Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

e’lon qilingan. Eramizning 138 yiliga kelib, ekspansiya kuchlari tamom blgach, 
va chegaralarda qal’alar qurilishi boshlanishida Rim imperiyasi Angliya va 
Ispaniyadan Misrgacha, Falastin, Qohira va Buyuk Armanistongacha cho’zilgan 
edi. Bu davrda Rimning ko’plab shaharlari bunyod etilgan blib, ular G’arbiy 
Yevropa madaniyati shakllanishi va qaror topishida muhim ro*l o’ynagan. Bular 
sirasiga Valensiya, Lion, Bordo Belgrad, Maynts, Koblents, Keln, London kiradi. 
Rimliklar, shuningdek Yevropa yo’llarining asosiy tarmog’ini yaratgan, bu yllar 
Reyn daryosidan G’arbga va Dunaydan janubga yo’naltirilgan.
Rim imperiyasining tanazzuli, bir tomondan, qulchilik tuzumining yemirilishi, 
ikkinchi tomondan, uning hududida german qabilalari - varvarlarning bostirib 
kirishi bilan bog’liq bo’lgan. Vayronagarchiliklar, zaro urushlar va qullar 
qzg’olonidan jabrlangan Poytaxt Rim tanazzulga yuz tutdi, senatdagi hokimiyat 
viloyatlik kpchilik qo’liga o’tdi, hatto Dunaydagi provintsiyalardan birida kelib 
chiqqan “illiriyalik imperatorlarning” butun bir sulolasi yuzaga keldi. 330-yilda 
Konstantin I poytaxtni shu maqsadda ataylab qadimgi Vizantiya rnida qurilgan 
Konstantinopolga kchirdi, va amalda shu paytdan boshlab (rasman - 395- 
yildan boshlab) Rim imperiyasi G’arbiy va Sharqiy qismlarga bo’lingan, bunda 
G’arbiy qism poytaxti Ravennaga ko’chirilgan. 410-yilda vestgetlar qo’shini Rimni 
egalladi va uni taladi.
Gretsiya va Rim imperiyasi Yevropada mintaqalar shakllanishida muhim 
rl o’ynadi. Bunda ularning har biri alohida qudratli subregion asosini yaratdi. 
Bu hol Rim imperiyasi bo’linishida arbiy va Sharqiy qismlar tarixida yaqqol 
namoyon bo’ldi. G’arbiy Rim imperiyasi Yevropa qulchilik tuzumi gurkirab