Sun’iy tahdidlar.
Fizik komponentlarga va tarmoqqa bo‘ladigan salbiy ta’sirlarning
aksariyat qismi insonlar tomonidan bilmay yoki atayin qilingan xato
natijasida yuzaga keladi. Fizik xavfsizlik tizimiga insonlar tomonidan
bo‘ladigan quyidagi tahdidlar mavjud:
Vandalizim.
Xafa bo‘lgan xodimlar yoki sobiq xodimlar tizim
komponentlarini
buzish
yoki
zarar
yetkazish
orqali
tizimni
obro‘sizlantirishga harakat qilishlari mumkin.
Qurilmaning y o ‘qolishi.
Ruxsatsiz
foydalanish muhim axborot
yoki qurilmani yo‘qolishiga sabab bo‘ladi. Agar qurilma himoyasi
yetarli darajada bo‘lmasa, uning o ‘g ‘irlanishiga olib kelishi mumkin.
Fizik qurilmalarning buzilishi.
Qurilmalarning noto‘g ‘ri ishlashi,
masalan, qurilmalarning yoki ma’lumotlarning noto‘g‘ri saqlanganligi,
zararlangan qurilmalarni almashtirilmaganligi va zaif kabellar fizik
qurilmalarga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.
O ‘g ‘irlash.
Xavfsizlik
tizimidagi
zaifliklar
jixozlarning
o ‘g ‘irlanishiga sabab bo‘ladi.
Terrorizm.
Tashkilot yaqinidagi yoki
uning ichidagi terrorchilik
harakatlari, masalan, mashinaga qo‘yilgan, shaxslarda mavjud bo‘lgan
yoki masofadan turib boshqariluvchi bomba portlashi natijasida tashkilot
fizik xavfsizligiga turlicha zarar yetkazilishi mumkin.
Ijtimoiy injineriya.
Ijtimoiy injineriyaga shaxsiy axborotni boshqa
shaxslar tomonidan noqonuniy qo‘lga kiritish maqsadida qilgan
harakatlari sifatida qaraladi. Buzg‘unchi tashkilot xodimlaridan ijtimoiy
injineriya orqali ruxsatsiz fizik nazoratlashdan daromad ko‘radi.
Tizimlarni ruxsatsiz nazoratlash.
Har ikkala, ichki va tashki
foydalanuvchilar ham tashkilot haqidagi axborotni yoki tizimni ruxsatsiz
boshqarishga harakati.
Fizik xavfsizlikni nazoratlash.
Biror
fizik xavfsizlikni mos
xavfsizlik nazoratisiz, amalga oshirish qiyin. Fizik xavfsizlik nazoratini,
qaysi darajada amalga oshirilishiga qarab, quyidagicha tasniflash
mumkin:
-
m a ’muriy nazorat
xavfsizlikni nazoratlashda inson omilini
mujassamlashtiradi. Turli lavozimlardagi barcha xodimlar m a’muriy
nazoratni qurishda inobatga olinishi kerak. M a’muriy
nazorat har bir
foydalanuvchi boshqarishi mumkin bo‘lgan resurslarga asoslanib,
boshqaruv cheklanishlarini, amaliy muolajalarni, qayd yozuvini amalga
oshirish muolajalari va axborot tizimi uchun mos himoya darajasini o ‘z
117
ichiga oladi. U asosan insonni boshqarish
uchun shaxsga qaratilgan
usullarni amalga oshiradi.
-
fizik nazorat
tashkilotlardagi fizik tizimlarga zarar yetishini oldini
olish bilan shug‘ullanib, qurilmalarni, bino yoki biror bir maxfiy muhitni
ruxsatsiz boshqarishdan himoyalashni qamrab oladi. Fizik nazorat
qurilmaning yo‘qolishi yoki o ‘g ‘irlanishi, tasodifan zararlanishi yoki
yo‘q
qilinishi,
yong‘in
yoki tabiiy
ofatlar kabi tahdidlardan
himoyalashga xizmat qiladi.
-
texnik nazorat
mantiqiy nazorat kabi tashkilotdagi fizik aktivlardan
yoki
binolardan
foydalanishni
nazoratlash
texnologiyalaridan
foydalanib, odatda taqiqlangan hududda foydalanishlarni nazoratlash
uchun kompyuter qurilmalari, dasturlari,
amallari va ilovalardan
foydalanadi.
-
Dostları ilə paylaş: