Iii-bob."Saxovat teks" mchjda ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yо’llari

3.2.1-rasm.Mehnat mazmunini ifodalovchi belgilar.⁸
Mehnat mazmuni, eng avvalo, murakkablik darajasi bilan farq qiladi. Olimning mehnati chilangarning mehnatidan murakkabroq, magazin mudirining mehnati esa g‘aznachi mehnatidan qiyinroq ekanligi tushunarlidir. Mehnatning murakkabligiga qarab haq to‘lash mezonlarini asoslash uchun ularni taqqoslash kerak bo'ladi.
Ishlab chiqarish taraqqiy etib borgani sari unda murakkab mehnat ulushi ortib boradi. Bu korxonaning texnika bilan jihozlanish darajasi ortishi natijasida xodimlar bilimi, malakasi, ko‘nikma va tajribasiga talabning kuchayishini anglatadi.
Tadqiqot obyektimiz hisoblangan Saxovat teks MCHJda ishlab chiqarish korxonasi edi. Shuningdek, Saxovat teks MCHJ da mehnat resurslarini kо‘paytirish, holati va iqtisodiy samaradorlikni oshirish yo’llarini izlash bilan bog‘liq uslubiy va amaliy muammolar yechimini topish. Tadqiqotning asosiy maqsadlaridan biri esa korxonada mehnat resurslarini maqsadli shakllantirish, oqilona taqsimlash va undan samarali foydalanishga va ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga yordam beradigan mehnat resurslarini kо‘paytirish jarayonini takomillashtirish bо‘yicha ilmiy asoslangan takliflarni ishlab chiqishga harakat qilindi.
Shuningdek, Saxovat teks MCHJ da ehnat resurslari quyidagi turdagi jihozlar va xizmatlardan iborat hisoblanadi.Hususan, bu tashkilotning muvaffaqiyatiga erishish uchun, bu tashkilotda ishlaydigan xodimlarning soni, malakasi va qobiliyatlari katta ahamiyatga ega bo'lishi kerak. Keyingi navbatda materiallar, bular tashkilotning mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun kerakli bo'lgan materiallar hisoblanadi.Keyingi navbatda moliyaviy resurslar, korxona faoliyatini amalga oshirish uchun kerakli mablag'lar va moliyaviy imkoniyatlar demakdur. Mehnat resurslari, tashkilotning muvaffaqiyatiga erishishda katta ahamiyatga ega bo'lib, ularni yaxshi boshqarish va tartibga solish kerak. Bu esa korxonaning samaradorligini oshirishga yordam beradi va rivojlanish imkoniyatlarini kengaytiradi.Quydagi 3.2.1-jadvalda Saxovat teks MCHJ da mehnat resurslari haqida ma’lumotlar tahlilini ko’rishimiz mumkin .

N	Kо‘rsatkichlar	O’lchov birliklari	2018- y.	2019- y.	2020- y.	2021- y.	2022- y	2022-yilni 2018-yilga nisbatan о‘zgarishi		2022-yilni 2019-yilga nisbatan о‘zgarishi		2022-yilni 2020-yilga nisbatan о‘zgarishi		2022-yilni 2021-yilga nisbatan о‘zgarishi
								+/-	%	+/-	%	+/-	%	+/-	%
1	Maxsulot xajmi (solishtirma narxlarda)	mln. sо‘m	65675	103084	163907	173808	221 733	156 058	337,6	118 649	215	57 826	135,3	47 925	127,5
2	Sanoat ishlab chikarish xodimlar soni, Jami shu jumladan:	kishi	179	350	375	401	445	266	248,6	95	127	70	118,7	44	111
3	Sof foyda	mln. sо‘m	13000	12041	15399	25498	34780	21780	267,5	22739	289	19381	225,86	9282	136,4
7	Jami ishlangan ish kunlari	kishi-kun	300	302	260	306	320	20	106,6	18	106	60	123,1	14	104,5
12	О‘rtacha kunlik ish unumi	ming sо‘m	320,30	490,80	102,4	755,6	923,80	603,50	288,39	433,1	188	100,50	90,19	168,2,	122,26
7	Mehnat xarajatlari rentabelligi darajasi	%	285,71	263,16	256,41	270,27	250	35,71	87,5	-13,16	95	-6,41	97,5	-20,27	92,5

3.2.1-jadval.
Saxovat teks MCHJda mehnat resurslari haqida ma’lumot⁹

Yuqoridagi jadvalda Saxovat teks MCHJda mehnat resurlarining tarkibi haqida ma’lumot olishimiz mumkin. Korxonada mehnat salohiyatining o’rtacha soni 2018-yilda 179 nafarni tashkil etgan bo’lsa bu ko’rsatkich 2022-yilda 445 nafarga yetdi. Bu esa o’z navbatida korxonada ishlab chiqarish ko’lamini yildan yilga ortib borayotganini anglatadi.Saxovat teks MCHJda raxbarlar soni 2019-yilda 4 nafarni tshkil etgan bo’lsa bu ko’rsatkich 2022-yilga kelib esa 6 nafarga yetdi.

Shuningdek, hozirgi kunda korxonada 2 nafar horijiy ishchilar o’z salohiyatlarini namayon etmoqda korxonaga 2019-yilda olib kelingan “RIETER” texnologiyalarini korxona ishchilariga o’rgatish maqsadida korxonaga Turkiya davlatida mutaxasis jalb qilingan bu esa o’z navbatida korxonada ishlab chiqarish samaradorligini oshishiga olib kelmoqda.Yana shuni ham qo’shimcha qilishimiz mumkunki korxonada hozirgi kunda ishlab chiqarishda bevosita ishtirok etayotgan hodimlar ichida 8 nafari oliy ma’lumotlik hodimlar hisoblanadi. Qolgan 425 ga yaqin hodimi esa o’rta maxsus diplomiga ega ishchilar hisoblanadi.Bizga ma’lumki har qanday korxonaning samaradorligini oshirishda kadrlar salohiyati birinchi o’rinda turadi. Shuni inobatga olgan holda korxonada ishlab chiqarishda ishtirok etayotgan hodimlarini malakasini, ayniqsa bilim ko’nikmalarini oshirish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Rivojlangan mamlakatlarning yengil sanoat sohasi bo’ladimi yoki boshqa qandaydur bir xizmat ko’rsatish sohasimi barchasi birdak salohiyatli kadrlarga muhtoj hisoblanadi. Shuningdek, korxona hodimlarining kreativ fikrlashi ham juda muhim jihatlardan biri hisoblanadi. Saxovat teks MCHJ da ham kadrlar siyosatini olib borishda hozirgi zamon talabi hisoblangan kreativ fikirlovchi yani yangilika intiluvchi hodimlarni tanlashga yoki ularni shakilantirishga alohida e’tibor qaratishi zarur. Quydagi 3.2.2- rasmda Saxovat teks MCHJda Mehnat xarajatlari rentabelligi darajasi o’zgarishi kuzatishimiz mumkin.