Issn №2078 6042 azərbaycan respublikasi кənd тəSƏRRÜfati naziRLİYİ аqrar elm məRKƏZİ

Sələf, səpin norması və qidalanma şəraitindən asılı olaraq payızlıq buğda sortlarının iqtisadi səmərəliliyi (2009-2011-ci illər üzrə)

		Azəri						Əkinçi-84
Səpin normaları ha-ya mln ədəd	Qidalanma şəraiti	Məhsuldarlıq,s/ha	Məhsulun ümumi dəyəri, man	Hektara çəkilən xərclər, man	Xalis gəlir, man	1sentnerin maya dəyəri, man	Rentabellik, %	Məhsuldarlıq,s/ha	Məhsulun ümumi dəyəri, man	Hektara çəkilən xərclər, man	Xalis gəlir, man	1sentnerin maya dəyəri, man	Rentabellik, %
	Taxıl sələfindən sonra
3,5	Gübrəsiz	17,7	354,0	263,0	91,0	14,8	34,6	19,7	394,0	263,0	131,0	13,4	49,8
	N90P60+15tpeyin	39,7	794,0	500,6	293,4	12,6	58,6	41,7	834,0	500,6	333,4	12,0	66,6
	N120P80K40	38,1	762,0	484,6	278,0	12,7	57,4	39,5	790,0	484,6	305,4	12,3	63,0
4,5	Gübrəsiz	21,0	420,0	298,0	122,0	14,2	50,5	23,3	466,0	298,0	168,0	12,8	56,4
	N90P60+15tpeyin	44,2	884,0	540,0	344,0	12,2	63,0	46,0	926,0	540,0	380,0	11,7	70,4
	N120P80K40	42,0	840,0	520,0	320,0	12,3	61,5	43,5	870,0	520,0	350,0	12,0	67,3
5,5	Gübrəsiz	19,1	382,0	320,0	62,0	16,8	19,4	21,4	428,0	320,0	108,0	15,0	33,8
	N90P60+15tpeyin	40,2	804,0	570,0	234,0	14,2	41,1	42,6	852,0	570,0	282,0	13,4	49,5
	N120P80K40	38,4	768,0	555,0	213,0	14,5	38,4	41,0	820,0	555,0	265,0	13,5	47,7
	Yonca sələfindən sonra
2,5	Gübrəsiz	35,9	718,0	298,0	420,0	8,3	141,0	37,1	742,0	298,0	444,0	8,0	149,0
	N60P40+15tpeyin	60,0	1200,0	465,0	735,0	7,8	158,1	61,5	1230,0	465,0	765,0	7,6	164,5
	N90P60K40	58,0	1160,0	455,0	705,0	7,9	155,0	59,4	1188,0	455,0	725,0	7,7	163,0
3,5	Gübrəsiz	39,3	786,0	315,6	470,4	8,0	149,0	41,8	836,0	315,6	520,4	7,6	164,9
	N60P40+15tpeyin	63,8	1276,0	482,6	793,4	7,6	164,3	65,9	1318,0	482,6	835,4	7,3	173,1
	N90P60K40	59,5	1190,0	467,0	725,4	7,9	154,8	63,5	1270,0	467,0	803,0	7,4	171,9
4,5	Gübrəsiz	34,8	696,0	320,0	376,0	9,2	117,5	36,9	738,0	320,0	418,0	8,7	130,6
	N60P40+15tpeyin	59,5	1190,0	500,2	689,8	8,4	137,9	60,3	1206,0	500,2	705,8	8,3	141,1
	N90P60K40	56,3	1126,0	490,3	635,7	8,7	129,7	58,9	1178,0	490,3	687,7	8,3	140,3

Əkinçi-84 sortunda isə eyni amillərin təsiri nəticəsində müvafiq olaraq, hektardan alınan məhsuldarlıq 41,8; 65,9 və 63,5 s/ha, məhsulun ümumi dəyəri 836,0; 1318 və 1270 man., hektara çəkilən xərc 315,6; 482,6 və 467,0 man., xalis gəlir 520,4; 835,4 və 803 man., 1 sentner dən məhsulunun maya dəyərin 7,6; 7,3 və 7,4 man, rentabellik 164,9; 177,1 və 171,9% olmuşdur.

