J. Ataniyazov, E. Alimardonov, F. Hamidova xalqaro moliya bozori tahlili toshkent-2019
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Evroobligatsiya –
xorijiy investorlar orasida xalqaro sindikat anderrayterlari orqali joylashtiriladigan, emitent va xorijiy investorlar uchun chet el valyutasida chiqarilgan qarz munosabatli qimmatli qog’oz hisoblanadi. Evroobligatsiyalar joylashtirilayotganda jahonning hech qaysi bir mamlakatida ro’yxatga olinmaydi. Evroobligatsiyalar asosan bank kontsortsiumlari, sindikatlari va xalqaro tashkilotlar tomonidan emissiya qilinadi. Evroobligatsiyalarning turi sifatida “dragon” (inglizcha “dragon bonds” atamasidan olingan) obligatsiyalarini qayd etish mumkin. Ular evrodollar obligatsiyalar bo’lib, osiyo bozorida joylashtirilgan (birinchi navbatda Yaponiyada) va ma’lum bir osiyo birjasida (odatda Gongkong yoki Singapur birjalarida) listinga ega bo’lgan qimmatli qog’oz hisoblanadi. 121 Evroobligatsiyalar va chet el obligatsiyalari o’rtasidagi o’xshashlik ularni mamlakatlar o’rtasida kapitalni qayta taqsimlash vositasi bo’lib hisoblanishida, shuningdek, ularni emitent mamlakatlar milliy valyutasidan farqli boshqa valyutada emissiya qilinishida namoyon bo’ladi. Evroobligatsiyalar va chet el obligatsiyalari o’rtasidagi farq esa quyidagilardan iborat: Birinchidan, evroobligatsiyalar erkin konvertatsiya qilinadigan valyutada emissiya qilinadi. Chet el obligatsiyasi esa uning emitenti uchun ixtiyoriy xorijiy valyutada emissiya qilinadi, ya’ni bunday valyutalar erkin konvertatsiya qilinadigan valyuta bo’lmasligi ham mumkin. Ikkinchidan, chet el obligatsiyalari joylashtiriladigan mamlakatda ro’yxatga olinadi, uning nominal qiymati joylashtiriladigan mamlakat uchun milliy valyutada bo’ladi, u faqat joylashtiriladigan mamlakat fond bozorida muomalada bo’ladi. Evroobligatsiyalar esa, ma’lum bir mamlakatga ro’yxatga olinmasdan joylashtiriladi, bir vaqtning o’zida bir necha mamlakatlar fond bozorlarida muomalada bo’lishi mumkin, shuningdek, obligatsiya nominali ko’rsatilgan milliy yoki xalqaro valyutaning xususiyati emitentining milliy xususiyatlari mos kelmasligi lozim. Evroobligatsiyalarni dastlabki joylashtirish to’g’ridan-to’g’ri emitent joylashgan mamlakatning milliy fond bozorlarida amalga oshirilmasdan, balki xorijiy mamlakatlar milliy fond bozorlagida amalga oshiriladi va ular orqali emitent joylashgan mamlakat milliy fond bozorlariga kelib tushishi va muomalasi amalga oshirilishi mumkin. Milliy fond bozori vositasi bo’lgan oddiy obligatsiyalar bilan xalqaro fond bozorining maxsus vositasi bo’lgan evroobligatsiyalar o’rtasidagi asosiy farqlar quyidagilarda namoyon bo’ladi: - xalqaro anderrayter konsortsiumlari yoki investitsion banklarni o’z ichiga oluvchi oddiy sindikatlar tomonidan bir vaqtning o’zida bir necha mamlakatlarda evroobligatsiyalar emissiyasi amalga oshiriladi; - sindikat tomonidan ko’rsatilgan hududlarda joylashtirilgan evroobligatsiyalar emissiyasi hech qaysi bir mamlakatdan ro’yxatdan o’tmaydi. Evroobligatsiyalar muomalasi ma’lum bir davlatning obligatsiyalar muomalasini tartibga solishning 122 iqtisodiy-huquqiy me’yorlari orqali tashkil etilmaydi, balki evroobligatsiyalar asosan xalqaro huquqiy me’yorlar bo’yicha tartibga solinadi; Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|