Kafedrasi anvarova dildora anvarovna

Huquqiy munosabatlar tarkibi: sub’ekt, ob’ekt, sub’ektiv huquq va yuridik majburiyatlar.

Yuridik fakt: tushunchasi va turlari.

Huquqdagi prezumptsiyalar va fiktsiyalar.



1. HUQUQIY MUNOSABAT TUSHUNCHASI


Huquqiy munosabatlar - shaxslar o’rtasidagi yuridik aloqa bo’lib, bu ularning o’zaro huquq va majburiyatlarida ifodalanadi. O’zaro huquq va burchlarsiz huquqiy munosabat vujudga kelmaydi. Huquqiy munosabatlar - bu ijtimoiy munosabatlarning huquq normalari bilan tartibga solingan bir qismi bo’lib, ularning sub’ektlari sub’ektiv huquq va sub’ektiv yuridik majburiyatlarga ega bo’ladilar.
Huquqiy munosabatlarning belgilari:

• 
  ijtimoiy sub’ektlar o’rtasidagina yuzaga keladigan muayyan aloqalar;
  
• 
  huquq normalari asosida yuzaga keladi;
  
• 
  irodaviy harakterga ega (chunki munosabat yuzaga kelishi uchun kamida bitta tomonning istagi talab qilinadi);
  
• 
  davlat tomonidan qo’riqlanadi va ta’minlanadi;
  
• 
  muayyan predmet yoki ashyoga nisbatan yuzaga keladi va shu asosda sub’ektlar o’zlariga tegishli sub’ektiv huquq va yuridik majburiyatlarni amalga oshiradilar.
  

Huquqiy munosabatlarni quyidagi mezonlar bo’yicha tasniflash mumkin:

1. 
   huquq tarmoqlariga ko’ra: konstitutsiyaviy, ma’muriy, fuqarolik-huquqiy, jinoyat-huquqiy, mehnatga oid, oilaviy va b.;
   
2. 
   mazmuniga ko’ra: umumiy tartibga soluvchi, nisbiy, qo’riqlovchi;
   
3. 
   taraflarning aniqlik darajasiga ko’ra: mutloq, regulyativ;
   
4. 
   majburiyatlar xarakteriga ko’ra: sust tipdagi, faol tipdagi;
   
5. 
   sub’ektlariga ko’ra: umumiy, muayyan (konkret);
   
6. 
   ta’sir etish maqsadiga ko’ra: statik, dinamik;
   
7. 
   genetik va funktsional aloqalarga ko’ra: moddiy va protsessual.