Issiqlik elektr stansiyalarda

Issiqlik energetikasida suvni kationitlar yordam ida yum shatish. Suvni natriy kationitli filtrlar yordamida

yumshatish
Kationitlar suv tozalash jarayonida suvni tarkibidagi Sa Mg2+, N a' kabi kationlardan tozalash uchun ishlatiladi. Suv tozalash texnikasi sohasida suvni Sa2+ va Mg2 kationlaridan tozalash suvni yumshatish deb ataladi. Bu sohada ishlatiladigan fdtrlami kationitli filtrlar deyiladi. Kationitlarga qanday kation shimdirilishiga qarab, ularShu shimdirilgan kation nomi bilan ataladi. Agar kationitlarga natriy kationi shimdirilsa, suvdagi kationlar bilan almashinuvchi kation natriy, (Na+) vodorod kationi shimdirilsa, almashinuvchi kation vodorod kationi (N4) bo‘ladi. Kationitlar IESlarida va boshqa yumshoq suv iste’mol qiladigan korxonalaming suv tozalash qurilmalarida keng ko‘lamda ishlatiladi.
Suv tozalash qurilmalarida ishlatiladigan natriy kationitli fdtrlar birinchi (Nat) va ikkinchi (Na2) pog‘onali bo‘ladi. Birinchi pog‘onali filtrlarda filtrlovchi material sifatida asosan sulfoko‘mir, KU-1 kabi kuchsiz kislotali, ikkinchi pog‘onali filtrlarda esa KU- 2, Vafatit, Emberlayt IRA-400 kabi kuchli kislotali kationitlar ishlatiladi. Suv tozalash sohasida suvni natriy kationitlar yordamida yumshatish, suvni natriy kationitlash deb, yumshatilgan suvni esa natriy kationitli suv deb ataladi.
Suv natriy kationitli filtrlardan o ‘tisb jarayonida undagi Sa2' va Mg2+ kationlarining kationitga yutilishi yani tarkibidagi natriy kationi bilan almashinishi quyidagi reaksiyalar natijasida sodir bo‘ladi:
2RINa+Ca2+= Rz ICa++2Na+
2RINa+Mg2+=R2 IMg+2 Na4
Agar bu kationlar tabiiy suvlarda CaCl2, Ca(H C 03)2, MgCl2, Mg(H(5 0 3)2 kabi suvda yaxshi eriydigan tuzlar holatida bo’lishi sababli, kationitlarda kation almashish jaravoni molekulyar holatda quyidagicha yoziladi:
171
2RlNa+CaCl2= R2ICa + 2 NaCl
2RINa+Ca(HC 03)2= R2ICa+2 N aH C 03
2RINa+MgCl2= R2lM g + 2 NaCl
2RINa+M g(HC 03)2=R2IMg+ 2N aH C 03
Suvni natriy kationitlash natijasida uning umumiy qattiqligi har litrida 5-10 mkg-ekv.gacha pasayib, tuz miqdori va natriyli ishqoriyligi biroz oshadi. Tarkibidagi anionlar miqdori esa o‘zgarmaydi. Tuz miqdori oshishiga sabab, yuqoridagi reaksiyalardan ko‘rinadiki kation almashish natijasida suvdagi har bir Sa2+ yoki Mg2 kationi, kationitdagi lkkita kationi bilan almashinib, natriy kotionini kationitdan suvga o'tkazadi. Boshqacha qilib aytganda, suvdagi 20,04 va 12,16 og'irlik qismdagi Sa2 -va Mg2+kationlari, kationitdagi 23 og‘irlik qismdagi Na kationlar bilan almashadi. Bu yerda 20,04, 12,16 va 23 kalsiy, magniy va natriy kationiarining ekvivalent oxirligi. YA’ni suvdagi 20,04 yoki 12,16 og‘irlik qismdagi kalsiy va magniy birikmalari o'm iga 23 2=46 og‘irlik qismdagi natriy birikmalari almashadi.
Suvning natriyli ishqoriyligi oshishi esa quyidagi sabablarga ko‘ra sodir bo'ladi.