Azəri sortu üzrə səpin norması 4,5 mln ədəd cücərən dən hesabı ilə aparıldıqda gübrəsiz fonda hektardan məhsuldarlıq 34,8 s/ha, məhsulun ümumi dəyəri 696,0, hektara çəkilən xərclər 320,0 man., xalis gəlir 376,0 man.,1 sentner dən məhsulunun maya dəyərin 9,2 man, rentabellik 117,5%, N₆₀P₄₀+15 ton peyin fonunda bir hektardan alınan məhsul 59,58 s/ha, məhsulun ümumi dəyəri 119,0 man., hektara çəkilən xərclər 500,2 man., xalis gəlir 689,8 man.,1 sentner dən məhsulunun maya dəyərin 8,4 man., rentabellik 137,9%, N₉₀P₆₀K₄₀ fonunda hektardan alınan məhsuldarlıq 563,3s/ha, məhsulun ümumi dəyəri 1126,0 man, hektara çəkilən xərc 490,3 man, xalis gəlir 635,7 man, rentabellik isə 129,7% təşkil edir.

Eyni amillərin təsiri nəticəsində Əkinçi-84 sortu üzrə müvafiq olaraq, hektardan alınan məhsuldarlıq 36,9; 60,3 və 58,9 s/ha, məhsulun ümumi dəyəri 738,0; 1206,0 və 1178,0 man, hektara çəkilən xərc 320,0; 500,2 və 490,3 man., xalis gəlir 418,0; 705,8 və 687,7 man.,1 sentner dən məhsulunun maya dəyərin 8,7; 8,3 və 8,3 man, rentabellik 130,6; 141,1 və 140,3% təşkil etmişdir.

Beləliklə aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, ən yüksək xalis gəlir və rentabellik yonca sələfindən sonra N₆₀P₄₀+15 ton peyin fonunda hektara 3,5mln cücərən dən hesabı ilə aparılan səpinlərdə alınmışdır
ƏDƏBİYYAT
1. Bəbirov S.Q., Mustafayev R.B., Məmmədov C.C. və b. Kənd təsərrüfatında məsrəflərin uçotu və məhsulların maya dəyərinin kalkulyasiya edilməsinə dair tövsiyə // Bakı, Tural, S.83-85N 2. Fətullayev R.Ü., Məmmədov Z.A. Naxçıvan Muxtar Respublikası şəraitində yumşaq buğdanın seleksiyası üçün qiymətli başlanğıc materialın yaradılması // Azərbaycan Aqrar Elmi, Elmi nəzəri jurnalı 2007,№ 4-5, səh.45 3. Мамедов К.Ю. Влияние удобрений на урожайность люцерны и плодородие малопродуктивных почв // Гянджа-Казахской зоны. Автореферат кан. дис. Баку,2007,с.19.
Влияние предшественников, нормы высева и условий питания на экономическую эффективность с сортов озимой пшеницы
Алиев А.М.
РЕЗЮМЕ
В статье представлены результаты исследования влияния предшественников, нормы высева и условий питания на экономическую эффективность сортов озимой пшеницы.

В результате исследования установлено, что самый высокий чистый доход и рентабельность был получен по предшественнику-люцерна на фоне N₆₀P₄₀+15 тон навоз при норме высева 3,5 млн. штук семян на га.

При этом по сорту Азери чистый доход и рентабельность составили 793,4 руб. и 164,3% ,а по сорту Акинчи-84 соответственно 835,4 руб. и 173,1%

Ключевые слова: cорт, предшественник, зерновые, люцерна, озимая пшеница, норма высева, условия питания, чистый доxод, рентабельность.
Effect of predecessor, sowing rate and nutrition conditions on winter wheat varieties economical efficiency
A.M.Aliyev
SUMMARY
The article was devoted to the study of the effect of predecessor, sowing rate and nutrition conditions on winter wheat economic profit.

As a result of this research it was determined that the higest net income and profitability was abtained after lucerne predecessor and under N₉₀P₄₀+15 manure and 3,5 million raised grain sowing rate.

From this planting the net income of Azeri variety was 793,4 AZN, profitability 164,3% and 173,1% for Akinchi-84 variety respectively

Key words: wariety, predecessor, cereals, lucerne, winter wheat, sowing rate, nutrition conditions, clear profit, profitability.

