Biblioqrafiya 60
Əlavə
M
ən Amerikanı
x ə y a l l a r ı m d a
olduqca gözəl
təsəvvür etdiyimə görə de-
yil, onun mənə – Hindistan-
dan olan müsəlman övladına
Amerikanın
inkişafında
iştirak etməyə, onun çiçək-
lənməsi yolunda izlər qoy-
mağa, həyatında nə isə bir rol oynamağa im-
kan verdiyinə görə sevirəm.
Amerikada ilk məskunlaşan avropalılar ailəsinə
mənsub Con Vinsrop (John Winthrop) bu fik-
ri dəstəkləyir. Amerikanın həyatındakı rolu-
nu həmvətənlərinə göstərərkən, Con onların
cəmiyyətinin yüksəklikdə yerləşən və bütün
dünyaya mayak olacaq
bir şəhərə bənzəyəcəyini
deyirdi. Bu ümidin kökü
onun xristian olmasında
idi. Şübhəsiz ki, Con öz
şəhərini mərkəzində hün-
dür qülləli kilsəsi olan bir
şəhər kimi təsəvvür edir-
di.Çoxmillətli olmamışdan
əvvəl Amerika əsrlər boyu son dərəcə dini bir
ölkə olmuşdur. Doğrudan da, biz Qərbdə di-
nə ən sədaqətli, eləcə də, müxtəlif dinlərə
ən çox etiqad edildiyi bir ölkəyik. İndi
yüksəklikdə olan şəhər kilsəsinin qülləsi mü-
səlman məscidlərinin minarələri, yəhudi si-
naqoqlarının ibrani əlyazmaları, buddist san-
qaların zümzüməsi, hindu məbədləri ilə əhatə
“Mən müsəlman ruhlu amerı̇kalıyam”
Əbu Patel
2
olunmuşdur. Bu, bir faktdır ki, hazırda Ameri-
kada müsəlmanlar amerikalıların təsis və et-
iqad etdiyi Yepiskopal kilsənin üzvlərindən
daha çoxdur.
Yüz il bundan əvvəl Afrika mənşəli görkəmli
Amerika alimi U.E.B.Du Bois (W.E.B. Du Bois)
əsrin əsas probleminin rəng problemi olacağı
barədə xəbərdarlıq etmişdi. 21-ci əsrdə isə
onun yerini dini inancların tutacağı ehtimal
olunurdu. Mənim ölkəmi – Amerikanı, mənim
dinimi – İslamı və Allahın himayəsində yaşayan
bütün insanları narahat edən məsələ bunlar
ola bilərdi: Müxtəlif dinə mənsub insanlar
bir-biri ilə necə ünsiyyət quracaqlar? Kilsə
qülləsi, minarə, sinaqoq, məbəd və sanqalar
yüksəklikdə yerləşən yeni şəhərdə bölüşməyi
öyrənə biləcəklərmi?
Düşünürəm ki, dözümlülük və hörməti özündə
toplayan Amerika ənənəsi bu məsələnin
həllinə xüsusi bir töhfə verəcəkdir.
Amerika daha çox başqa yerlərdən olan
insanların böyük bir toplusudur. Bu insanlara
özlərinə məxsus dəyərlər əsasında Ameri-
ka ənənəsinə töhfə verməyə və Amerika
musiqisinə yeni notlar əlavə etməyə icazə
verməsi Amerikanın böyüklüyüdür.
Mən müsəlman ruhlu amerikalıyam. Mə-
nim ruhum qəhrəmanlıqlar, hərəkatlar və
inkişaflardan yoğrulub və Allahın iradə-
sinə tabedir. Mənim ruhum Məhəmməd
Peyğəmbərin (s.) təbliğ etdiyi İslamın əsas
təlimlərini – təzaqa və tövhidi – haqqı,
rəhmdilliyi və Tək Allahı dinləyirdi. Mənim
ruhum orta əsrlərdə Şərqdən Qərbə yayıldı,
məscidlərdə dua etdi, dövrün böyük müsəlman
şəhərləri olan Qahirə, Bağdad və Kordovanın
kitabxanalarında təlim aldı. Mənim ruhum
Rumi ilə gəzib dolaşdı, İbn Rüşdlə Aristoteli
oxudu, Nəsir Xosrovla Mərkəzi Asiyaya səyahət
etdi. Mənim müsəlman ruhum müstəmləkə
dövründə haqqa, ədalətə can atdı. Mənim
ruhum Əbdül-Qaffar Xan və Xudai Xidmatqars-
la birgə Hindistanın azadlığı uğrunda yürüşə
çıxdı. Mənim ruhum çoxmillətli Cənubi Afri-
ka uğrunda mübarizədə Fərid İshaq, İbrahim
Musa, Rahid Ömər və Müsəlman Gənclər
Hərəkatı ilə birgə əzəmətlə durdu.
Bir tərəfdən, mən qədim müsəlman baxışlarımı
plüralizmə gətirirəm. Digər tərəfdən isə Ame-
rikanın inkişafında iştirak edirəm. Ürəyimdə
bir niyyətin həyata keçməsi üçün dua edirəm:
Fərqli dini icmalara məxsus insanların yaşadığı
yüksəklikdə yerləşən bir şəhərdə insan-
lar bir-birinə hörmətlə yanaşsın və ümümi
məqsəd naminə bir yerdə çalışsınlar. Müxtəlif
millətlərin birgə yaşadığı dünya qardaşlıq və
ədalət ruhunda olsun. Elə bir əsr olsun ki, in-
sanlar ümumi məqsədlərinə çatmaq yolunda
birlikdə addımlasınlar.
Dostları ilə paylaş: