Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

nihoyat xristianlikni tarqatishda to’liq erkinlikka erishgan. Dastavval 
Konstantinopol homiyligi ostida bu yerda pravoslav dini joriy etila boshlangan 
(Ravennada hanuzgacha sha davrga oid ibodatxonalarsaqlangan), biroq Italiya 
franklar tomonidan egallangach hamda papalar Rimga ko’chgach (VIII asr) 
katolik oqimi shakllangan va Konstantinopol bilan aloqalarini uzgan. Vizantiya, 
pravoslav dini, grek tili ta siri Dunay oldi vohalariga. Dnepr va Volxovga intilgan. 
Bu yerda odatda qulchilik tuzumini boshidan keichrmagan va feodalizm davrida 
kuch tplay boshlagan yangi sivilizatsiyalar shakllanayotgan edi.
FEODAL IMPERIYALAR VA DINLAR
Mintaqaviy sivilizatsiyalar va dunyo makrohududlarining shakllanishi 
feodalizm davrida ham davom etgan. Dunyoning turli qismlarida ushbu ijtimoiy- 
iqtisodiy formatsiyaning rivojlanishi notekis va bir-biridan mustaqil kechgan. 
Ayni paytda ularga har qanday mintaqaviy ziga xosliklarni yengib o’tuvchi 
umumtarixiy qonuniyatlar ta’sir ko’rsatgan. Holbuki, Amerika sivilizatsiyalari 
zlarining feodal tuzumiga yetib bormagan ham XVI asrda ispanlaming bostirib 
kirishi paytida bu yerda dastlabki qulchilik saltanatlari mavjud edi, va shu vaqtda 
Yangi dunyoga o’rta asrlar Yevropasiga xos munosabatlar kirib borgan. arbiy 
Afrikada ham feodalizm sivilizatsiya chog’iga aylanib ulgurmagan: uni VIII asrda 
kashf qilgan arablar bu yerda Gana qulchilik imperiyasini ko’rishgan. Ko’hna 
dunyoning boshqa hududlarida feodalizm davrining boshlanishi xalqlarning 
so’nggi (umid qilamiz!) buyuk kchishi natijasida zgarishga uchragan: 
varvariarning qadimgi imperiyalar hududlariga bostirib kirishi qulchilik krizisini, 
imperiyalar tanazzulim jadallashtirdi. Bunda Chin Xitoy imperiyasi sha paytdagi