Jizzax viloyat hokimligi

3.2 Guruhlarda mustahkamlash Ustida ishlanadi(5 ilova) O`quvchilarning baholarini e`lon
Savol beradi,tinglaydilar Savollarga javob beradilar, erekin baxs-munozara yuritadilar. Baholarni yozib oladilar

Fan o’qituvchisi ; M.Murotqulov

(1-ilova)
O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baholash mezonlari

Guruh	Darsga qatnashishi va tartib-intizomi. (1-ball)	Uyga vazifaga javob berishi. (1-ball)		Darsga faol qatnashishi (1-ball)	Yangi mavzuni mustahkamlashga (1-ball)	Javobning aniq va to’liqliligiga (1-ball)
1	2		3	4	5	6
2
3

Umumiy ball 5 ball: 5ball - «a’lo »; 4 – «yaxshi »; 3 – «qoniqarli »; 2 ball– «qoniqarsiz

Rasmiy-idoraviy uslubdagi nutqning xususiyatlari.

Rasmiy-idoraviy uslubdagi nutqning o`ziga xos xususiyati rasmiy yozishma va hujjatlar iqtisodiy, yuridik va diplomatik munosabatlarda ,ma`muriy davlat idoralarida ishlatilishidadir. Shunga ko`ra rasmiy uslubda yuridik qonunlar , diplomatik yozishmalar,farmonlar, qarorlar ko`rsatmalar, buyruqlar, shartnomalar, rasmit- e`lon va xabarlar , yozishmalar va shu kabi hujjatlar yoziladi.

Rasmiy yozishma va hujjatlar tilining qo`llanish doirasi keng va xilma-xil bo`lganidan uning tarkibi ham turlichadir. Ular leksik- frazeologik hamda grammatik vositalarni tanlash va ishlatish jihatdan bir-biridan ozmi – ko`pmi farq qiladi.Masalan , qaror va bayonnomalar tilida ta`kidlov qismi bilan qaror qiluv qismlarining o`rnini almashtirib bo`lmaydi. Bayon qilingan fikrlarning izchillik bilan uzviy bog`langan bo`lishiga alohida e`tibor qilinadi.
Idoraviy yozishmalarga oid qog`pzlar,chunonchi , ma`lumotnoma , tilxat, chaqiriq xati , tushuntirish xati , taklifnomada qisqa va aniqligi bilan ajralib turadi.Tildagi muayyan nutqiy shtamplar , qat`iy odat tusiga kirib qolgan shakllar idoraviy yozishmalarga xos hujjatlar sanaladi.

”Qanday ?” organayzerini to`ldiring.

Muhim muammoning yechimi “Qanday” savoli orqali hal qilinadi

Rasmiy- idoraviy uslubning kasbingiz bilan qanday bog`liqlik bor

Qanday?
Qanday?

Qqnday?
Qanday?

Qanday?
Qanday?

Qanday? Qanday?
Qanday? 3- Ilova

Qanday?

Rasmiy – idoraviy uslubning xizmatlar sohasi uchun ahamiyati.
Rasmiy – idoraviy uslub tilining boshqa uslublardan o`ziga xosligi bilan ajralib turadi va vazifasi jihatdan yuridik , diplomatik va ma`muriy faoliyatga xizmat qiladigan nutq ko`rinichidir.

Bu uslubning ijtimoiy vazifasi hozirgi kunda ham juda keng bo`lib, barcha rasmiy hujjatlar mana shu uslubda yoziladi.Jumladan, bu uslubda qonunlar , qarorlar , farmonlar, buyruqlar , rezolyutsialar , turli diplomatik bitimlar , shartnomalar , dellaratsiyalar , konvensiyalar , tilxat , turlixil bayonnomalar yetakchi o`rin tutadi.

Rasmiy uslub , asosan , yozma ba`zan og`zaki shaklda reallashadi. Bu uslubning asosiy Xususiyatlari;

1. Aniqlik.Odatda bunday bhujjatlar tilida hech qanday noaniqlik , g`alizlik , ortiqcha izohtalab o`rinlar bo`lmaydi. Fikr mazmunan sodda , lo`nda , tushunarli ifodalanadi.

   
   

2. Qolip. Fikr tayyor holdagi nutqiy shtamplar- qoliplashgan birikmalar yordamida bayon etiladi.

   
   

Rasmiy uslubga xos hujjatlarni xususiyatlariga ko`ra quyidagicha tavsiflash mumkin;

Yuridik munosabatlar doirasidagi hujjatlar; qonun , kodeks , hukum , farmon , farmoyish , qaror , nizom va b.
Ma`muriy – idoraviy doiradagi hujjatlar; buyruqlar , ariza , tavsifnoma , tarjimayi hol , ma`lumotnoma , til xat va b.
Diplomatik munosabatlarga oid hujjatlar; bayonot , bitim , nota , kommyunike , memorandum , konventsiya , dekloratsiya va b.
Bu hujjatlarning barchasi o`ziga xos lisoniy xususiyatlarga ega bo`lsa-da , mazkur hujjatlarda til ikki xil vazifani bajaradi. 1) informativ (axborot berish); 2) volyuntativ(buyurish). Jumladan , ma`lumotnoma rasmiy guvohlikbelgisiga ega bo`ladi va unda xabar berish vazifasi amalga oshadi. Buyruq , qaror va farmonda buyurish vazufasi amalga oshadi. Bayonnomalarda esa buyurish (eshitiladi , tinglanadi , muhokama etiladi) vazifasi ham o`z in`ikosini topadi. Ariza iltimos , shikoyat ma`nolarini bildiradi.
Rasmiy uslub dialektizmlardan , jargonlardan , kichraytirish – erkalash qo`shimchalarini olgan so`zlardan , jonli so`zlashuv nutqi elementlaridan holi bo`ladi. Tasviriy vositalar , obrazli so`zlar bu uslubda qo`llanilmaydi. So`roq , undov , modal so`zlar nihoyatda kam qo`llaniladi.
Rasmiy uslubda har doim rasmiylik ma`nosi ustun turadi. Tildagi rasmiy uslub uchun xos bo`lgan so`zlar va qoliplashgan barqaror iboralar , qat`iy odat tusiga kirib qolgan shakllar hujjatlar tiliga xos leksik- grammatik xususiyatlar hisoblanadi. Masalan , muhokama qilindi , qaroriga muvofiq , ma`lumot uchun qabul qilinsin, ruhsat berishingizni so`rayman , ishonch bildiraman , tadbirlar ishlab chiqilsin , zimmasiga yuklansin kabi.

Ma`lumotnoma

4- Ilova

Tilxat

Idoraviy yozishmalarga oid ish
Qog`ozlari
Nutqiy
shtamplar

Shaqiriq xati

Taklifnoma

Tushuntirish xati

5- Ilova