Taxminlarga asoslanib shu ni aytish m um kin-
ki, ye lka n la r p a ydo b o 'lm asida n ilg a ri o d a m
la r tarang qilib to rtilg a n teridan foydalanganlar. Q ayiqda ke-
tayotgan odam ikkala q o 'lla ri bilan te rin i sha m ol yo'n alishi
b o ‘yicha ushlab turgan.
tasvirini uchratish mumkin. Papirus daraxtidan ishlangan Misr kema
lari - barklar unchalik mustahkam bo'lmagan. To'rtburchak shakli
dagi yelkandan shamol faqat orqadan esganda foydalanish
mumkin
bo'lgan. Kemaning tezligi eshkakchilarga bog'liq bo'lgan. Qadimgi
misrliklar eshkakni takomillashtirib, uni kema yonlariga bog'ladilar va
eshkak
eshish osonlashib, kemaning tezligi ham birmuncha oshdi.
Ma’lumki, fir’avnlar davrining eng kuchli eshkakchilari 1 minutda 26
bor eshganlar, shunda kemaning tezligi 12 km/soatga yetgan.
Eng yaxshi dengiz sayyohlari qadimgi finikiyaliklar hisoblangan.
Ularning kemalari ko'ndalang va bo'yiga o'rnatilgan kil va shpango-
ut deb nomlangan maxsus xodalar bilan mustahkamlangan. O'sha
davrda yaratilgan bu konstruksiya hozirda ham kemasozlikda keng
qo'llanilmoqda.
O'rta asr boshlarida yon tomondan esgan shamoldan ham foyda
lanish maqsadida uchburchakli yelkanlar o'ylab topilgan. Ular kemaga
qiyshiqroq qilib o'rnatilgan
va bunday yelkanli
kemalarda ilonizi ko'rinishida va hat-
toki, shamolga qarshi suzish ham
mumkin bo'lgan.
Shamol esma-
gan vaqtlarda esa dengiz-
chilar
yana eshkaklardan
foydalanganlar.
K lip e r
-
eng tezyurar
yelkanli kema
■ у
,• , y
V