Ii bob. Menejmentni tashkil etish
Yüklə 0,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
sinergetik (hamkorlikdagi harakatning) samarasi yotadi. Tashkilotning yagona
bir butun sifatidagi salohiyatlari va imkoniyatlari uning alohida elementlari, salohiyatlari va va imkoniyatlari summasidan oshib ketadi, bu ularning о‘zaro bir birlarini qо‘llab quvvatlashlari va о‘zaro tо‘ldirishlari bilan asoslanadi. Shunday qilib, tashkilotlarga birlashishdan uning a’zolari uchun haqiqiy yutuq mavjud, u ularning mustaqilliklari tufayli cheklanishlaridan yо‘qotishlarni qoplaydi. Bunda sinergetik samara hammadan avval quyidagilar hisobga tashkil bо‘ladi: 108 - xodimlar va bо‘linmalar mehnatini taqsimlanishi va ixtisoslashishi; - tashkiliy korporativ madaniyatni shakllanishi; - xodimlar tomonidan kasbiy tajriba va bilimlar bilan almashish, ulardan yaxshiroq foydalanish; - birlashtirilgan moddiy va moliyaviy resurslardan yaxshiroq foydalanish va ular bilan manerv qilish; - har bilan kishi uchun uning shaxsiy va ishga doir sifatlariga mos keluvchi ish joyi va lavozimni tanlab olish, ulardan har birining bilimlari va kasbiy kо‘nikmalaridan yaxshiroq foydalanish; - har xil odamlarnnig tajribasi, bilimlari va malakalarini bitta tashkilot (bо‘linma)da birlashtirish va h.k. Shuning bilan birga odamlarni tashkilotga birlashtirish hamma vaqt ham sinergetik samarani olishni kafolatlamaydi, ba’zida esa salbiy samara beradi. Tashkiliy uyushmaganlik buning asosiy sababi bо‘ladi. Tashkilot, kunlarning birida vujudga kelib, uni tashkil qilgan odamlar bilan ma’lum munosabatlarga kirib, kо‘proq darajada, ba’zida esa butunlay ularga bog‘liq bо‘lmagan mustaqil hayot bilan yashay boshlaydi. Uning doira- sida odamlar tashkilotdan uni tashkil qilishdan maqsadga erishish uchun foydalanadilar. Xususan, ular tashkilot ularga qiziqarli, muhim, obrо‘li faoliyat bilan shug‘ullanish imkoniyatini berishi, kerakli axborotlar bilan ta’minlashi, kerakli huquqlar, mustaqillik, hukmronlikni berishi, xavfsizlik va ijtimoiy himoyalanganlikni kafolatlashiga umid qiladilar. Tashkilot о‘z navbatida, о‘z tomonidan birlashtirilgan odamlarning imkoniyatlaridan о‘zini mustahkamlash va rivojlantirish uchun foydalanadi. Shuning uchun о‘z a’zolaridan ma’lum tajriba, bilimlar, malakalarini mavjudligini, ishlarda faol ishtirok etishni, ijrochilikni, javobgarlikni, intizomlilikni, о‘rnatilgan qoidalar va xulq meyorlariga bо‘ysunishni, о‘z maqsadlari va boyliklarini taqsimlashlarini kutadi. Ideal holda inson va tashkilot о‘rtasidagi о‘zaro munosabatlar muvofiqlashtirilgan bо‘lishlari kerak, ammo muvozanat u yoki bu tomonidan 109 suiiste’molliklar natijasida buzilishi mumkin, bunda yo tashkilot odamlarni kichkina vintchalar darajasiga tushuradi yoki odamlar tashkilotdan о‘zlarining g‘arazli maqsadlari yо‘lida foydalanadilar va shuning bilan uning salohiyati va obrо‘siga ziyon yetkazadilar. Ushbu va boshqa holda ham natija bilan xil bо‘ladi- tashkilot kuchsizlanadi va о‘z vazifalarini normal bajarishdan tо‘xtaydi. Tashkilot a’zolari erishishga harakat qiluvchi maqsadning mavjudligi uning muhim alomati hisoblanadi. Maqsad ularni birlashtiradi va jipslashtiradi, tashkilotni mavjud bо‘lishiga ma’no, uning harakatlariga aniqlik, aniq yо‘nalish beradi. Maqsadsiz tashkilot bо‘lmaydi va bо‘lish ham mumkin emas, chunki odamlar о‘z faoliyatlari erkinligini oddiygina yо‘qotishni va о‘zlari ichlaridan rozi bо‘lmagan umumiy talablarga bо‘ysunishga rozi bо‘lmaydilar. Shuni nazarda tutish kerakki, tashkilotning maqsadlariga faqat kuchlari va qobiliyatlarini birlashtirilishi kerakli hosillarni beruvchi, ishtirokchilarning ba’zi bir “jiddiy” soni mavjudligidagina erishish mumkin. Ajralib turishlik tashkilotning boshqa alomati bо‘ladi, u ichki jarayonlarning ba’zi bir yopiqligida aks ettiradi, buni tashkilotni tashqi muhitdan ajratib turuvchi chegaralarni mavjudligi ta’minlaydi. Bu chegaralar “shaffof” yoki “noshaffof” devorlar kо‘rinishidagi materiallardan yoki u yoki bu harakatlarga nisbatan turli xildagi yozma buyruqlar va cheklashlarga asoslangan “ideal” bо‘lishlari mumkin. Tashkilot faoliyatini о‘zini о‘zi boshqarish tamoyili asosida amalga oshirish uning muhim alomati bо‘ladi, u qо‘yilgan maqsadlarga erishish uchun mavjud qonunchilik doirasida har qanday qarorlarni mustaqil qabul qilish va amalga oshirish imkoniyatini kо‘zda tutadi. “О‘zini о‘zi boshqarish” atamasi о‘zini о‘zi boshqarishning mustaqilligi va shaxsiy atamashunosligini aks ettiradi. Tashkilotlarning о‘zini о‘zi boshqarishi asosida ularning iqtisodiy va boshqa manfaatlari yotadi. Tashkilotning yashash davrini kо‘rib chiqish mumkin. Uning eng keng tarqalgan varianti 2.1 – rasmda berilgan. |