tasavvur beruvchi ayrim 
ma'lumotlarni ko‘zdan kechirdik. Shu boisdan ham quyida Dilafgorning “Duoi 
salom”ida nomlari zikr qilingan shaxslar haqida qiyosiy xarakterdagi 
ma'lumotlarni berishni lozim topdik:

---

13 
Abdumavlon Maxdumiy
boybachchag‘a behad salom, 
Ham yana ul 
Sayyid A'zamxon
shakarfazga payom, 
Mullo Ibrohim, Abulqosim
1
tikuvchi subhu shom,
Xotiringdan ketmasun, albatta-albatta kalom, 
Mullo 
Odil vofurush 
kasbi havolarga duo. 
Abdumavlon Maxdum
– (1870-1945). Dilafgor va uning o‘rtoqlariga 
jo‘raboshi bo‘lgan. Kasbi-kori dehqonchilik bo‘lgan Abdumavlonning katta yeri 
bo‘lib, hozirgi 1-maktab o‘rni va uning atroflari unga tegishli bo‘lgan, ziroatchilik 
bilan shug‘ullangan.
Sayyid A'zamxon
– (1879-1933). Sayyid Valixon o‘g‘li. Asli toshkentlik 
bo‘lib, yoshlikdan Piskent shahrida muqim yashab qolgan. Sayyid A'zamxon 
boyning “rastai yarmarkada” (hozirgi shahar markazidagi rastalarda, qishki 
kinoteatr o‘rni va uning atrofida) arqon, egar-jabduq kabi o‘sha zamonning mollari 
bilan savdo qiluvchi do‘konlari bo‘lgan, qandolat mahsulotlari savdosi bilan 
shug‘ullangan.
Sayyid A'zamxon nihoyatda iymon-e'tiqodli, oilaparvar, tadbirkor, nazm va 
nasrni yaxshi tushunadigan nozikta'b inson bo‘lgan.
Bo‘sh vaqtlarida bolalarga Huvaydo g‘azallarini o‘qib, ma'nolarini tahlil qilib 
bergan. Sayyid A'zamxon XX asrning 30-yillarida “quloq” qilinadi va qamaladi. 
Biroz vaqtdan so‘ng Kattaqo‘rg‘ondagi qamoqxonadan chorasini qilib qochib 
ketadi va Piskentga kelib, uy-joylarini tashlab oila a'zolarini Toshkentning Chaqar 
mahallasidagi qarindoshlarinikiga olib borib qo‘yadi, o‘zi esa bir muddat 
yashirinib yuradi. Keyinchalik o‘g‘illari A'zamov Tojixonning sa'y-harakatlari 
bilan to‘liq oqlanadi va musodara qilingan uy-joylarini qaytarib oladi. Sayyid 
A'zamxon 54 yoshida vafot etadi. 
Sayyid A'zamxonning katta qizi Muhabbatxon bo‘lib (1918-1947), uning 
farzandlari Saidaxon va Asadxonlar shifokor bo‘lib yetishgan. O‘g‘li A'zamov 
Tojixon ham shifokor, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan tibbiyot xodimi urush 
qatnashchisi, jahondagi sanoqli “shaxmatchilar oilasi”dan birining boshlig‘i, xat 
1
Курсивда берилган киши исмлари ҳақида маълумот аниқланмаган. 

---

14 
orqali shaxmat o‘ynash bo‘yicha O‘zbekiston chempioni (1937). Tojixon akaning 
katta o‘g‘li Vyacheslav (1946) shaxmat bo‘yicha o‘smirlar o‘rtasida sobiq ittifoq 
chempioni (1962), sport ustasi, oliy ma'lumotli injener, uzoq yillar Olmaliq tog‘-
kon metallurgiya kombinatida ishlagan. Hozirgi kunda O‘zbekiston shaxmat 
federatsiyasida ishlaydi. Faxriylar orasida respublika chempioni (2008, 2009 yy.), 
ikkinchi o‘g‘li Valeriy (1950) sport ustasi. Olmaliqdagi shaxmat klubi direktori, 
xalqaro toifadagi hakam, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan murabbiy. Kenja 
o‘g‘illari Georgiy A'zamov (1954-1986) Markaziy Osiyodan chiqqan birinchi 
xalqaro grossmeysterdir. 1983 yil spartakiadada qatnashib A.Karpov, G.Kasparov 
kabi shaxmatchilar bilan kuch sinashadi va yuqori o‘rinlardan birini egallaydi. 
Kuba va Kolumbiyada o‘tkazilgan xalqaro turnirlarda g‘alaba qozonadi. Sobiq 
ittifoq 52-chempionati va Sochi xalqaro turniri g‘olibi, 1985 yilda I.Gandi kubogi 
sohibi bo‘lgan. G.A'zamov 32 yoshida baxtsiz tasodif sababli hayotdan ko‘z 
yumgan. 
Sayyid A'zamxonning keyingi qizi Maqsadxon (1925-2000) ko‘p yillar 
Piskentdagi bolalar uyida ishlagan, yetim va nogiron bolalarga yordam bergan. 
Farzandlari Botirxon vrach, Mamlakatxon farmatsevt, Bahodirxon tijoratchidir. 
Sayyid A'zamxonning yana bir o‘g‘li Tursunxo‘ja (1929-2000) Olmaliq sog‘liqni 
saqlash tizimida ishlagan.