Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti iqtisodiyot nazariyasi

Po 
narxda firmaning ishlab chiqarish hajmi
Qo 
ga teng. Bu nuqtada me’yoriy 
daromad me’yoriy xarajatlarga teng bo‘lib, minimal o‘rtacha umumiy 
xarajatlar bozor narxiga, iqtisodiy foyda esa 0 ga teng. Bunday holatda 
korxonaning ko‘lami va ishlab chiqarish hajmi firmani qondiradi. 

---

51 
23-rasm. Po=Qo 
 
Shunday qilib, mukammal raqobat modelining tahlili real voqelikdagi 
resurslardan foydalanish samaradorligini baholash uchun ishlatiladi. 
Iqtisodiyot nazariyasi sof raqobatni samaradorlik namunasi deb 
hisoblaydi. Sof raqobatli bozorlar quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi: 
1.
Firmalar iste’molchilar uchun eng afzal va foydali mahsulotlarni 
ishlab chiqaradi; 
2.
Tovarlar eng kam mumkin bo‘lgan sarf xarajatlar bilan ishlab 
chiqariladi.
Demak, mukammal raqobat sharoitida firmalar o‘z mahsulotini 
maksimal darajada minimal xarajatlar bilan ishlab chiqaradi. 
2. Monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari 
 
«Monopoliya» atamasi grekcha «monos» - yagona, bitta va «poleo» - 
sotaman so‘zlardan kelib chiqqan. Monopoliyani quyidagicha ta’riflash 
mumkin: 
bu davlat, korxona, tashkilot yoki sotuvchining birorta 
xo‘jalik faoliyat yuritishiga bo‘lgan alohida huquqidir
. Tabiatan 
monopoliya erkin raqobat, tartibsiz bozorning asosiga putur yetkazadigan 
kuchdir. 
Sof monopoliya o‘rnini bosuvchi mahsulotga ega bo‘lmagan birorta 
tovarning yagona ishlab chiqaruvchini taqozo qiladi. Shuningdek 
monopolist ishlab chiqarish hajmini va uning narxini nazorat qiladi. 
Monopoliyalar
ishlab chiqarishning to‘planishi
(qo‘shimcha jalb 

---

52 
qilingan kapital hisobiga ishlab chiqarishning yiriklashtirilishi) va