Rəyçi:

Həsənov N.H.

A.e.ü.f.d.

Az.ETKTİ və Tİ, Elmi Əsərləri 2013/4 səh.141
Müəlliflərin nəzərinə
“Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının İqtisadiyyatı və Təşkili İnstitutunun Elmi əsərləri” jurnalının redaksiyasına təqdim olunan əlyazmalarına qoyulan tələblər
Redaksiyaya göndərilən məqalələr beynəlxalq standartlara və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yanında Ali Attestasiya Komissiyasının tələblərinə uyğun olmalıdır. Bu halda məqalədə: mövzunun aktuallığı və öyrənilmə dərəcəsi, müəllifin (müəlliflərin) şəxsi tədqiqatlarının nəticələri, gerçəklik, şərh edilmiş materialın analitik tədqiqi və yeniliyi, elmi-təcrübi nəticələri və təkliflər, həmçinin mətndə istinadlar göstərilməklə istifadə olunmuş ədəbiyyatın siyahısı olmalıdır.

Məqalənin tövsiyə olunan həcmi cədvəllər, qrafiklər, diaqramlar və şəkillər daxil olmaqla 0,5 çap vərəqindən (20 min işarədən) və ya 12 standart səhifədən artıq olmamalıdır. Mətni WORD proqramında, Times New Roman 14 şrifti ilə 1,5 intervalda, səhifənin yığım sahəsi soldan 3 sm, sağdan 1,5 sm, yuxarıdan və aşağıdan 2 sm saxlamaqla yazmaq lazımdır.

Məqalənin adı qısa, 10 sözdən artıq olmamalı və baxılan problemin mahiyyətini əks etdirməlidir. Əlyazmanın əvvəlində məqalənin yazıldığı dildə (məs. azərbaycan dilində) 10 sətirdən çox olmamaqla xülasə və 5-7 sözdən ibarət açar sözlər göstərilməlidir. Məqalənin sonunda isə azərbaycan dilində yazılmış məqalənin xülasəsi və açar sözləri rus və ingilis dillərində verilməlidir.

Əlyazma soyadı, adı, iş yeri, tutduğu vəzifə, elmi dərəcəsi və elmi adı, poçt ünvanı və indeksi, telefon nömrəsi, həmçinin elektron poçt ünvanı göstərilməklə müəllif (həmmüəlliflər) tərəfindən imzalanmalıdır. Əlyazmaya məqalənin digər nəşriyyatlara göndərilmədiyi və göndərilməyəcəyinə dair müəllifin arayışı əlavə edilməlidir.

Məqalənin materiallarına mütləq jurnalın redaktorunun adına 1 nüsxədən ibarət qoşma məktub əlavə olunmalıdır.

Jurnala göndərilən bütün məqalələrə müvafiq profilli mütəxəssislər rəy verməlidir.

Nəşrə qəbul olunmuş və ya nəşr olunmaqdan kənarlaşdırılmış əlyazmalara rəy verilmir və müəllifə geri qaytarılmır.

Yuxarıda göstərilmiş tələblərə cavab verməyən məqalənin əlyazmasına redaksiya tərəfindən baxılmır.

Jurnalın bir nömrəsində müəllifin iki məqaləsi dərc olunmur. Müəlliflər əlyazmadakı statistik rəqəmlərin, faktların və sitatların dəqiqliyinə məsuliyyət daşıyırlar.

Məqalələr bilavasitə redaksiyaya təqdim olunmaqla qəbul olunur və ya poçtla (o cümlədən elektron poçtla Neshriyat @ mail.ru) göndərilir.

Jurnal Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru və iqtisad elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiyaların əsas nəticələrinin dərc olunması tövsiyə edilən nəşrlərin siyahısına daxil edilmişdir.

Az.ETKTİ və Tİ, Elmi Əsərləri 2013/4 səh.142
К сведению авторов
Требования, предъявляемые к рукописям, направляемым в редакцию журнала «Научные труды Азербайджанского Научно - Исследовательского института экономики и организации сельского хозяйства»
Присылаемые в редакцию статьи должны соответствовать международным стандартам и требованиям Высшей Аттестационной Комиссии при Президенте Азербайджанской Республики. При этом они должны включать в себя: актуальность темы и степень ее изученности, результаты собственных исследований авторов, достоверность, аналитическую проработку и новизну изложенного материала, научно - практические выводы и предложения, а также список использованной литературы и ссылки в тексте.

