1-BOB YUZASIDAN XULOSALAR
XXI asrda yashovchi inson ongli, ongosti va ongsizlik holatlaridan tashqari o’z-ozini anglash imkoniyatiga ega bo`ladi.
O`z-o`zini anglash jarayoni milliy o`zligini anglash bilan uzviy bog`liq bo`lib, muayyan vaqt, muddat o`tishini, ya’ni ma’lum davrni taqozo etadi, lekin u ham evolyutsion, ham revolyutsion yo`l ta’sirida amalga oshishi mumkin. O`z-o`zini anglash borliq va jamiyatni in`iko etishning yuqori bosqichi sanalib, pirovarl natija sifatida yuzaga keladi, insonnint donishmandligini namoyish qiladi. O`z-o`zini anglash besh tarkibdan iborat bo`lib, u o`ta murakkab jarayon hisoblanib, uning tarkiblari birin-ketin anglashinish imkoniyatiga ega emas. Chunki insonda o`zining hayoti va faoliyatidagi qiluqlari, nuqsonlarini, xulq-atvor ko`nikmalarini, aql-idrok darajalarini, ichki imkoniyat zahiralarini, qadriyat hamda ma’naviyat ko`rsatkichlarini oqilona baholash qurbi yetishmaydi. Shaxsda tanqid va o`z-o`zini tanqid, baholash va o`z-o`zini baholash, tekshirish va o`z-o`zini tekshirish, nazorat qilish va o`z-o`zini nazorat qilish, boshqarish va o`z-o`zini boshqarish, takomillashtirish va o`z-o`zini takomillashtirish, rivojlantirish va o`z-o`zini rivojlantirish mutanosibligi maqsadga javob bera olmaydi. Individual va ijtimoiy ongni tobora rivojlanib borishi mazkur mutanosiblikni amalga oshirishni ta’minlaydi, bu esa muayyan muddatni talab qiladi.
Inson o`z-o`zini anglash jarayonida ko’pincha reallikdan boshlaydi. Hozirgi va favquloddagi holatni taxlil qiladi, shaxsiy imkoniyati bilan taqqoslaydi, ma’lum mezon yoki namuna, ibrat tanlab, unga tenglashishga intiladi.
O‘smirlik davrida o‘smir hayoti va faoliyatida jiddiy o‘zgarishlar ro‘y beradi, bu esa o‘z navbatida ruhiyatning qayta shakllanishiga, tengdoshlari bilan munosabatlarning yangi shakllari paydo bo‘lishiga olib keladi. O‘smirning ijtimoiy maqomi o‘zgaradi. Unga nisbatan kattalar tomonidan yanada jiddiyroq talablar qo‘yila boshlaydi.
2-BOB. O`SMIRLIK DAVRIDA “MEN” OBRAZI XUSUSIYATLARINI ANIQLASHDA OLIB BORILADIGAN PSIXOLOGIK ISHLAR TAHLILI
Dostları ilə paylaş: |
