Исследование в XXI веке октябрь, 2022 г 1065 inklyuziv ta’limda individual xususiyatlar
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » октябрь , 2022 г 1068 tanishish muhim ahamiyat kasb etadi. Misol uchun, ko‘pchilik besh yoshli bolalar uch yoki to‘rt yoshlilarga qaraganda uzoq muddat diqqatlarini jamlay olishlari, yanada samarali muloqot qilishlari, ko‘proq interaktiv o‘yinlar o‘ynashlari, mavhum tushunchalarni yaxshiroq tushunishlari mumkin. Qanday tadbirlarni tashkil etish, ularni qanday amalga oshirish kerakligini bilishda va qancha vaqt davom etishini belgilashda yosh muhim omil hisoblanadi. Rivojlanish darajasi Yuqorida aytib o‘tilganidek, faqat xronologik yoshni hisobga olish yetarli emas. Samarali individuallashtirish uchun bolaning rivojlanish darajasini ham hisobga olishimiz kerak. Bolalarning rivojlanishi ko‘pincha notekis bo‘lib,madaniy omillar qaysidir sohada rivojlanishga ta’sir etadi. Agar guruhda qobiliyatli bolalar yoki rivojlanishida orqada qolgan bolalar bo‘lsa, rivojlanish darajalari oralig‘I katta bo‘ladi, bu esa pedagogdan kun davomida individuallashtirishni turli usullar bilan rejalashtirishni talab qiladi. Shaxsiyat va temperament Shaxsiyat va temperamentning ko‘pgina xususiyatlari mavjud va ularning har biridakontinuumlar mavjud bo‘lib, har bir bolani ularga joylashtirish mumkin. Biz shuni bilishimiz kerakki, o‘z shaxsiyatimiz va temperamentimiz bolalarning shaxsiyati bilan mos tushishi yoki aksincha bo‘lishi mumkin. Ushbu farqlarni tushungan va qabul qilgan holda biz bolalarning yashash hayotini yaxshi tomonga o‘zgartira olamiz, ularning shaxsiyati va temperamentiga mos holda mashg‘ulotlar rejalashtiramiz. Gender va gender tenglik Bolalarga, odatda, gender asosida o‘zlariga do‘stlar va turli xil mashg‘ulotlarini tanlash imkoniyati berilgan bo‘lsa-da, u qachon sodir bo‘lishini bilmoq kerak va barcha bolalarda turli xil material, o‘yinlar orqali kompetentligini uyg‘otish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Pedagoglar gender stereotiplariga qarshi turishlari, o‘g‘il bola va qizlarni turli tadbirlarda birga o‘ynashga undashlari lozim. O‘quv uslubi Barchada bilim va ko‘nikmalarni egallashda o‘z tanlovlari mavjud. Oramizda kimdir audialdir (biz eshitish orqali yaxshiroq o‘rganamiz); yana kimdir vizualdir (biz qanday bajarilishini ko‘rishimiz, qanday bajarish kerakligini o‘qishimiz yoki rasmlar orqali ko‘rishimiz kerak); boshqalar kinestetiklardir (biz nimadir qilishimiz kerak). Yosh bolalarning ilk davrlarida ushbu ko‘rsatkichlar o‘zini namoyon qilishi yoki aksincha sezilmasligi mumkin. Pedagoglar turli xil (eshitish, ko‘rish va bajarish) usullar yordamida yangi bilim va ko‘nikmalar orqali barcha bolalar bilim olishlarini tashkil qilishlari lozim. Barcha bolalar yutuqlarga erishishi uchun pedagoglar turli xil ta’lim uslublarini inobatga olishlari kerak. Aql-idrok turi AQShlik psixolog Howard Gardner (1983) sakkiz xil turdagi aql-idrokni ajratib ko‘rsatdi. Bularni kuchli aql-idrok sohibi bo‘lgan bolalarda aniqlab olish mumkin: |