Рекомендуемый объем статьи не должен превышать 0,5 печатных листов (20 тыс. знаков) или до 12 стандартных страниц, включая таблицы, графики, диаграммы и рисунки. Набор текста необходимо выполнить в программе WORD, шрифта Times 14, через 1,5 интервала, поля страницы набора 3 cм слева, 1,5 см справа, по 2 см сверху и снизу.

Название статьи должно быть кратким не более 10 слов и отражать суть рассматриваемой проблемы. В начале рукописи должны быть указаны резюме (не более 10 строк) и ключевые слова (не более 5-7).

Рукопись подписывается автором (соавторами) с указанием фамилии, имени и отчества, места работы, занимаемой должности, ученой степени и звания, почтового адреса и индекса, номера телефона, а также электронного почтового адреса. К рукописи прилагается авторская справка о том, что статья не направлялась, и не будет направляться в другие издания.

К материалам статьи обязательно должен быть приложен 1 экземпляр сопроводительного письма на имя главного редактора журнала.

Все присланные статьи в журнал подлежат рецензированию специалистами по соответствующему профилю.

Принятые к публикации или отклоненные рукописи редакцией не рецензируются и авторам не возвращаются.

Рукописи, не отвечающие изложенным выше требованиям редакцией не рассматриваются.

В одном номере журнала две статьи одного автора не публикуются

Авторы несут ответственность за точность приводимых в рукописи статистических данных, фактов и цитат.

Представленные статьи принимаются непосредственно редакцией или присылаются по почте (в т.ч. электронной [e-mail]).

Журнал входит в перечень ведущих рецензируемых научных журналов и изданий, рекомендуемых ВАК для опубликования основных научных результатов диссертаций на соискание ученой степени кандидата и доктора наук.

Az.ETKTİ və Tİ, Elmi Əsərləri 2013/4 səh.143

Information for authors
Requirements for the manuscripts to be submitted to the Editorial Board of the Journal of “Scientific Works of the Azerbaijan Research Institute of Economics and Organization of Agriculture”
All articles sent to the Editorial Board should comply with the international standards and requirements of the Higher Attestation Commission under the President of the Azerbaijan Republic. They also should include: urgency and level of knowledge of the subject, results of the author’s own researches, reliability, analysis study and novelty of the material set forth in the article, as well as a list of references and citations.

Recommended volume of articles shouldn’t exceed 0.5 printer's sheet (20 thsd symbols) or up to 12 standard pages including tables, diagrams, graphs and illustrations. Please, type the text of your manuscript in MSOffice with Times, 14 pt, 1.5 line spacing, page margins: Left 3 cm, Right 1.5 cm and 2 cm from Top and Bottom.

Title of the article should be short (maximum 10 words) and reflect the essence of the problem at issue. Please provide the Summary (maximum 10 lines) and key words (maximum 5-7) in the beginning of the article.

All manuscripts should be signed by their authors (co-authors) indicating last, first and middle name, place of work, position held, scientific degree and title, postal address and code, phone numbers as well as e-mail address. The authors should also attach a reference that he (she) has not submitted(and will not submit in future) the article to other editions.

A copy of the cover letter addressed toEditor in Chief of the Journal shall be attached to the article.

All articles sent to the journal are subject to prepublication review by specialists of relevant specialization.

Manuscripts approved for publication or rejected will not be reviewed by the Editorial Board and will not be returned to authors.

The manuscripts which do not meet the above mentioned requirements will not be considered by the Editorial Board.

Each author may not publish more than one article in the journal. Authors are responsible for accuracy of all statistical data, facts and citations given in the manuscript.

All presented articles shall be accepted directly by the Editorial Board or sent by mail (including e-mail to [e-mail]).

The journal is included in the list of the leading peer-reviewed scientific journals and editions recommended by the Higher Attestation Commission for publication of basic scientific results of Ph.D. theses.

1^ Azərbaycanın kənd təsərrüfatı 2013 statistika məcmuəsi. B.. 2013 s.119

2