Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
69
www.elkhan-suleymanov.az
5. Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş 
Azərbaycan ərazilərində ətraf mühitə və 
təbii sərvətlərə dəymiş zərər
Ermənistanın silahlı təcavüzü nəticəsində 1988-1993-cü illər 
ərzində Azərbaycan Respublikasının 1,7 milyon ha ərazisi işğal 
olunmuşdur. İşğal olunan ərazilər Kiçik Qafqazın dağlıq zonası 
olmaqla Azərbaycanın  iri  meşə  rayonlarıdır  və Azərbaycanın 
meşə  örtüyünün  25%-i  bu  ərazilərdə  yerləşir.  Bundan  əlavə, 
işğal edilmiş ərazilərdə təbiət abidələri, nadir bitki və heyvan 
növləri geniş yayılmışdır. Həmin ərazilərdə 460 növdən çox ya-
banı ağac və kol bitkiləri bitir. Bunlardan 70-i endemik növlər 
olub, dünyanın heç bir yerində təbii halda bitmir. Qaracöhrə, 
ayıfındığı, Araz palıdı, yalanqoz, şərq çinarı, adi nar, meşə üzü-
mü,  pirkal,  şümşad,  eldar  şamı,  adi  xurma,  söyüdyarpaq  ar-
mud və s. növ ağaclar işğal olunmuş ərazilərdə məhv edilərək, 
dünya florasının xəzinəsindən silinmək üzrədir. Eyni zamanda, 
bu ərazilərdə “Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı”na 
daxil edilmiş məməlilərin 4, quşların 8, balıqların 1, amfibiya və 
reptililərin 3, həşaratların 8, bitkilərin isə 27 növü qorunurdu. 
Qeyd etmək lazımdır ki, Kiçik Qafqazın təbii landşaftı, nadir 
bitki və heyvanlar aləmini mühafizə etmək məqsədi ilə Dağlıq 
Qarabağ münaqişəsindən əvvəlki illərdə Azərbaycanda həyata 
keçirilən  tədbirlər  nəticəsində  xüsusi  mühafizə  olunan  təbiət 
ərazilərinin sahəsi 890 min hektara çatdırılmışdı və bir sıra qo-
ruq və yasaqlıqlar təşkil olunmuşdu. Lakin bu ərazilərin 42997 
hektarı Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. 
Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğu, Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu, 
Arazboyu  Dövlət  Təbiət  Yasaqlığı,  Laçın  rayon  Dövlət  Təbiət 
Yasaqlığı,  Qubaqlı  rayon  Dövlət  Təbiət  Yasaqlığı  və  Daşaltı 
Dövlət  Təbiət  Yasaqlığının  ərazilərində  olan  qiymətli  ağac  və 
biomüxtəlifliyin  digər  növləri  hazırda  Ermənistan  tərəfindən 
talan edilərək məhv edilməkdədir. 

---