2.2. Yangi pedagagik texnalogiyalar haqida. Dars o’tishning turli uslublari bor, shuningdek, darsning o’zining ham turlari
xilma-xil bo’ladi.
Dars o’tishning an’anaviy uslublari quydagi reja-ssenariy bo’yicha kechadi:
1
. Tashkiliy qism – salom-alik, davomatni aniqlash, doskaning tozaligi,
bo’r, lattaning borligiga ishonch hosil qilish va hokozo.
2.
O’tilgan mavzuni so’rash – O’qituvchi “Avvalgi darsda qanday mavzuni
o’tgan ediik, uyga qaysi misol-masalalar berilgan ediқ”, degan savolni o’rtaga
tashlaydi. O’tilgan mavzuni 4-5 o’quvchidan so’raladi. Ular, odatda, doska oldida
javob bedradilar, shunda uy vazifasini bajargan daftarlarini o’qituvchiga ko’rsatish
uchun o’zlari bilan birga olib chiqadilar.
O’qituvchi o’quvchilarning javobini eshitadadi va uy vazifalarini ko’radi,
ularni baholaydi. O’quvchilar javoblari bo’yicha fikr mulohazalar aytiladi.
3.
Yangi mavzuni bayon qilish . Bundan oldin doskaga mavzu sarlavhasi
yoziladi. Ba’zi o’qtuvchilar shu vaqtning o’zidayoq yangi mavzu darslikning qaysi
paragrifida, nechanchi betlari ekanini, qaysi mashqlar uyga vazifa qilib berilishini,
doskaning bir chetiga ( ko’pinch o’ng yuqori burchgiga) yozib qo’yadilar. So’ngra
yangi mavzuni bayon qilish boshlanadi.
4.
Yangi mavzuni mustahkamlash . Yangi mavzuni o’quvchilar qanday
tushunadilar, darsdan ko’zlangan maqsad erishildimi-yo’qmi ekanini aniqlash,
mavzuning asosiy g’oyasini, “nuqtalari”ni mustahkamlash uchun o’qituvchi
mavzuga oid savol berib ko’radi, mashqlar ishlatadi. Bunda tajribali o’qtuvchilar
sinfning faolligini oshirish, mavzu o’quvchining ongiga singib olish uchun turli
uslublardan foydalanadilar. Masalan, tarqatma matriallar berish, o’quvchilarni
guruhlarga ajratish, har bir guruhga avvaldan tayyorlab kelingan topshiriqni berish
va hokazo.
28
O’qituvchi mashqlarni bajarish jarayonida sinfni aylanib, kim qanday
ishlayotganini kuzatadi, zarur hollarda yordam beradi. “Savollar bormi?”- deb
so’rab turadi.
5