Iqtisodiyot asoslari

ikkinchi bosqichi
2006-
2010 yillarga belgilanmoqda. Bu davr mobaynida 1-davrdagi vazifalarni ba-
jarish davom ettirilishi, shuningdek, og‘irlik markazini O‘zbekistonning 
xalqaro savdodagi yangi raqobat ustunliklarini tuzishga, ishlov berish sano-
atining yuqori texnologik, ilmiy sig‘imi baland tarmoqlarini rivojlantirishni 
tezlashtirishga ko‘chirish ko‘zda tutiladi. Quyidagilar tarmoq ustuvorligiga 
ega bo‘lishlari lozim: samolyotsozlik, qishloq xo‘jaligi mashinasozligi, 
ko‘tarish-transport uskunalarini ishlab chiqarish, murakkab radioelektron 
texnika vositalarini ishlab chiqarish, foto va quyosh elementlarini ishlab 
chiqarish, plastmassa mahsulotlari sanoati, mahalliy xom ashyodan foyda-
lanib, dori-darmonlar ishlab chiqarish, axborot texnologiyalari va dasturiy 
ta’minot ishlab chiqarish. 
Buning uchun mazkur 
ssenariy
bo‘yicha q
uyidagi vazifalarni
hal qilish 
ko‘zda tutiladi: 

korxonalarning va ustuvor tarmoqlarning moliyaviy chidamliligini 
qo‘llab-quvvatlash; 

ustuvor tarmoqlarda ilg‘or texnologiyalar va ishlab chiqarishda 
boshqarishning ilg‘or usullaridan foydalanish hisobiga iqtisodiyotning 
raqobat bardoshligini ko‘tarish; 

ilmiy-texnologik potensialni mustahkamlashni davom ettirish; 

muqobil transport yo‘laklarini Buyuk ipak yo‘li yo‘nalishida 
shakllantirishni tugallash; 

unumdor mehnatga (ilmiy va muhandislik mehnatiga alohida 
rag‘batlantirish bilan qo‘shib) rag‘batlantirish mexanizmini kuchaytirish;

ishlab chiqarishning moddiy va energetika sarfini yanada pasaytirish, 
qayta ishlab chiqarish resurslarini tejovchi tipiga o‘tish. 
Stsenariyni ikkinchi (passiv) varianti
– iqtisodiyotning import o‘rnini 
bosuvchi tuzilmasini va xom ashyoviy mo‘ljalini saqlab qolish. 
Jahon banki eksportlari ko‘plab mamlakatlar bo‘yicha statistik 
ma’lumotlarni tahlil qildilar. Bu tahlil shuni ko‘rsatdiki, rivojlanishning im-
port o‘rnini bosuvchi kuchli strategiyasiga ega bo‘lgan davlatlar uzoq 
muddatli planda yillik o‘rtacha 25 foizdan ortiq bo‘lmagan iqtisodiy 
o‘sishga erishgan bo‘lsalar, eksportga mo‘ljal oldirilgan kuchli rivojlanish 
strategiyasini qo‘llagan mamlakatlar shu vaqtning o‘zida 78 foizli iqtisodiy 
o‘sish sur’atiga erishdilar. 
O‘zbekiston hukumati mavjud xom ashyo resurslarining shart-
sharoitlarini hisobga olgan holda 
import o‘rnini bosish strategiyasiga
asos-

---

96 
lanib, 
sanoatlashtirish siyosatini
olib bormoqda, ammo u shu bilan bir vaq-
tda mamlakatning eksport potensialini rivojlantirishga katta e’tibor 
bermoqda. 
Ammo dunyo tajribasi bir vaqtning o‘zida bu ikki yo‘nalishni rivojlan-
tirish mumkin emasligini ko‘rsatmoqda. Bu shu bilan bog‘liqki, importni 
qisqartiruvchi har qanday himoya (boj, kvota, konvertatsiyalashga cheklash-
lar) bu bilan bir vaqtda eksportni ham qisqartiradi. 
Import o‘rnini bosuvchi ishlab chiqarishni ustun rivojlantirish to‘lov 
balansi tanqisligini va davlat qarzining o‘sishiga investitsiyalarning qis-
qarishiga va ilg‘or uskunalarning namoyishiga olib kelishi mumkin. Asosiy 
vositalarning oshirilishi kuchayadi. Bularning hammasi ishlab chiqarishning 
pasayishiga olib keladi, ya’ni bu ssenariyning istiqbolsiz ekanligi shundoq 
yaqqol ko‘rinib turibdi.