IŞARƏ ÜNİversitelerdeki muhasebe eğİTİMİNİN İŞletme beklentileriNİ karşilama

1.6.2. Meslek Etiğinin Önemi

Meslek etiği bütün mesleklerde önemli bir yere sahiptir. Bir meslek dalına ait etik kuralların yazılı olarak belirlenmesi, ayrıca bu kurallara uyulmasının sağlanması, o meslek ve meslek mensuplarına güven açısından önemlidir (Ergün ve Gül, 2005: 144). Küreselleşmekte olan dünyamızda vergi kaçırma gayreti gösterme, rüşvet, adam kayırma gibi topluma zarar verecek faaliyetlerde bulunma meslek etiği kurallarının öğrenilmemesi açısından önemli rol oynamaktadır. Meslek etiğini benimsememiş meslek mensupları, yalnız kendi yararlarını düşündükleri için toplum için faydasızdırlar. (İşgüden ve Çabuk, 2006: 64).
Mesleki etiğin temel ilkelerinin yararlarını aşağıdaki biçimde listelemek mümkündür (Uyar, 2005):

• 
  Bir meslek alanında çalışanlarca bir baskı meydana getirilerek kişileri etik davranış sergilemeye mecbur bırakır.
  
• 
  Kişilerin tutarlı davranmasını sağlar.
  
• 
  Belirsiz olan durumlarda, ikilem arasında kalındığında doğru kararın verilmesine yardım eder.
  
• 
  İşletme yöneticilerinin bütün erkleri kendinde toplayarak sahip olduğu gücü kontrol etmektedir.
  
• 
  Kuruluşların sosyal ödevlerinin tanımlanmasına yardımcı olur.
  
• 
  Mesleki anlamdaki çıkarları korur.
  

Kısacası, meslek etiğinin ilkelerinin ortaya koyulması, meslek mensuplarına etik davranışta bulunmalarına teşvik eder. Bu sayede, meslek mensuplarının karşı karşıya kalacağı problemlerde bir çözüm bulunmasında etkin rol oynar (Uyar, 2005).

1.6.3. Muhasebe Mesleğinde Etik

İş hayatında bir mesleğin etik davranışları hayata geçirmesi, o mesleğin bireyler için benimsenmesi ve mesleğin var olup ilerlemesi için önemlidir. Bu şekilde düşünüldüğünde muhasebe mesleğinde etik değerler, muhasebe mesleğinde de önemli bir yere sahiptir. Etik değerler hem meslek içerisinde mesleği icra edenler için hem de toplum için önemlilik arz etmektedir. Dolayısıyla, meslek mensuplarının muhasebe mesleğini sadece belli kalıplara göre değil de, aynı zamanda toplumu gözeterek toplumun çıkarlarını da düşünerek yapmaları gerekmektedir (Demir 2018).
Muhasebe mesleğinde meslek mensupları mesleği uygularken belli sorumluluk içerisine girerler. Bu sorumluluklar; devlete ve topluma, mükelleflerine ve işletme sahiplerine, diğer meslek mensuplarına olan sorumluluklardır. Meslek mensubu kişilerin kanun ve yönetmeliklere bağlı kalmak suretiyle bu sorumluluklara uymaları mesleğin sağlam temellere sahip olmasında ve mesleğin güvenilirliği açısından oldukça önemlidir (Ayan, 2015: 25).
Muhasebe meslek etiği, ahlaki ikilemleri içeren karar alma süreçlerinde profesyonel meslek mensuplarına yardımcı olmayı amaçlayan muhasebe disiplinin karmaşık bir koludur (Maruszewska, 2011: 27).
Muhasebe mesleğinde etik, muhasebenin genel kabul görmüş ilkeleri ışığında yasalara ve toplumun yapısına uygun, güvenilir bilgilerin sunulmasıdır. Muhasebe mesleğinde kabul edilen bazı etik kurallar ise; bağımsızlık, tarafsızlık, dürüstlük, güvenilirlik, mesleki özen ve titizlik, reklam yasağı, sır saklama vb. kurallardır (Zeytin, 2007: 58).
Etik kavramı 1960’lı yıllarda gündeme gelmişken Türkiye`de gündeme gelişi, 1990’li yılları bulmaktadır. Günümüzde ise etik kavramı iş dünyasında çok önemli bir yer edinmiştir. Muhasebe meslek mensuplarının, mesleklerini uygularken hem yazılı olmayan etik kurallara hem de yasal kurallara uymaları çok önemlidir. Muhasebe mesleğinde yazılı kurallara uymak yasal kuralları ifade ederken, mesleğe uygun, ahlaki davranışlar ise etik kuralları ifade eder. Etiğe uygun hareket, gerçekleştirilen eylemin yasal olmasından daha fazla iyi ya da kötü olup olmadığını veya mesleğin değer yargılarına uygun olup olmadığının değerlendirilmesini gerektirir (Sayım ve Usman, 2016: 131).
Muhasebe mesleğinde etik davranışın gelişmesinde muhasebe bilgilerinin de önemli bir rolü vardır. Bu bağlamda, muhasebe bilgilerinin niteliği de önemlidir. Muhasebe meslek mensuplarının sahip olduğu bilgilerinin bazı niteliklerinin olması gerekmektedir. Bunlar; anlaşılabilirlik, ilgililer, güvenilirlik, karşılaştırılabilirlik ve tutarlılıktır. Böylece, muhasebe etiğinde muhasebe bilgilerinin niteliğinin de öne çıktığı görülmektedir (Aymankuy ve Sarıoğlan, 2005: 30).
Muhasebe mesleğinde mali nitelikli bilgilerin hazırlanması, mali defter kayıtlarının tutulması, adalete ve tarafsızlığa yer verilmesi, gizliliğin sağlanması, denetim standartlarının ve ilkelerinin üzerinde durulması, denetimde bağımsız olunması gibi bir takım konular önemli hale gelmektedir. Bu konuların göz ardı edilmesi sonucunda doğabilecek etik dışı uygulamalar başta bu mesleği icra edenler olmak üzere, toplumu da fazlasıyla etkilemektedir. Dolayısıyla, muhasebe mesleğine etik ilkelerin getirilmesi zorunlu hale gelmiştir.
Muhasebe meslek etiğine uygun bir şekilde hareket eden meslek mensupları, aynı zamanda muhasebe bilgilerinden faydalanan çıkar gruplarına, müşterilere, işverenlere, kamu ve yatırımcılara güvenilir ve sağlıklı bilgiye kavuşmalarını sağlayacaklardır. Muhasebe meslek mensuplarının etik ilkelere uyması halinde saygınlığı artacak, mesleğe güvenle bakılacak ve toplum gözünde muhasebe mesleğinin konumu ve değeri artacaktır (Gül, 2015: 55).
Muhasebe mesleğinde meslek etiği kuralları çerçevesinde Türkiye`de 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile ilgili yönetmelikler ile uluslararası alanda Amerikan Yeminli Mali Müşavirler Enstitüsü (AICPA), Yönetim Muhasebecileri Enstitüsü (IMA) Avrupa Muhasebeciler Federasyonu (FEE), Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC), gibi kuruluşlar detaylı çalışmalar yaparak etik kuralları belirlemiştir (Göçerdir, 2016: 25).