Jahon tarixi

0 ‘zingizni sinang:
Burjua inqilobi — 
. 
♦ Burjua jamiyati — ... .
Inqilobning boshlanishi. 
Shunday sharoitda qirol 
muxo-
lifatning
talabi bilan parlamentni chaqirishga majbur b o ‘ldi. 
1640-yilning 3-noyabrida parlament ish boshladi. Bu sana 
Angliya burjua inqilobining boshlanishi kuni bo ‘ldi. Parlament 
«Jamoalar palatasi» a’zolarining katta qismini eski tuzumga 
qarshi tabaqa vakillari tashkil etdi. Parlament, birinchi nav- 
batda 
favqulodda
swqflarni tarqatib yubordi. Cherkov sudi 
ruhoniy boMmagan shaxslarni sud qilish huquqidan mahrum 
etdi. Qirol huzuridagi «Maxfiy kengash»ning Oliy sudni 
amalga oshirish vakolati bekor qilindi. Siyosiy mahbuslar 
ozodlikka chiqarildi. Matbuot erkinligi e’lon qilindi. Qo- 
nunsiz to ‘lov va jarimalar bekor qilindi. Qirol parlamentning 
Jamoalar palatasini shu palataning roziligisiz tarqatmaslik 
to ‘g‘risidagi qonunni imzolashga majbur b o ‘ldi.
Karl I ning o‘zi istamagan holda bularga rozilik berishdan 
boshqa iloji qolmadi, biroq u qulay fursat poylardi.
Nihoyat 1642-yilda Karl I bilan parlament o‘rtasida uzil- 
kesil ajralish ro‘y berdi. Bunga qirolning isyonkor parlamentni 
j azolash va muxolifat rahbarlarini hibsga olish haqidagi qarori 
sabab bo‘ldi.
Shunday sharoitda, Londonning yuz ming aholisi par­
lamentni himoya qilib ko‘chaga chiqdi. Yangi zodagonlarning 
5 ming kishilik qurollangan guruhi Londonga yuborildi. Bu 
omillar qirolni chekinish va Londondan qochib ketishga
42

---

majbur etdi. Shu tariqa Angliya ikki dushman lagerlarga 
bo‘lindi.
40
B ill (inglizcha) — Qonun loyihasi, Konstitutsiyaga
tenglashtirgan hujjatlaming nomi.
Birja (nemischa — hamyon) — tovar va qimmatbaho
qog ‘ozjarning ulgarji savdosi bozori.
Muxolifat (arabcha — kelishmovchilik, munosabatning
teskarilashuvi)
— 
amaldagi hukum at, lining siyosati bilan
kelishmay boshqacha fa o liya t yuritish tarafdorlari.
P etitsiya (lotincha) — oliy 
davlat yo ki hukum at
boshlig‘iga 
k o ‘pchilik tomonidan birgalikda beriladigan
rasmiy ariza, iltimosnoma.