Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 2-son 232

Ilyosova Dilbar Ismoil qizi - 
Tashkent State Economic University 
2-course Master of “Statistics” specialty 
 
Annotation. 
This article is aimed at statistical study of the level of sources of formation of income of the population of the 
Republic of Uzbekistan. Scientific-theoretical recommendations and practical recommendations on statistical methods of 
studying the income and expenditure of the population of the country, statistical assessment of the factors influencing the 
improvement of living standards have been developed. 
Keywords:
salary, income, material assistance, pension, cash, inheritance tax, insurance payments, renta, dividend, 
accommodation. 
 
https://doi.org/10.55439/ECED/vol23_iss2/a37
 
DEMOGRAFIYA VA MEHNAT IQTISODIYOTI 

---

Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 2-son
233
Kirish. 
Bozor munosabatlarining asosiy ta-
moyillaridan biri respublika aholisini kuchli ijtimoiy 
himoyalash sanaladi. Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor 
iqtisodiyoti sharoitida rivojlanish bosqichida ham 
inson manfaatlari ustuvorligini ta’minlash hayotiy 
zaruriyatdir. Yangilanish va taraqqiyotdagi O‘zbe-
kiston modelining bosh ustuvor yo‘nalishi zamirida 
inson manfaatlari yotadi va kuchli ijtimoiy siyosat 
yuritish markaziy o‘rinni egallaydi. Shu bilan birga, 
global moliyaviy inqiroz sharoitida respublikamizda 
aholining turli qatlamlarini himoyalash ustuvor 
vazifa hisoblanmoqda. O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev ta’kidlaganidek: “Aholi 
farovonligini oshirish maqsadida joriy yilda ish 
haqi, pensiya, stipendiya va ijtimoiy nafaqalar miq-
dori o‘tgan yillarga nisbatan sezilarli ravishda 
oshirildi”. 
Statistik tahlillarimiz ko‘rsatishicha, so‘nggi 
yillarda jon boshiga to‘g‘ri keladigan eng muhim 
oziq-ovqat tovarlari bo‘yicha iste’mol hajmi muttasil 
o‘sib bormoqda, ayni vaqtda nooziq-ovqat mahsu-
lotlarini xarid qilish va xizmatlar uchun to‘lanadi-
gan sarf-xarajatlar miqdori ham sezilarli ravishda 
ko‘paymoqda.
Yurtimizdagi oilalarni uzoq muddat foydala-
nishga mo‘ljallangan tovarlar bilan ta’minlash bora-
sidagi ahvol ham tubdan o‘zgardi. Xonadonlarni 
muzlatkich, konditsioner, shaxsiy kompyuter, tele-
vizor, mobil telefon va boshqa zamonaviy maishiy 
texnika vositalari bilan ta’minlash darajasi oshmoq-
da. Jahon iqtisodiyotining globallashuv sharoitida 
aholi turmush darajasini statistik usullar yordamida 
baholashga zarurat tug‘ilmoqda. Ayniqsa, bugungi 
kunda aholining turmush darajasini obyektiv statis-
tik ma’lumotlar asosida iqtisodiy-statistik tahlil qi-
lish, aholi pul daromadlarining tashkil topish man-
balari va xarajatlarining tasniflanishini maxsus sta-
tistik usullarda o‘rganish, pul daromadlari va xara-
jatlariga ta’sir etuvchi omillarni statistik baholash 
va xarajatlar tasnifini statistik tahlil etish, iste’mol 
va iste’mol talablarining qondirilish darajasini sta-
tistik ma’lumotlar asosida haqqoniy talqin etish dol-
zarb masala hisoblanmoqda.