Iii-bob."Saxovat teks" mchjda ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yо’llari

III-BOB.“Saxovat teks” MCHJda ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yо’llari.
3.1-§. “Saxovat teks” MCHJda ishlab chiqarishni raqamlashtirish yо‘llari.
3.2-§. “Saxovat teks” MCHJ da mehnat unumdorligini oshirish samaradorligi.
3.3-§. “Saxovat teks”MCHJ da ishlab chiqarishni tashkil etishni zamonaviy shakllaridan foydalanish asosida rivojlanishini ta’minlash.

3.1-§. “Saxovat teks” MCHJda ishlab chiqarishni raqamlashtirish yо‘llari.
Hozirgi zamonaviy sharoitlarda, iqtisodiy jarayonlarni raqamlashtirish va axborot texnologiyalari, ko’plab sohalar qatori yengil sanoat tarmog’iga ham kirib bormoqda.
Yangi O‘zbekistonning 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Taraqqiyot strategiyasida ham raqamli iqtisodiyotni iqtisodiy rivojlanishning asosiy "drayveri"ga aylantirish va uning hajmini kamida 2,5 baravar oshirish rejalashtirilgan. Dasturiy ta’minot ishlab chiqarishhajmini 5 barobar, ularning eksportini 10 barobar 500 million dollarga yetkazish vazifasi belgilandi.¹
Shuningdek, “Raqamli o‘zbekiston — 2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida. O’zbekiston Respublikasi prezidentining farmoniga asosan, Mamlakatimizda raqamli iqtisodiyotni faol rivojlantirish, barcha tarmoqlar va sohalarda, eng avvalo, davlat boshqaruvi, ta’lim, sog‘liqni saqlash va qishloq xo‘jaligida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Xususan, elektron hukumat tizimini takomillashtirish, dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalarining mahalliy bozorini yanada rivojlantirish, respublikaning barcha hududlarida IT-parklarni tashkil etish, shuningdek, sohani malakali kadrlar bilan ta’minlashni ko‘zda tutuvchi 220 dan ortiq ustuvor loyihalarni amalga oshirish boshlangan.
Bundan tashqari, 40 dan ortiq axborot tizimlari bilan integratsiyalashgan geoportalni ishga tushirish, jamoat transporti va kommunal infratuzilmani boshqarishning axborot tizimini yaratish, ijtimoiy sohani raqamlashtirish va keyinchalik ushbu tajribani boshqa hududlarda joriy qilishni nazarda tutuvchi “Raqamli O’zbekiston” kompleks dasturi amalga oshirilmoqda.²
Belgilangan, ushbu vazifalarni amalga oshirish uchun raqamli iqtisodiyotni keng joriy etish va uni qoʻllab-quvvatlash borasida keng koʻlamli chora-tadbirlar belgilandi va mazkur vazifalar ijrosi oʻlaroq, mamlakatimizda yangi elektron hujjat aylanishi tizimlari joriy etilmoqda, elektron toʻlovlar rivojlantirilmoqda va elektron tijorat sohasidagi normativ huquqiy baza takomillashtirilmoqda, elektron infratuzilma va tijorat shakllantirilmoqda, iqtisodiyotning barcha jabhalarida raqamli transformatsiyaga oʻtilishi qadamma-qadam amalga oshirilmoqda. Ishlab chiqarish jarayonlariga raqamli texnologiyalarning kirib borishi bilan korxonalarning raqobatdosh ustunlik manbalariga, ularning faoliyati va boshqaruvining samarali kontseptsiyalariga yangi talablar qo'yilmoqda.
Raqamli iqtisodiyotga o‘tishning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olish, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni prognozlash, shuningdek, salbiy oqibatlarni minimallashtirish bo‘yicha yechim va takliflar ishlab chiqish korxona faoliyatini tashkil etishning asosiy shartiga aylanmoqda.
Sanoat korxonalarida mavjud resurslar va biznes-jarayonlarni samarali boshqarishning innovatsion texnologiyalar va biznes jarayonlarini optimallashtirish usullariga asoslangan tizimi raqobat ustunligiga erishishning muhim jihati hisoblanadi.
Sanoat korxonalarni raqamlashtirish uchun sanoat 4.0 komponentlari ko‘rib chiqaylik, asosiy texnologik konsepsiyasini to‘rtinchi sanoat inqilobi asosini shakllantirish va korxonalar uchun foydalari bor nima topish - yuqori texnologiyali mahsulot ishlab chiqaruvchi. asosiy jihatlari quyidagi zamonaviy asosiy texnologik yutuqlaridan bular:

• 
  Modellashtirish ;
  
• 
  Big Data ;
  
• 
  Sun’iy intellekt, mashinasozlik va robototexnika ;
  
• 
  Integratsiya tizimi ;
  
• 
  Buyumlar Interneti;
  
• 
  Kiberxavfsizlik ;
  
• 
  Bulutli hisoblash ;
  
• 
  3 D bosim ( qo‘shimcha texnologiyasi );
  
• 
  Virtual tizim.
  

To‘rtinchi sanoat inqilobi negizida aqlli zavodlar bo‘lgan. Bunday korxonalarda har qanday murakkablikdagi ishlab chiqarish jarayonlarini amalga oshirish mumkin, bunda ishlamay qolish xavfini minimallashtirish va "aqlli" mahsulotlarning samarali yaratilishini ta’minlash mumkin. Ushbu sohalarning muhim tarkibiy qismlaridan biri simsiz tarmoqlar bo‘lib, ular barcha jarayonlar, mashinalar, resurslar va ishchilarni qamrab oladi, shuningdek kompaniyalar o‘rtasida ma’lumot almashishga imkon beradi.
Aqlli korxonalar istalgan vaqtda ishlab chiqarish rejiminio‘zgartirgan va etkazib beruvchilarning kamchiliklariga tezdajavob beradigan mijozlarning individual ehtiyojlarini hisobgaolishlari mumkin. Ishlab chiqarish jarayoni to‘liq oshkoralik orqaliyaxshi qarorlar qabul qilish, yangi biznes modelini yaratish imkonini beradi. Ta’kidlash joizki, aqlli sohalarda ishchilar ishlab chiqarishjarayonlarini boshqarish va ularni tarmoqlar orqali boshqarish qobiliyati tufayli muntazam vazifalarni bajarish zaruriyatidan xalos bo‘lishadi . Mutaxassislar kasbiy rivojlanish va ijodiy vazifalarga ko‘proq e’tibor qaratishlari mumkin.

Shu bilan birga, ishlab chiqarish bilan tanish bo‘lgan malakali ishchilar etishmasligi sababli ziyoli ishchilar uzoq vaqtga talab qilinadi. Ishlab chiqarishni moslashuvchanligi ishlarni yanada samarali uyg‘unlashtirish va xodimlarning hayot sifatini yaxshilashga yordam beradi.

Aqlli korxonalar elementlarining o‘zaro bog‘liqlari quyidagi 3.1.1-chizmada keltirilgan.

Raqamli jarayonlar

Imkoniyatlar

Axborot olish

Natija uchun javobgarlik

Korporativ madaniyat

To‘g‘ri ishchilar

Xodimlarga sarmoya kiritish