Kafedrasi anvarova dildora anvarovna

10-mavzu. Huquq shakllari (manbalari)


Mavzuning asosiy yo’nalishlari

1. 
   Huquq shakllari (manbalari) tushunchasi va turlari.
   
2. 
   Huquqiy odat – huquqning qadimgi manbasi sifatida.
   
3. 
   Huquqiy pretsedent: tushunchasi, turlari.
   
4. 
   Normativ-huquqiy hujjat – huquqning manbasi.
   
5. 
   Normativ-huquqiy hujjatlarning turlari.
   
6. 
   Normativ shartnomalar - huquqning maxsus manbasi sifatida.
   
7. 
   Normativ-huquqiy hujjatlarning vaqt, hudud va shaxslarga nisbatan amal qilishi.
   
8. 
   Islom huquqining asosiy manbalari: Qur’on, Sunna, Ijmo’, Qiyos.
   
9. 
   Xalqaro huquq normalarini milliy qonunchilikda implementatsiya qilish masalalari.
   
10. 
    O’zbekiston Respublikasida huquqning asosiy manbalari.
    

1. HUQUQ SHAKLLARI (MANBALARI) TUSHUNCHASI VA TURLARI

Huquqning manbasi deganda, umumiy ma’noda huquqni ifoda etilish shakli tushuniladi. Huquqiy hodisa sifatida huquqning manbasini uch xil ma’noda tushunish mumkin: moddiy ma’noda - bu jamiyatdagi mulkchilik shakllari, moddiy shart-sharoitlar, jamiyat a’zolarining qiziqishlari va manfaatlari; mafkuraviy ma’noda - bu turli huquqiy mafkura va ta’limotlar, huquqiy ong; maxsus yuridik ma’noda - bu huquqning shakllari.
A) Huquqiy odat. Huquqning eng qadimgi manbalaridan biri – bu huquqiy odat.
B) Huquqiy pretsedent - sud yoki ma’muriy organning yozma yoki og’zaki qarori bo’lib, bu qaror kelgusida barcha shunga o’xshash ishlarni ko’rib chiqish va hal qilish uchun asos bo’ladigan namuna normadir.
V) Normativ-huquqiy hujjat– vakolatli davlat organining belgilangan tartibda qabul qilgan, ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan, umummajburiy tusdagi qoidalarni o’rnatuvchi, o’zgartiruvchi yoki bekor qiluvchi yuridik hujjati hisoblanadi.