7 – shakl. Klemmali birikmalar
bo’ladi, bu erda tg (radian); W= ekanligini e`tiborga olingan. Bunday xollarda mustahkamlik sharti quyidagicha bo’ladi:
(21)
Umuman olganda, bunday sharoitda ishlaydigan boltlardan iloji boricha kam foydalangan ma`qul.
2. Klemmali birikmalarning boltlarini hisoblash.
Klemmali birikmalar detallarni vallarga, o’qlarga, silindrik kolonnalar vash u kabilarga biriktirish uchun mo’ljallangan bo’lib, boltlarning o’zini sirib tortish hisobiga hosil qilinadi. Valga o’rnatilgan richagning o’rnini vaqt-vaqti bilan almashtirish lozim bo’lgan xollarda klemmali birikmalardan foydalanish ayniqsa qulay 7(-shakl).
Ana shu maqsadda tayyorlangan richagning bir uchida val o’rnatiladigan teshik bo’lib, uning diametri ma`lum maqsad bilan qirqilgan bo’shlik evaziga valga oson joylashadi va boltlarni surib tortish hisobiga kichrayib, valga mahkam o’rnashadi. Bunga richagdagi teshik sirti bilan val sirti orasida hosil bo’ladigan ishqalanish kuchi momenti tashqi kuch momentiga teng yoki undan ortiqroq (odatda, 20% cha ortiqroq) bo’lishi kerak.
8 – shaakl. Klemmaning chiziq 9 – shakl. Klemmaning val sirti bo’yicha urinish holi bilan to’la urinish holi.
Hisoblash uchun ikki xil sxema qabul qilinishi mumkin. Agar val o’rnatiladigan teshik yetarli darajada aniqlik bilan ishlangan bo’lsa, klemmaning ichki sirti val bilan to’g’ri chiziq bo’yicha tutashadi deb qabul qilinadi (8-shakl). Bunda birikmaning mustahkamligini quyidagicha ifodalash mumkin:
} (22)
bu yerda N-tutashgan joydagi reaksiya; S – val bo’ylab yo’nalgan kuch; f- ishqalanish koeffisienti.
Agar N=2V ekanligi e`tiborga olinsa,
} (23)
bo’ladi, bu yerda V- boltning taranglik kuchi. Odatda, hisoblash uchun va S berilgan bo’ladi. Demak, keltirilgan ifodadan quyidagi kelib chiqadi:
} (24)
Bolt topilgan V kuch bilan surib tortilgan deb hisoblanadi (bolt sterjenini hisoblashdagi 2-xolga qarang).
Agar val o’rnatiladigan teshik valning sirtiga aniq moslab ishlangan bo’lsa (9-shakl), boltni surib tortish natijasida hosil bo’ladigan bosim uning sirtiga bir tekisda taqsimlanadi deb qabul qilinadi. Bu xolda birikmaning mustahkamlik sharti quyidagicha ifodalanadi:
qf qf .
Agar q ekanligi e`tiborga olib, keltirilgan ifodani soddalashtirsak, quyidagi munosabat kelib chiqadi:
} (25)
Bu munosabatda V ni topish mumkin:
} (26)
Shunday qilib, klemmali birikmalarning boltlarini hisoblash uchun avvalo, uning ishlash sharoitidan foydalanib, boltlarni surib tortish uchun zarur bo’lgan taranglik kuchi Rt topiladi. So’ngra ularning mustahkamligi 2 xolda keltirilgan usul bilan hisoblanadi, ya`ni :
(27)
Dostları ilə paylaş: |
