Kasbiy psixologiya



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/54
tarix07.01.2024
ölçüsü5,01 Kb.
#205585
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   54
Касбий психология Ўқув қўлланма (1)

XARAKTER STRUKTURASI 
Bizda yangicha xarakter xislatlari tarkib topmoqda. Bu kishilarning 
mehnatiga yangicha munosabat, jamiyat manfaatlariga sodiqlik, mehr-muruvvatli 
bo‘lish, yordamga muhtoj kishilarga iltifotli bo‘lish kabi yuksak fazilatlar 
shakllanmoqda. 
Kishilarimizning xarakter xislatlari ularni dunyoqarashi va e’tiqodlari bilan 
belgilanadi va ularning qiziqish, qobiliyatlari bilan mahkam bog‘langandir. 
Dunyoqarash va e’tiqodlar Vatanimizga fidokorona muhabbat, jasorat, 
mehnatsevarlik, mardlik, sabot va rostgo‘ylik singari xarakter xislatlarini 
shakllantiradi va noxaqliklarga nisbatan sezgirlik singari xarakter xislatlarining 
vujudga kelishi, ko‘proq kishining hissiyotlarida zohir bo‘ladi. Kishi xarakterida 
markaziy o‘rinni ishg‘ol
etadigan sifatlar mazkur odamning iroda sifatlari va 
ma’naviy qiyofasida ifodalanadigan sifatlardir. 
XARAKTER 
Atrofdagi olamga munosabati 
O‘ziga ishongan 
O‘ziga ishonmagan 
Irodaviy sifatlari 
Qat’iyatli
Talabchan
O‘z-o‘zini boshqarish 
Mustaqillik
Tashkilotchilik
Faoliyatga munosabati 
Emotsional sifatlari
Mehnatkash
Dangasa
Hissiyotga beriluvchanlik 
Inertlik
Befarqlik
Toqatlilik
Insonlarga munosabat 
Muloqotga kirishuvchan 
Muloqotga kirisha olmaydigan
Aqliy sifatlari
Chuqur fikr yuritish 
Hozirjaboblik
Topqirlik
Qiziquvchanlik
O‘ziga munosabat
Altruistik
Xudbin


80 
Kishining xarakteri uning o‘ziga xos xislatlarining majmuidir. Ana shu 
xislatlar orasida shu kishini jamiyat a’zosi sifatida xarakterlab beruvchi 
xususiyatlar eng muhim ahamiyatga egadir. 
Iroda bilan bog‘liq xarakter hislatlari 
Kishidagi mustahkamlanib, uning shaxsiy xususiyatiga aylanib qolgan iroda 
sifatlari xarakterning iroda bilan bog‘liq bo‘lgan hislatlaridir. Shu sababli, 
xarakter haqidagi ta’limotda ham o‘zini tuta bilish, dadillik, qat’iyat singari 
iroda sifatlari ustida yana to‘xtalib o‘tishga to‘g‘ri keladi. Lekin bu yerda biz 
ularning kishida ahyon-ahyonda ko‘rinishi ustida emas, balki bunday sifatlar 
kishining shaxsiy fazilatlariga aylanib ketishligi to‘g‘risida, ularning ayrim 
kishi xarakteri hislatlari tariqasida namoyon bo‘lishi haqida gapiramiz. 
Kishining iroda bilan bog‘liq bo‘lgan xarakter hislatlari, odatda, undagi 
emotsional xususiyatlar bilan muayyan nisbatda namoyon bo‘ladi. Ba’zi 
odamlarning irodasi tuyg‘u-hissiyotlarida ustun turadi. Bunday odamlar o‘z 
maqsadiga yetishiga halal berishi mumkin bo‘lgan har qanday his-tuyg‘ularini 
darhol bostira oladilar. Odatda bunday odamlarni irodasi kuchli, mustahkam 
irodali odam deyiladi. 
Shunday odamlar ham bo‘ladiki, ularning hatti-harakatida hissiyot 
ko‘proq o‘rin oladi; bunday odamlar o‘z hatti-harakatlarida ko‘pincha tasodifan 
tug‘iladigan his-tuyg‘ulari ta’siri ostida ish ko‘radilar. Bunday odamlarning 
hissiyoti kuchli bo‘lib, tasodifiy kayfiyat va tuyg‘u - hissiyotga tez beriluvchan 
bo‘ladilar, shu sababli ularning xarakteri hissiy xarakter deb ta’riflanadi. Ba’zi 
odamlarda esa irodaviy faollik undagi tuyg‘u - hissiyotlar bilan birlikda 
«monand ravishda» namoyon bo‘ladi, Masalan, mehnatsevarlik mana shunday 
xarakter hislatiga ega bo‘lishdir. Mehnat faoliyati kishidan chidam va irodaviy 
zo‘r berishni talab qiladi, buni esa unda mehnatga bo‘lgan muhabbat hissi 
yengillashtiradi, mehnatni serunum qiladi. Iroda bilan tuyg‘u - hissiyotlarning mana 
shunday nisbati bequsur, uyg‘un xarakter alomatidir. 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   54




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin